Σάμτσχε-Τζαβαχέτι

Σάμτσκε-Τζαβακέτι
Χώρα	Γεωργία
Διοικητική υπαγωγή	Γεωργία
Πρωτεύουσα	Αχαλτσίχ
Γλώσσες	γεωργιανά
Διοίκηση
• κυβερνήτης	Besik Amiranashvili
Έκταση	6.413 km²
Πληθυσμός	151.100 (2021)
Γεωγραφικές συντεταγμένες	41°35′0″N 43°16′0″E
Ιστότοπος	Επίσημος ιστότοπος
	δεδομένα (π • σ • ε )

Συντεταγμένες: 41°35′N 43°16′E / 41.583°N 43.267°E / 41.583; 43.267

Το Σάμτσχε-Τζαβαχέτι (γεωργιανά: სამცხე-ჯავახეთი), είναι μια περιφέρεια που σχηματίστηκε το 1995 στη νότια Γεωργία από τις ιστορικές επαρχίες Μεσχέτι (Σάμτσχε), Τζαβαχέτι και Τόρι (φαράγγι Μπορτζόμι). Το Αχαλτσίχε είναι η πρωτεύουσά του. Η περιοχή περιλαμβάνει έξι διοικητικές επαρχίες: Αχαλτσίχε, Αντιγκένι, Ασπίντζα, Μπορτζόμι, Αχαλκαλάκι και Νινοτσμίντα. Υπάρχουν 5 πόλεις, 6 κωμοπόλεις, 67 κοινότητες, σακρεμπούλο (συνελεύσεις χωριών) και 268 χωριά στην περιοχή. Το Σάμτσχε-Τζαβαχέτι συνορεύει με την Ατζαρία στα δυτικά, με την Γκούρια και την Ιμερετία στα βόρεια, τη Σίντα Κάρτλι και το Κβέμο Κάρτλι στα βορειοανατολικά και ανατολικά, καθώς και με την Αρμενία και την Τουρκία στα νότια και νοτιοδυτικά.

Ο αγωγός πετρελαίου Μπακού-Τιφλίδας-Τζεϊχάν, ο αγωγός φυσικού αερίου του Νοτίου Καυκάσου και ο σιδηροδρομικός σταθμός Καρς-Τιφλίδα-Μπακού (υπό κατασκευή) διέρχονται από την περιφέρεια.

Ιστορία Επεξεργασία

Ανάγλυφος χάρτης της περιφέρειας Σάμτσχε-Τζαβαχέτι

Η σημερινή διαίρεση της Γεωργίας σε "περιφέρειες" (μχάρε) εισήχθη από την κυβέρνηση Έντβαρντ Σεβαρντνάτζε στα μέσα της δεκαετίας του 1990, εν μέρει ως απάντηση στην απόσχιση της Αμπχαζίας και της σύγκρουσης στη Νότια Οσσετία. Το Σάμτσχε-Τζαβαχέτι σχηματίστηκε βασικά συνδυάζοντας τις δύο παραδοσιακές επαρχίες Σάμτσχε και Τζαβαχέτι.

Μεσχέτι Επεξεργασία

Οι πρώτοι γνωστοί κάτοικοι της περιοχής είναι οι αρχαίοι Μεσχέτιοι "(ή Μόστσι) και οι Μοσινίκοι. Μερικοί μελετητές πιστώνουν τους Μοσινίκους (ή Μοσινοέκιους) με την εφεύρεση της σιδηρουργικής μεταλλουργίας: Από τη 2η χιλιετία έως τον 4ο αιώνα π.Χ. πιστευόταν ότι το Μεσχέτι ήταν μέρος του βασιλείου Ντιαχόι και από τον 4ο αιώνα π.Χ. έως τον 6ο αιώνα μ.Χ., μέρος του βασιλείου της Ιβηρίας, και οι δύο υποτελείς των περσικών αυτοκρατοριών. Από τον 10ο μέχρι τον 15ο αιώνα ήταν μέρος του ενωμένου βασιελίου της Γεωργίας. Τον 16ο αιώνα ενσωματώθηκε στην αυτοκρατορία των Σαφαβιδών, ακολουθούμενη από την Οθωμανική Αυτοκρατορία και μετά την ολοκλήρωση του ρωσοπερσικού πολέμου του 1826-28, αποτέλεσε μέρος του ρωσικού κυβερνείου της Τιφλίδας από το 1817 έως το 1829, από το 1918 έως το 1921 μέρος της Λαϊκής Δημοκρατίας της Γεωργίας και από το 1921 ως το 1991 μέρος της Γεωργιανής Σοβιετικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας. Μετά την ανεξαρτησία της από την ΕΣΣΔ, το Μεσχέτι επανιδρύθηκε ως επαρχία της Γεωργίας και στη συνέχεια συγχωνεύτηκε στην νέα περιφέρεια Σάμτσχε-Τζαβαχέτι.

