Μονή Αρτοκωστάς Αρκαδίας
| Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Συντεταγμένες: 37°17′38.980″N 22°42′45.252″E / 37.29416111°N 22.71257000°E
Η Ιερά Μονή Αρτοκωστάς ή Ορθοκωστάς Αρκαδίας,[3] ή Μονή Εορτακουστής[4] είναι ένα ιστορικό μοναστήρι χτισμένο 21 χλμ. νότια του Άστρους Αρκαδίας και σε απόσταση 7 χλμ. από το χωριό Πραστός Αρκαδίας. Η μονή αυτή αποτελεί ένα από τα αρχαιότερα μοναστικά κέντρα της Κυνουρίας και της Τσακωνιάς. Η μονή ονομάζεται επίσης και Ορθοκωστά.
| Μονή Αρτοκωστάς Αρκαδίας | |
|---|---|
 | |
| Είδος | μοναστήρι και οικισμός |
| Γεωγραφικές συντεταγμένες | 37°17′39″N 22°42′45″E |
| Θρήσκευμα | Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία |
| Θρησκευτική υπαγωγή | Ιερά Μητρόπολις Μαντινείας και Κυνουρίας |
| Διοικητική υπαγωγή | Δήμος Βόρειας Κυνουρίας και Δημοτική Κοινότητα Πραστού Αρκαδίας |
| Χώρα | Ελλάδα[1] |
| Έναρξη κατασκευής | 12ος αιώνας |
| Προστασία | διατηρητέο κτήριο στην Ελλάδα[2] |
| δεδομένα (π) | |
Ιστορία Επεξεργασία
Η παλαιά μονή Αρτοκωστάς ιδρύθηκε τον 12ο αιώνα. Για την ονομασία της μονής έχουν διατυπωθεί πολλές θεωρίες. Σύμφωνα με ενετικά έγγραφα προέρχεται από το Escorta ή Scorta, που αναφέρεται στο Χρονικό του Μορέως. Για τη λειτουργία της μονής τους επόμενους αιώνες δίνει πληροφορίες η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας, που θεωρείται έργο του Ευαγγελιστή Λουκά. Η εικόνα αυτή, φέρει χαράγματα που δείχνουν ότι η επαργύρωση της έγινε από τον αυτοκράτορα Ιωάννη Καντακουζηνό, που βασίλευσε στο τέλος του 14ου αιώνα. Το 1460, οι Βενετοί πήραν την εικόνα από την μονή και την μετέφεραν στο Ναύπλιο και από εκεί στην Ιταλία, όπου έλαβε το όνομα La Beata Vergine delle Grazie και κοσμεί μέχρι και σήμερα τον ναό του San Samuele στην Βενετία.
Οι λόγοι που οδήγησαν τους μοναχούς να μετακινηθούν και να χτίσουν νέα μονή σε κοντινή θέση είναι άγνωστοι. Η νέα μονή ιδρύθηκε το 1617 σύμφωνα με πατριαρχικό σιγίλιο του Πατριάρχη Τιμόθεου Β΄ που αποδίδει στην μονή το σταυροπηγιακό της προνόμιο. Η μονή ανήκε στην Μητρόπολη Μονεμβασίας, ενώ κατά καιρούς εποπτευόταν από την Επισκοπή Ρέοντος - Πραστού. Το 1770 λεηλατήθηκε και πυρπολήθηκε από τους Αλβανούς. Κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 1821, η μονή έτρεφε 50 αγωνιστές και ο ηγούμενος της, Ιωάσαφ, πήρε μέρος στην Άλωση της Τριπολιτσάς και στην Πολιορκία του Ναυπλίου. Το 1826 καταστράφηκε από τον Ιμπραήμ Πασά, συνέχισε όμως την λειτουργία και την προσφορά της στον αγώνα. Το 1982 η μονή μετατράπηκε σε γυναικεία. Τα τελευταία χρόνια μετατράπηκε ξανά σε ανδρική.
