Βικιπαίδεια

Μομπάσα

πολή και λιμένας στην Κένυα

Συντεταγμένες: 4°03′S 39°40′E / 4.050°S 39.667°E / -4.050; 39.667

Η Μομπάσα ή Μομπάζα (αγγλικά: Mombasa‎‎) είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Κένυας, με σχεδόν ένα εκατομμύριο κατοίκους. Σύμφωνα με την απογραφή του 2009 έχει 939.370 κατοίκους. Είναι κύριο λιμάνι της χώρας, διαθέτει διεθνές αεροδρόμιο και αποτελεί σημαντικό τουριστικό προορισμό. Βρίσκεται στην ανατολική Κένυα, στην κομητεία Μομπάσα, στην πρώην επαρχεία ακτών. Λόγω της θέσης στον Ινδικό Ωκεανό, ήταν παραδοσιακό εμπορικό κέντρο με μεγάλη στρατηγική σημασία. Είναι κτισμένη στο νησί Μομπάσα και επεκτείνεται στην ενδοχώρα. To νησί περιβάλλεται από τους ορμίσκους Πορτ Ρέιτς και Τυδώρ Κρηκ.[3] Το νησί συνδέεται με την ενδοχώρα ακτοπλοϊκώς, από τη γέφυρα Νυάλι στα βόρεια και τον υπερυψωμένο δρόμο Μακούπα στα δυτικά. Έχει τροπικό κλίμα. Πήρε το όνομά της από το αραβικό όνομα Μανμπάσα, από τον σουλτάνο που μετέφερε την πρωτεύουσά του εκεί.[4] Στα Σουαχίλι αναφέρεται ως Κισίβα τσα Μβίτα, δηλαδή το νησί του πολέμου, λόγω των πολλών διαφορετικών κατακτητών.[5]

Μομπάσα

Σημαία
Έμβλημα
Τοποθεσία στο χάρτη
Τοποθεσία στο χάρτη
Μομπάσα
4°3′0″S 39°40′0″E
ΧώραΚένυα[1]
Διοικητική υπαγωγήκομητεία Μομπάσα
Ίδρυση1593
 • Μέλος του/τηςΟργανισμός Πόλεων Παγκόσμιας Κληρονομιάς[2]
Έκταση294,7 km²
Υψόμετρο50 μέτρα
Πληθυσμός1.208.333 (2019)
Τηλ. κωδ.041
Ζώνη ώραςUTC+03:00
ΙστότοποςΕπίσημος ιστότοπος
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Ιστορία

Επεξεργασία
 
Η Μομπάσα από τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό

Οι Άραβες είχαν αρχίσει το εμπόριο με τη Μομπάσα από τον 1ο αιώνα μ.Χ.[6] και παρέμεινε αραβικός εμπορικός σταθμός για το εμπόριο ελεφαντόδοντου από τον 8ο μέχρι 16ο αιώνα μ.Χ. Σύμφωνα με τις προφορικές παραδόσεις, η πόλη ιδρύθηκε στη σημερινή της θέση όταν ο Σέχε Μβίτα επιβλήθηκε στη δυναστεία της Μουάνα Μκίσι. Ο Σέχε Μβίτα ήταν σύμφωνα με την παράδοση καλός μουσουλμάνος. Ο διάσημος Μαροκινός περιηγητής Ιμπν Μπατούτα επισκέφθηκε την πόλη το 1331 και την αναφέρει μερικές φορές κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του στις ανατολικές ακτές της Αφρικής. Οι περισσότερες πληροφορίες για τα πρώτα χρόνια της ιστορίας της πόλης προέρχονται από χρονικά των Πορτογάλων του 16ου αιώνα.

