Μοναστήρι της Σαπάρα

μοναστηριακό συγκρότημα στη Γεωργία

Συντεταγμένες: 41°36′7.474″N 43°1′51.769″E / 41.60207611°N 43.03104694°E / 41.60207611; 43.03104694

Το Μοναστήρι της Σαπάρα ( γεωργιανά: საფარის მონასტერი) είναι ένα Γεωργιανό Ορθόδοξο μοναστηριακό συγκρότημα στην περιοχή Ακχαλτσίχε στο μχάρε Σάμτσχε-Τζαβαχέτι της Γεωργίας.

Μοναστήρι της Σαπάρα
საფარის მონასტერი
Χάρτης
Είδοςμοναστήρι
Γεωγραφικές συντεταγμένες41°36′7″N 43°1′52″E
ΘρήσκευμαΓεωργιανή Ορθόδοξη Εκκλησία
Διοικητική υπαγωγήΣάμτσκε-Τζαβακέτι
ΤοποθεσίαΑχαλτσίχ
ΧώραΓεωργία
Έναρξη κατασκευής9ος αιώνας
ΠροστασίαΠολιτισμικά Μνημεία Εθνικής Σημασίας της Γεωργίας
Commons page Πολυμέσα
Η εκκλησία της Κοίμησης
Η εκκλησία του Αγίου Σάββα
Το καμπαναριό
Το παλάτι των Αταμπέηδων
Η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου
Προμαχώνες και αμυντικές δομές

Ιστορία Επεξεργασία

Το Μοναστήρι υπάρχει ήδη από τον 9ο αιώνα, και μεταξύ των μοναχών του υπήρξαν πολλές σημαντικές προσωπικότητες της Γεωργιανής εκκλησιαστικής ιστορίας. Στα τέλη του 13ου αιώνα η Σαπάρα έγινε ιδιοκτησία της οικογένειας των Ζακέλι, της οποίου ο αρχηγός, ο Σάργκις Ζακέλι, ήταν ειδήμων στις καλές διαπραγματεύσεις με τους Μογγόλους, και κατάφερε να εξασφαλίσει για το Σάμτσχε μια εποικοδομητική περίοδο ειρήνης που ήταν δυσεύρετη τότε. Σε γηραιότερη ηλικία, ο Σάργκις ανέλαβε μοναστικά τάγματα και άλλαξε το όνομα του σε Σάββας. Ο γιος του Μπέκα κατασκεύασε τη μεγαλύτερη από τις 12 εκκλησίες του μοναστηριού, την εκκλησία του Αγίου Σάββα, που αφιερώθηκε στον άγιο που ήταν συνονόματος του πατέρα του και από αρχιτεκτονική άποψη ήταν μία από τις πιο σημαντικές εκκλησίες του καιρού της. Στο εσωτερικό, οι τοιχογραφίες του 14ου αιώνα είναι εξαιρετικής ποιότητας. [1]

Από τα τέλη του 16ου αιώνα μέχρι τις αρχές του 17ου αιώνα η Μονή της Σαπάρα εκκενώθηκε λόγω της επεκτατικής πολιτικής της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στο Σάμτσχε, και στην πορεία της διαδικασίας οι εικόνες και οι λοιποί θησαυροί της μονής μεταφέρθηκαν σε πιο προστατευμένες περιοχές της Γεωργίας. [2]

Κατά το πρώτο μισό του 18ου αιώνα ο Γεωργιανός γεωγράφος, χαρτογράφος και ιστορικός Βακχούστι του Κάρτλι ανέφερε το μοναστήρι της Σαπάρα ως «μεγάλο, τιμημένο και διακοσμημένο με εικόνες εκκλησιαστικών και αγίων».

Κατά τον 19ο αιώνα το μοναστήρι ήταν έρημο και επανήλθε σε λειτουργία κατά τη δεκαετία του 1850. Αρχικά εγκαταστάθηκαν στο συγκρότημα οι Γεωργιανοί μοναχοί και το 1893 ιδρύθηκε το Ρωσικό παράρτημα που διατηρήθηκε μέχρι τη Σοβιετική περίοδο.