Τζαβαχέτι Επεξεργασία

Σε πρώιμες πηγές, η περιοχή καταγραφόταν ως Ζαμπάχα το 785 π.Χ. που ανήκε στον βασιλιά Αργκίστι Α΄ των Ουραρτίων ως κατακτημένη γη. Τον 1ο αιώνα μ.Χ. ο βασιλιάς του Κάρτλι (γεωργιανό βασίλειο) Παρσμάν Α΄ (Κβέλι) κατάφερε να καταλάβει το Τζαβαχέτι. Κατά τον 5ο αιώνα και κατά τη διάρκεια της κυριαρχίας του Βαχτάνγκ Ε΄ (Γκοργκασλάνι) το Τζαβαχέτι αποτελούσε μέρος της Ιβηρίας και μετά το θάνατό του η δεύτερη σύζυγός του, βυζαντινή πριγκίπισσα εγκαταστάθηκε στην Τσούντα (μέρος του Τζαβαχέτι). Το Τζαβαχέτι ήταν ένα σημαντικό μέρος του βασιλείου του Κάρτλι. Τον 11ο αιώνα το Αχαλκαλάκι έγινε το κέντρο του Άνω Τζαβαχέτι και το Τμόγκβι το κέντρο του κάτω Τζαβαχέτι. Υπό το βασίλειο της Γεωργίας (11ος-13ος αιώνας), κατασκευάστηκαν γέφυρες, εκκλησίες, μοναστήρια και βασιλικές κατοικίες (Λγκίβι, Γκρτίλα, Μποζάνο, Βάρντζια) στο Τζαβαχέτι. Από τον 13ο αιώνα, το Τζαβαχέτι περιλάμβανε τα εδάφη του Παλακάτσιου (σύγχρονη Τουρκία) και μέρος του Μεσχέτι. Τον 15ο αιώνα, η περιοχή κυβερνόταν από το Σάμτσχε-Σααταμπάγκο. Τον 16ο αιώνα, έγινε μέλος της αυτοκρατορίας των Σαφαβιδών, ακολουθούμενοι από τους Οθωμανούς και τους Πέρσες. Ο γεωργιανός πληθυσμός του Τζαβαχέτι μεταφέρθηκε στις εσωτερικές περιοχές της Γεωργίας - άλλοι στο Ιμερέτι και άλλοι στο Κάρτλι. Εκείνοι που παρέμειναν έγιναν μουσουλμάνοι.

Ως αποτέλεσμα της μάχης της Ρωσικής Αυτοκρατορίας με τους Οθωμανούς, οι ρωσικές αρχές εγκατέστησαν χριστιανούς Αρμένιους και Έλληνες στην περιοχή μετά το 1828.^[1] Αρμένιοι πρόσφυγες από τη γενοκτονία των Αρμενίων στην Οθωμανική Αυτοκρατορία ήρθαν στις αρχές του 20ού αιώνα. Επίσης, ένας μεγάλος αριθμός μελών της ρωσικής αίρεσης Ντουχομπόρ εγκαταστάθηκαν την περιοχή.