Μέχρι τον 15ο αιώνα, η Μομπάσα είχε εμπορικές συναλλαγές με την Κίνα, την Ινδία και την Περσία και εμπορεύονταν μπαχαρικά, βαμβάκι και καφέ. Ο Πορτογάλος εξερευνητής Βάσκο ντα Γκάμα θεωρείται ο πρώτος Ευρωπαίος που επισκεύτηκε την πόλη, τις 8 Απριλίου 1498.[7] Οι ντόπιοι δεν ήταν φιλικοί με τους Πορτογάλους, όμως κατάφεραν να συμμαχήσουν με τον βασιλιά του Μαλίντι.[6] Λίγα χρονιά μετά την επίσκευση του ντα Γκάμα, το 1505 οι Πορτογάλοι λεηλάτησαν την πόλη υπό τον Φρανσίσκου δι Αλμέιδα και το 1525 υπό τον Νούνο ντα Κούνχα,[7] και τελικά την κατέλαβαν το 1529.[8] Όμως, το 1588 η πόλη κατακτήθηκε από τον Οθωμανό Αμίρ Αλί Μπεΐ.[7] Οι Πορτογάλοι κατάφεραν να χρίσουν το 1592 τον βασιλιά του Μαλίντι σουλτάνο της Μομπάσας, θέτοντάς την ουσιαστικά υπό τον έλεγχό τους. Την περίοδο 1593-1598 έχτισαν στην είσοδο του λιμανιού το εντυπωσιακό οχυρό Χεσούς, το οποίο ήταν μεταξύ άλλων τόπος εμπορικών συναλλαγών και φυλακή. Η Μομπάσα ήταν το κύριο λιμάνι των Πορτογάλων στην ανατολική Αφρική. Το 1631 η πόλη εξεργέρθηκε εναντίον των Πορτογάλων και κατάφεραν να τους [9][10], αλλά την ανακατέλαβαν το 1632[11]. Οι Άραβες προσπάθησαν πολλές φορές να ανακτήσουν τη Μομπάσα, αλλά οι Πορτογάλοι, υποστηριζόμενοι από την αποικία τους στην Ινδία, την Γκόα, κατάφεραν να παραμείνουν στη Μομπάσα για σχεδόν 100 χρόνια, όταν το 1698 καταλήφθηκε από το Σουλτανάτο του Ομάν, ύστερα από μακρόχρονη πολιορκία.[5] Εξαιτίας ερίδων ανάμεσα στους Σουλτάνους, η εμπορική κίνηση μειώθηκε και τη Μομπάσα κυρίευσαν για λίγο οι Πορτογάλοι, αλλά οι Σουλτάνοι του Ομάν την ανακατέλαβαν, όμως το 1734 ο διοικητής της Μομπάσας κήρυξε την ανεξαρτησία της και η Μομπάσα πέρασε στην κατοχή των Αραβο-ομανών Μαζρούι[11], με μια διακοπή την περίοδο 1824-6, όταν ήταν αγγλικό προτεκτοράτο,[5] μέχρι που κατελήφθη ξανά από το Ομάν το 1837 από τον Σαΐντ μπιν Σουλτάν.[11] Αυτήν την περίοδο, η Μομπάσα ανθούσε ως σκλαβοπάζαρο.

Το 1885, η Μομπάσα κατακτήθηκε από την Αυτοκρατορική Βρετανική Εταιρεία Ανατολικής Αφρικής (Imperial British East Africa Company) και την περίοδο 1895-1907 υπήρξε πρωτεύουσα του βρετανικού προτεκτοράτου της Ανατολικής Αφρικής. Το 1896 έγινε το θαλάσσιο άκρο του Σιδηροδρόμου της Ουγκάντας, ο οποίος ολοκληρώθηκε το 1901. Η πόλη αποτέλεσε κατά τον 19ο αιώνα βάση για την εξερεύνηση του εσωτερικού της Αφρικής από τους Βρετανούς.[5] Το 1907 η πρωτεύουσα μεταφέρθηκε από τη Μομπάσα στο Ναϊρόμπι. Κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο χρησιμοποιήθηκε ως ναυτική βάση των Συμμάχων για τις επιχειρήσεις στον Ινδικό ωκεανό.[12] To 1960 είχε 57.324 κατοίκους.[8] Τις 12 Δεκεμβρίου 1963 ανεξαρτητοποιήθηκε μαζί με την υπόλοιπη Κένυα.[6] To 1990 το πολεοδομικό συγκρότημα της Μομπάσας είχε 476.000 κατοίκους,[13] το 2000 είχε 687.000 κατοίκους,[13] ενώ στην απογραφή του 2009 είχε 939.370 κατοίκους. Το 2011, το οχυρό Χεσούς αναγνωρίστηκε ως Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς από την UNESCO.[14]