Τοιχογραφία του 14ου αιώνα στην εκκλησία του Αγίου Σάββα. Απεικονίζει τους πρίγκιπες των Ζακέλι που κρατούν μία μινιατούρα της εκκλησίας.

Περιγραφή Επεξεργασία

Το μοναστηριακό συγκρότημα καταλαμβάνει μια στενή λωρίδα, ψηλά στο βουνό. Περιλαμβάνει πολυάριθμα κτίρια στα δεξιά και αριστερά της κεντρικής εισόδου και σε διάφορα υψομετρικά επίπεδα:

Εκκλησία της Κοίμησης: Πρόκειται για ένα από τα παλαιότερα κτίρια του μοναστηριού, που χρονολογείται του 10ου αιώνα, ενώ οι τοιχογραφίες είναι του 14ου αιώνα.

Εκκλησία του Αγίου Σάββα: Κατασκευάστηκε από τον Μπέκα, γιο του Σάργκις Ζακέλι, κατά τον 13ο-14ο αιώνα.

Καμπαναριό: Πρόκειται για ένα ψηλό διώροφο κτίριο χωρίς εξωτερικές διακοσμήσεις. Εσωτερικά είναι τοιχογραφημένο με προσωπογραφίες των χορηγών.

Παλάτι των Αταμπέηδων: Από το διώροφο κτίριο έχει διασωθεί μόνο ο ένας όροφος, ενώ η οροφή έχει καταρρεύσει.

Η Μονή διαθέτει 1 θόλο και πολυάριθμες επιγραφές στα αρχαία Γεωργιανά

Παρεκκλήσι του Αγίου Γεωργίου: χρονολογείται ύστερο Μεσαιωνικό

Εκκλησία του Αγίου Δημητρίου: χρονολογείται από τα τέλη του Μεσαίωνα

Εκκλησία των Αγίων Πέτρου και Παύλου: είναι ύστερη Μεσαιωνική

Εκκλησία του Αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου: χρονολογείται ύστερη Μεσαιωνική

Εκκλησία του Βαπτιστή: χρονολογείται ύστερη Μεσαιωνική

Προμαχώνες: Το μοναστηριακό συγκρότημα περιβάλλεται από οχυρωματικό τείχος και διαθέτει αμυντικές δομές που χρονολογούνται της ύστερης Μεσαιωνικής περιόδου.

Χαρακτηριστικές Γεωργιανές αρχιτεκτονικές λεπτομέρειες

Σημαντικές προσωπικότητες Επεξεργασία

Οι κύριοι εκπρόσωποι της Μονής ήταν:

  • Ο καθολικός Αρσένιος Α', 9ος αιώνας
  • Οι Ιβάν και Γαβριήλ Σαπαρέλι, 10ος-11ος αιώνας
  • Ο Ιωάννης Μτβαρ-Σαπαρέλι, 12ος αιώνας
  • Ο καλλιγράφος Εφραίμ, 12ος-13ος αιώνας
  • Ο γνωστός Γεωργιανός καλλιγράφος Καργκαρετέλι, 16ος αιώνας, κ.α.

Αναφορές Επεξεργασία

  1. Noble, John· Kohn, Michael (2008). Georgia, Armenia and Azerbaijan. Lonely Planet Publications Pty Ltd. σελ. 122. ISBN 9781741044775. 
  2. Patrich, Joseph (2001). The Sabaite Heritage in the Orthodox Church from the Fifth Century to the Present. σελ. 373. ISBN 90-429-0976-5. 

Βιβλιογραφία Επεξεργασία

  • ბერიძე ვ., მენაბდე ლ., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 9, გვ. 150, თბ., 1985 წელი.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

Συλλογή φωτογραφιών Επεξεργασία