Μαξιμιανούπολις - Μοσυνούπολις
Η Μαξιμιανούπολις - Μοσυνούπολις είναι ένας αρχαιολογικός χώρος[1] ο οποίος βρίσκεται 7 χιλιόμετρα δυτικά της Κομοτηνής, νότια του χωριού Μίσχος, στην Ροδόπη, σε μικρή απόσταση από την Εγνατία Οδό. Στην περιοχή υπήρχε η αρχαία πόλη Παισούλα. Στην συνέχεια ιδρύθηκε η Μαξιμιανούπολις η οποία αργότερα πήρε το όνομα Μοσυνούπολις (αναφέρεται και ως Μοσυνόπολις). Στον αρχαιολογικό χώρο σήμερα έχουν ανασκαφεί τα ερείπια ενός περίκεντρου ναού (11ου - 13ου αιώνα), μέρος των τειχών, ένας κιβωτιόσχημος τάφος της Μαξιμιανούπολης αλλά και παλαιοχριστιανικοί τάφοι της Μοσυνούπολης. Ευρήματα από τις αρχαιολογικές ανασκαφές φυλάσσονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Κομοτηνής.[2] Ο αρχαιολογικός χώρος υπάγεται στη 15η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων[3].
| Μαξιμιανούπολις-Μοσυνούπολις | |
|---|---|
 | |
  Μαξιμιανούπολις-Μοσυνούπολις | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Διοικητική υπαγωγή | Δήμος Ιάσμου |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Συντεταγμένες: 41°07′43″N 25°19′31″E / 41.12861°N 25.32528°E
Όνομα Επεξεργασία
Αρχικά (30 π.Χ. μέχρι 300 μ.Χ.) στην περιοχή του αρχαιολογικού χώρου βρισκόταν η αρχαία πόλη με το όνομα Παισούλα ή Παίσουλα (το όνομα στα λατινικά αποδιδόταν ως Pyrsoali ή Porsulis ή Prosulae[4][5]). Κατά τους ύστερους Ρωμαϊκούς χρόνους ιδρύθηκε η πόλη Μαξιμιανούπολις, παίρνοντας το όνομά της από τον Ρωμαίο αυτοκράτορα Γαλέριο Μαξιμιανό[6].
Από τον 8ο αιώνα αναφέρεται ως επισκοπική έδρα [7] με το όνομα «Μοσυνούπολις»[8][9], ή «Μισινούπολις»[10] ή «Μοσυνόπολις»[11][4][12] [11].
Επί Οθωμανικής αυτοκρατορίας λεγότανε «Μεσινέ Καλέ» (μεταφράζεται από τα Τούρκικα ως το οχυρό-κάστρο του Μεσινέ).[13]
Το όνομα Νέα Μοσυνούπολη έχει ένα προάστιο βόρειο-δυτικά στην Κομοτηνή (περίπου 6-7 χιλιόμετρα ανατολικά από τον αρχαιολογικό χώρο).
Ιστορία Επεξεργασία
Πόλιν εκ πολλών ετών κατεστραμμένην
Η Μοσυνούπολη αναπτύχθηκε και έγινε αξιόλογη. Είχε στρατηγική θέση και βρισκόταν πάνω στην Αρχαία Εγνατία οδό. Από το κάστρο αυτό ο Βασίλειος Β΄ ο Βουλγαροκτόνος ξεκίνησε τις τις εκστρατείες του κατά των Βουλγάρων[4] και καταστράφηκε το 1206 από τον τσάρο των Βουλγάρων Ιβάν Α΄ (Καλογιάν ο Ρωμαιοκτόνος)[13]. Το 1096 πέρασε από την πόλη η 4η στρατιά της Α΄ Σταυροφορίας και το 1185 καταλήφθηκε πρόσκαιρα από Νορμανδούς. Το 1191 στην περιοχή σταθμεύει ο στρατηγός Αλέξιος Βρανάς. Λίγο πριν καταστραφεί η πόλη από τον τσάρο των Βουλγάρων Ιβάν Α΄ το 1204 η πόλη καταλαμβάνεται από τους Λατίνους και παραχωρείται στον Γοδεφρείδο Βιλλεαρδουίνο. Στην συνέχει η πόλη ανακαταλαμβάνεται το 1225 από τον αυτοκράτορα της Νίκαιας Θεοδωρο Λάσκαρη και το 1294 είναι πρωτεύουσα του Βυζαντινού Θέματος Βολερού. Η πόλη έφτασε σε πλήρη μαρασμό τον 13ο αιώνα και το 1343 όταν στρατοπέδευσε εκεί ο βυζαντινός αυτοκράτορας Ιωάννης ΣΤ΄ Καντακουζηνός ανάφερε ότι βρήκε μια πόλη κατεστραμμένη. Οι κάτοικοι μετακόμισαν στην περιοχή της σημερινής Κομοτηνής.[1][11]
Ναός - Ανασκαφές Επεξεργασία
Πρόσφατες ανασκαφές (1999-2008) έχουν αποκαλύψει βυζαντινό ναό (11ου - 13ου αιώνα), που πιθανολογείται ότι υπήρξε ο επισκοπικός ναός της πόλης. Ο ναός αυτός είναι περίκεντρος ναός, με σχήμα ακανόνιστου εξαγώνου διαστάσεων περίπου 20x35μ.[14] Σύμφωνα με την μνεία δύο επισκόπων της πόλης στις οικουμενικές συνόδους (του 431 και 449) συνάγεται ότι ήταν έδρα Επισκοπής, υπαγόμενης αρχικά στη Μητρόπολη της Τραϊανουπόλεως, η οποία αργότερα έγινε ανεξάρτητη Αρχιεπισκοπή (κατά το διάστημα 451-459 λόγω αποδυνάμωσης της μητρόπολης Τραϊανούπολης[11])[1].