Τις 28 Νοεμβρίου 2002, ένα παγιδευμένο με εκρηκτικά αυτοκίνητο εξερράγη στο Ισραηλινής ιδιοκτησίας ξενοδοχείο Paradise Hotel, με αποτέλεσμα τον θάνατο 15 ατόμων, ανάμεσα στους οποίους ήταν τρεις Ισραηλινοί. Περίπου 20 λεπτά νωρίτερα είχε λάβει χώρα αποτυχημένη προσπάθεια να καταρριφθεί ένα Boeing 757 της Arkia Israel Airlines με 261 επιβάτες, το οποίο μόλις είχε απογειωθεί από το αεροδρόμιο της Μομπάσα. Οι πύραυλοι αστόχησαν και το αεροπλάνο προσγειώθηκε με ασφάλεια στο Τελ-Αβίβ.[15]

Οικονομία

Επεξεργασία
 
Εναέρια άποψη του λιμανιού της Μομπάσας.

Η Μομπάσα είναι μεγάλο εμπορικό κέντρο και σε αυτήν βρίσκεται το μόνο μεγάλο θαλάσσιο λιμάνι της Κένυας, το λιμάνι Κιλιντίνι. Το Κιλιντίνι στα σουαχίλι σημαίνει βαθύ, από το βάθος του καναλιού του λιμανιού που είναι από τη φύση πολύ βαθύ. Το λιμάνι αποτελεί παράδειγμα ενός γεωγραφικού σχηματισμού που ονομάζεται ρία, που δημιουργήθηκε όταν η θάλασσα ανέβηκε και πλημμύρισε τις κοιλάδες ποταμών. Το λιμάνι είναι ένα από τα πιο πολυάσχολα της ανατολικής Αφρικής.[16] Από το λίμανι εξάγονται αγροτικά προϊόντα, τα οποία αποτελούν τις βάσεις της οικονομίας της Κένυας, ενώ πέρα από την Κένυα εξυπηρετεί και χώρες όπως η Ουγκάντα, η Τανζανία, η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, το Νότιο Σουδάν, η Ρουάντα, το Σουδάν, η Αιθιοπία και η Σομαλία.[17]

Η Μομπάσα είναι επίσης το κέντρο του παράκτιου τουρισμού της Κένυας. Βόρεια και νότια της πόλης εκτείνονται μεγάλες αμμουδιές οι προστατεύονται από κοραλλιογενή ύφαλο με πλήθος ξενοδοχείων. Κατά μήκος των ακτών λειτουργούν Εθνικά πάρκα για την προστασία της χλωρίδας της πανίδας και στα οποία διοργανώνονται σαφάρι. Επίσης, οργανώνονται εκδρομές στα κοντινά νησιά Ουνγκούτζα (Ζανζιβάρη) και Πέμπα. Το νησί της Μομπάσας αυτό καθ´ αυτό δεν είναι κύριο αξιοθέατο, αν και πολλοί επισκέπτονται σε αυτό την Παλαιά Πόλη της Μομπάσας, που συνδυάζει αραβικά, πορτογαλικά και αγγλικά στοιχεία και το οχυρό Χεσούς, το οποίο ανήκει στα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομίας.