Απέλαση των Μεσχέτιων Τούρκων Επεξεργασία

Οι Μεσχέτιοι Τούρκοι είναι οι πρώην μουσουλμάνοι κάτοικοι του Μεσχέτι (τώρα γνωστού ως Σάμτσχε) στη Γεωργία, κατά μήκος των συνόρων με την Τουρκία. Από τις 15 Νοεμβρίου έως τις 25 Νοεμβρίου 1944, απελάθηκαν σε φορτηγά βοοειδών στην Κεντρική Ασία με εντολή του Ιωσήφ Στάλιν και εγκαταστάθηκαν σε περιοχή που αποτελούν μέρος των σύγχρονων εθνών του Καζακστάν, της Κιργιζίας και του Ουζμπεκιστάν. Σήμερα, πολλοί εξακολουθούν να ζουν σε αυτές τις χώρες. Από τους 100.000 που απελάθηκαν βίαια, συνολικά 10.000 έχασαν τη ζωή τους.^[2]

Δημογραφικά στοιχεία Επεξεργασία

Πυκνότητα των δήμων του Σάμτσχε-Τζαβαχέτι

Η γεωργιανή απογραφή του 2014 κατέγραψε επίσημα 160.504 κατοίκους στην περιοχή, εκ των οποίων 81.089 (50,5%) ήταν Αρμένιοι, 77,498 (48,3%) ήταν Γεωργιανοί, 712 (0,4%) ήταν Ρώσοι και 1,194 (0,8%) ανήκαν σε άλλες εθνοτικές ομάδες.^[3] Οι πιο πυκνοκατοικημένες περιοχές είναι οι δήμοι Αχαλτσίχε και Αχαλκαλάκι.

Σύμφωνα με την απογραφή του 2014, το 93% των κατοίκων του δήμου Αχαλκαλάκι και το 95% του δήμου Νινοτσμίντα είναι Αρμένιοι.^{[εκκρεμεί παραπομπή]}

Τουριστικά αξιοθέατα Επεξεργασία

Τα σημαντικότερα τουριστικά αξιοθέατα είναι τα μοναστήρια σπηλαίων της Βάρτζια (που ιδρύθηκαν από τη βασίλισσα Τάμαρ το 1185), το Βάνις Κβαμπέμπι (που χρονολογείται από τον 8ο αιώνα), το κάστρο του Ραμπάτι και το φρούριο Χερτβίσι. Επίσης, μεταξύ των εθνικών επισκεπτών πολύ δημοφιλές είναι το μοναστήρι της Σαπάρα του 10ου αιώνα, το φρούριο Τμόγκβι και το μοναστήρι του Ζάρζμα του 8ου αιώνα.

Δείτε επίσης Επεξεργασία

Μεσχέτι

Παραπομπές Επεξεργασία

↑ Boeschoten, Hendrik· Rentzsch, Julian (2010). Turcology in Mainz. σελ. 142. ISBN 978-3-447-06113-1. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουλίου 2011.
↑ Brennan, Dan (2003-04-05). «Guram Mamulia» (στα αγγλικά). The Guardian. ISSN 0261-3077. https://www.theguardian.com/news/2003/apr/05/guardianobituaries.usa. Ανακτήθηκε στις 2023-05-24.
↑ «Total population by regions and ethnicity». National Statistics Office of Georgia. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Φεβρουαρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 5 Αυγούστου 2017.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

Friends at Dinner, Foes at Politics (about socio-economic problems of the region)
Obstacles Impeding the Regional Integration of the Javalkheti Region, an ECMI working paper (PDF format)

[1] Boeschoten, Hendrik· Rentzsch, Julian (2010). Turcology in Mainz. σελ. 142. ISBN 978-3-447-06113-1. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουλίου 2011.

[2] Brennan, Dan (2003-04-05). «Guram Mamulia» (στα αγγλικά). The Guardian. ISSN 0261-3077. https://www.theguardian.com/news/2003/apr/05/guardianobituaries.usa. Ανακτήθηκε στις 2023-05-24.

[3] «Total population by regions and ethnicity». National Statistics Office of Georgia. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Φεβρουαρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 5 Αυγούστου 2017.

[1]

[2]

[3]