| Εικόνες από το αρχαιολογικό χώρο - Περίκεντρος ναός. | |||||||||
| |||||||||
Ο ναός χαρακτηρίζεται από τη μεγάλη σε κλίμακα χρησιμοποίηση πλίνθων ακόμη και στα ευπαθή σημεία του και συγκεκριμένα στις γωνίες όπου συγκεντρώνονται οι ωθήσεις-δυνάμεις στήριξης του κτηρίου. Σύμφωνα με τις ανασκαφές που έγιναν παρατηρήθηκε ότι το μνημείο δεν καταστράφηκε ξαφνικά αλλά εγκαταλείφτηκε και σταδιακά ερήμωσε. Μαζί με τις ανασκαφές βρέθηκαν αρκετά κινητά ευρήματα: 150 νομίσματα 11ου - 13ου αιώνα αλλά και αρκετά βυζαντινά εφυαλωμένα αγγεία ίδιας εποχής.[15]
Σε ανασκαφές το 1968 ανακαλύφθηκαν 20 κτιστοί κιβωτιόσχημοι τάφοι, ένας καλυβίτης τάφος ενώ σε ανασκαφές το 1978 14 παιδικοί τάφοι (7 καλυβίτες, 1 λακκοειδής και 6 ταφικοί πίθοι)[11].
Δείτε επίσης Επεξεργασία
- Μ. Κορτζή· Β. Σιαμέτης. «Μοσυνόπολις (βυζαντινή εποχή) έως τον 9ο αι. Μαξιμιανούπολις». Θρακικός Ηλεκτρονικός Θησαυρός. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουλίου 2012.
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Μαξιμιανούπολις-Μοσυνούπολις Αρχειοθετήθηκε 2010-05-03 στο Wayback Machine., Ν. Ζήκος, αρχαιολογικοί χώροι, κόμβος «Οδυσσεύς», Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού, 2013
- ↑ Μ. Κορτζή· Β. Σιαμέτης. «Μοσυνόπολις (βυζαντινή εποχή) έως τον 9ο αι. Μαξιμιανούπολις». Θρακικός Ηλεκτρονικός Θυσαυρός. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουλίου 2012.
- ↑ «15η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων». Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων Πολιτισμού και Αθλητισμού. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Μαΐου 2013. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουνίου 2013.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Reinert, Steven W. (1991). «Peritheorion». Βυζαντινό Λεξικό της Οξφόρδης. 2. New York/Oxford: Oxford University Press, σσ. 1418-9.
- ↑ Τσούρδης, Δημήτριος (2020). «Itinerarium Antonini Augusti και Itinerarium Burdigalense:Οι οικισμοί στην αιγιακή Θράκη κατά την αυτοκρατορική εποχή (27 π.Χ-330 μ.Χ)». www.researchgate.net.
- ↑ Leadbetter, Bill (2009), Roman Imperial Biographies-Galerius and the will of Diocletian, Routledge, σ.228.
- ↑ Ιστοσελίδα με πληροφορίες για την Ιεραρχία της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας
- ↑ Heinrich Gelzer, Ungedruckte ... Notitiæ episcopatuum, 558.
- ↑ Gelzer, Georgii Cyprii Descriptio orbis Romani, 79.
- ↑ Parthey, Hierocles Synecdemus, 122.
- ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 11,4 11,5 Ιωάννης Λ. Σιγούρος (1997). Νομός Ροδόπης: Ιστορία - Αρχαιολογία - Γεωγραφία - Ανθρωπογεωγραφία - Πολιτισμός. Κομοτηνή: Εταιρία Παιδαγωγικών Επιστημών Κομοτηνής. σελίδες 74–77. ISBN 960-85512-6-9.
- ↑ E. Borza· R. Talbert· S. Gillies· J. Åhlfeldt· J. Becker· G. Reger· T. Elliott. «Places: 501574 (*Porsulae/Maximianopolis)». Pleiades. Ανακτήθηκε στις 3 Ιουνίου 2013.
- ↑ 13,0 13,1 29.02.2009 - Άρθρο στην εφημερίδα ο Χρόνος: "Στην Μαξιμιανούπολη και το Παπίκιο με ξενάγηση του βυζαντινολόγου Νίκου Ζήκου".[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ Πινακίδα με πληροφορίες που είναι αναρτημένη στον χώρο του περίκεντρου ναού. Υπουργείο Πολιτισμού - 12η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων.
- ↑ "Αρχαιολογικοί χώροι και μνημεία της Βυζαντινής περιόδου στο νομό Ροδόπης", Σοφία Δουκατά Δεμερτζή, Νικόλαος Ζήκος, σελ 127-129.[νεκρός σύνδεσμος]