Άλλες τοπικές βιομηχανίες είναι τα διυλιστήρια πετρελαίου με δυνατότητα παραγωγής μέχρι 80.000 βαρέλια την ημέρα, και ένα εργοστάσιο τσιμέντου με ετήσια παραγωγή 1,1 εκατομμυρίων τόνων.[18] Επίσης, στη Μομπάσα υπάρχουν βιομηχανία επεξεργασίας μετάλλων, υφαντουργεία και εργοστάσια επεξεργασίας τροφίμων.[12]

Αδελφοποιημένες πόλεις

Επεξεργασία

Η Μομπάσα είναι αδελφοποιημένη με[19]:

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ (Γερμανικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά) archINFORM. 17471. Ανακτήθηκε στις 6  Αυγούστου 2018.
  2. ↑ www.ovpm.org/wp-content/uploads/2024/03/liste-villes-en-regle-pour-page-web12-03-2024.pdf. Ανακτήθηκε στις 31  Δεκεμβρίου 2023.
  3. ↑ History of Mombasa Αρχειοθετήθηκε 2013-10-23 στο Wayback Machine. Επίσημη Ιστοσελίδα της Πόλης. Ανακτήθηκε 2 Σεπτεμβρίου 2013.
  4. ↑ Mombasa City Αρχειοθετήθηκε 2013-05-27 στο Wayback Machine. Επίσημη Ιστοσελίδα της Πόλης. Ανακτήθηκε 2 Σεπτεμβρίου 2013.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Brief History of Mombasa mombasa-city.com
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 History of Mombasa Αρχειοθετήθηκε 2018-02-21 στο Wayback Machine. mombasainfo.com
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 Sue Montgomery (1996), «Mombasa», στο: Trudy Ring, επιμ., Middle East and Africa, International Dictionary of Historic Places, Routledge, ISBN 9781884964039 
  8. ↑ 8,0 8,1 Webster's Geographical Dictionary, Springfield, Mass., USA: G. & C. Merriam Co., 1960, OCLC 3832886, http://openlibrary.org/books/OL5812502M/Webster's_geographical_dictionary. 
  9. ↑ Jedidiah Morse; Richard C. Morse (1823), «Mombaca», A New Universal Gazetteer (4th έκδοση), New Haven: S. Converse, http://www.archive.org/stream/newuniversalgaze00morsrich#page/480/mode/2up 
  10. ↑ G.S.P. Freeman-Grenville, επιμ.. (1980), The Mombasa rising against the Portuguese, 1631, London: Published for the British Academy by the Oxford University Press, ISBN 0197259928 
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 C. Edmund Bosworth, επιμ. (2007). «Mombasa». Historic Cities of the Islamic World. Leiden: Koninklijke Brill. ISBN 9004153888. 
  12. ↑ 12,0 12,1 Σφάλμα αναφοράς: Σφάλμα παραπομπής: Λανθασμένο <ref>. Δεν υπάρχει κείμενο για τις παραπομπές με όνομα ΔΟΜΗ.
  13. ↑ 13,0 13,1 «The State of African Cities 2010: Governance, Inequalities and Urban Land Markets». United Nations Human Settlements Programme. 2010. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Ιουνίου 2013. Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2013. 
  14. ↑ Fort Jesus, Mombasa UNESCO
  15. ↑ Israel evacuates tourists from Kenya. BBC News. 29 November 2002.
  16. ↑ KPA Αρχειοθετήθηκε 2012-10-25 στο Wayback Machine.. KPA. Retrieved on 2013-08-17.
  17. ↑ Port of Mombasa - Port Commerce Αρχειοθετήθηκε 2013-08-25 στο Wayback Machine. World Port Source. Ανακτήθηκε 2 Σεπτεμβρίου 2013
  18. ↑ «Mombasa Cement» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 29 Μαΐου 2020. 
  19. ↑ Twinning of Cities Αρχειοθετήθηκε 2013-09-21 στο Wayback Machine.. Mombasacity.go.ke. Ανακτήθηκε την 2013-08-17.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Μομπάσα&oldid=10824075"