Η μονή Επεξεργασία
Η μονή βρίσκεται σε ένα εντυπωσιακό τοπίο, ανάμεσα σε καρυδιές και κυπαρίσσια. Η μονή, πλήρως ανακαινισμένη σήμερα, είναι χτισμένη παραδοσιακά σε κλειστό τετράγωνο, που σχηματίζουν τα κτήρια της. Στο εσωτερικό του χώρου υπάρχει ένας μεγάλος αύλειος χώρος και το καθολικό της μονής. Το καθολικό της μονής ανήκει στον τύπο του σταυροειδούς εγγεγραμμένου με τρούλο. Οι τοίχοι εσωτερικά φέρουν σύγχρονες αγιογραφίες, ενώ μια μεταβυζαντινή έχει διασωθεί στον χώρο του αρχονταρικίου. Το ξυλόγλυπτο τέμπλο του ναού κοσμείται με ενδιαφέρουσες εικόνες του 17ου αιώνα. Το δάπεδο του ναού είναι στρωμένο με μεγάλες σχιστολιθικές πλάκες και έχει διακοσμηθεί, όπως και άλλα μοναστήρια της Κυνουρίας, με παραστάσεις δικέφαλου αετού και λέοντα. Ο σημερινός ναός ανακαινίστηκε το 1864 από Λεωνιδιώτες μάστορες.
Η βιβλιοθήκη της μονής διαθέτει σπουδαία έγγραφα και πατριαρχικά σιγίλια που χρονολογούνται από τον 18ο αιώνα. Η μονή έχει σήμερα 2 μετόχια: τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου στον Άγιο Ανδρέα και τους Τρεις Ιεράρχες επίσης στον Άγιο Ανδρέα. Το καθολικό της μονής είναι αφιερωμένο στην Θεοτόκο και εορτάζει στην Απόδοσή της Κοιμήσεώς της, στις 23 Αυγούστου.
Διοικητικά Επεξεργασία
Ως ξεχωριστός οικισμός απογράφεται επίσημα το 1940 στην τότε κοινότητα Πραστού.[4] Σύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης και την τροποποίησή του Κλεισθένης Ι, μαζί με τον Πραστό και τον Άγιο Παντελεήμονα αποτελούν την κοινότητα Πραστού[5] που υπάγεται στο Δήμο Βόρειας Κυνουρίας και σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει 4 μοναχές.[6]
Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία
Πηγές Επεξεργασία
- Πέτρος Σαραντάκης, Αρκαδία: Τα μοναστήρια και οι εκκλησίες της, οδοιπορικό 10 αιώνων, Εκδόσεις Οιάτης, Αθήνα 2000, ISBN 960-91420-0-1
- Νομαρχιακή Διοίκηση Αρκαδίας - Αρκαδία, Θρησκευτικός Προορισμός, Εκδοτική Αρκαδίας, Τρίπολη 2010
- Φορέας Διαχείρησης Όρους Πάρνωνα, Εκδόσεις Πεντάλοφος, 2015, ISBN 978-960-99424-2-3
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ (Ελληνικά) Βάση δεδομένων της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής.
- ↑ www
.arxaiologikoktimatologio .gov .gr /el /monuments _info?id=147694&type=Monument. - ↑ «Ιερά Μονή Παναγίας Αρτοκώστα – Ιερά Μητρόπολις Μαντινείας και Κυνουρίας». 25 Ιουνίου 2018. Ανακτήθηκε στις 7 Απριλίου 2024.
- ↑ 4,0 4,1 «Μονή Αρτοκωστάς Αρκαδίας». Διοικητικές μεταβολές των ΟΤΑ. Ελληνική Εταιρία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης. Ανακτήθηκε στις 7 Απριλίου 2024.
- ↑ «Νόμος 3852/2010 - ΦΕΚ 87Α/7-6-2010 (Κωδικοποιημένος)». e-nomothesia.gr | Τράπεζα Πληροφοριών Νομοθεσίας. 7 Ιουνίου 2010. Ανακτήθηκε στις 7 Απριλίου 2024.
- ↑ «ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού», σελ. 107410 (σελ. 267 του pdf)