Βικιπαίδεια

Νικόλαος Ιδρωμένος

Αλβανός καλλιτέχνης

Ο Νικόλαος Ιδρωμένος (αλβανικά: Nikollë Idromeno‎‎), γνωστός ως Κόλ(ε) Ιντρομένο (Kolë ή Kól Idromeno) (Σκόδρα, 15 Αυγούστου 1860 - 12 Δεκεμβρίου 1939) ήταν Αλβανός πολυσχιδής καλλιτέχνης: ζωγράφος, γλύπτης, φωτογράφος, σκηνογράφος, μουσικός και αρχιτέκτονας. [4] Θεωρείται ως ο πρώτος εκπρόσωπος της ιστορίας της σύγχρονης αλβανικής ζωγραφικής. [5] Από τις πηγές, ο Ιδρωμένος πραγματοποίησε επίσης τις πρώτες κινηματογραφικές προβολές στην Αλβανία από το 1913. [6] Ως αρχιτέκτονας σχεδίασε και υλοποίησε τα σχέδια για πλέον των 60 κύριων κατασκευών, ιδιωτικών και δημόσιων στην πόλη της Σκόδρας. [7]

Νικόλαος Ιδρωμένος
Νικόλαος Ιδρωμένος, Αυτοπροσωπογραφία, 1937
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση15  Αυγούστου 1860[1][2]
Σκόδρα
Θάνατος12  Δεκεμβρίου 1939[2]
Σκόδρα
Χώρα πολιτογράφησηςΑλβανία
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταφωτογράφος
γλύπτης
μηχανικός
αρχιτέκτονας
ζωγράφος
μουσικός[3]
Αξιοσημείωτο έργοMotra Tone
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Καταγωγή Επεξεργασία

Οι οικογένεια των Ιδρωμένων κατήγετο από την Πάργα, που τότε υπαγόταν στο βιλαέτι των Ιωαννίνων. Αναγκάστηκαν όμως να εγκαταλείψουν την Πάργα την εποχή του Αλή Πασά Τεπελενλή για να εγκατασταθούν στην Κέρκυρα. Ο ιερέας Ανδρέας Ιδρωμένος ήταν δάσκαλος στην Κέρκυρα, όπου συνέταξε και δημοσίευσε την ιστορία της Πάργας και του Σουλίου, και βοήθησε επίσης και τον Γρηγόριο Αργυρακαστρίτη στη μετάφραση του Ευαγγελίου κατά Ματθαίον και την Καινή Διαθήκη στα Αλβανικά με το ελληνικό αλφάβητο. Ο πατήρ Ανδρέας είχε δύο γιους, τον Μιχάλη που ήταν δικηγόρος και τον Άρσενιο, ο οποίος γεννήθηκε στην Κέρκυρα.[8]

Ο Αρσένιος μετακόμισε στη Σκόδρα το 1856, όπου ασκούσε την τέχνη του ξυλουργού, καθώς και του αυτοδίδακτου σχεδιαστή και υλοποιητή ιδιωτικών κατασκευών στην πόλη, όπως τα σπίτια της οικογένειας Lukaj στην Arra Madhe, των Rokacolli στο Serreq, το κτίριο του Ερυθρού Σταυρού, το λύκειο Illyricum και το σπίτι του στο Γκιουχαντόλι (αλβανικά: Gjuhadol). Δύο χρόνια αργότερα παντρεύτηκε ένα κορίτσι από τη Σκόδρα, την Ντράντε ή την Ρόζα του Φιλίπ Σαράτσι, στις 5 Δεκεμβρίου 1858. [9]

Βιογραφία Επεξεργασία

Γεννήθηκε στη Σκόδρα στις 15 Αυγούστου 1860, ένα χρόνο μετά την αδελφή του, Αντωνία (αλβανικά: Tone). Τον βαφτίζουν με άλλα δύο δευτερεύοντα ονόματα: Rrok (λόγω της ονομαστικής ημέρας) και Σπυρίδων (αλβανικά: Spiridon). Ξεκίνησε το δημοτικό σχολείο το 1867, ένα σχολείο που υποστηριζόταν από την Καθολική Εκκλησία, όπου διδάχθηκε ιταλικά και αλβανικά από τον καθολικό κλήρο και λοιπούς δασκάλους. Μεταξύ των συμμαθητών του σε αυτό το σχολείο ήταν ο μελλοντικός Αλβανός ρομαντικός ποιητής Filip Shiroka, με τον οποίο θα είχε μακρά φιλία και συνεχή αλληλογραφία. [9]. Εκτός από τον κλήρο, διδάχθηκε ζωγραφική από τον Πιέτρο Μπαρούμπι (αλβανικά: Pietro Marubi). Πριν ολοκληρώσει ακόμη την τέταρτη τάξη είχε ήδη ζωγραφίσει τα πρώτα σχέδια Κεφαλή παιδιού, Ορεσίβιος και Γάιδαρος στο δρόμο. Το 1871-1875 χρόνια αφιερώθηκε στην υδατογραφία με έργα όπως Η φτωχή, Η βοσκοπούλα, Η Χωριατοπούλα. Ως πρώτη του σύνθεση θεωρείται Το καρτέρι, στη συνέχεια Βραδιές καζανιών και τους Οι Δώδεκα μαχητές της Πάργας σε βάρκα. Ο αλβανός συμπολίτης και καλλιτέχνης Marubi έπεισε τον Αρσένιο να στείλει τον γιο του Νικόλαο στην Ακαδημία Τεχνών της Βενετίας το 1875, [10]. Ο Νικόλαος μετέβη στη Βενετία, αλλά τελικά εγκατέλειψε μετά από έξι μήνες, επειδή δεν μπορούσε να υπομένει την σχολαστική διδασκαλία της ακαδημίας, και άρχισε να εργάζεται στο εργαστήρι ενός βενετσιάνου ζωγράφου.[11]

Μετά την επιστροφή στην ιδιαίτερη πατρίδα του το 1878, ένωσε τις καλλιτεχνικές του δυνάμεις, αυτή τη φορά ως μουσικός, στο σύνολο Νταούλια (αλβανικά: Daullja) του Παλόκ Κούρτι [12] όπου όπου ο Ιδρωμένος έπαιζε τρομπόνι[13]. Όταν ο φίλος και συνάδελφός του Μάτι Κοδέλι πέθανε το 1881, τη θέση του πήρε ως μαθητευόμενος ο αδελφός του Κέλι [14]. Το 1883 άνοιξε το δικό του εργαστήρι φωτογραφίας με κάμερες που εισήχθησαν από την εταιρεία Pathé της Γαλλίας, με την ονομασία Φωτογραφίαι Ιδρωμένος (αλβανικά: Dritëshkronja Idromeno.[11]

Το 1884 ο Ιδρωμένος παντρεύτηκε την Ιωσηφίνα, κόρη του Gasper Muzhani, που την προσφωνούσαν Τσίνα. Στις 20 Ιουλίου 1886 γεννήθηκε ο γιος του Ζέφι, ο οποίος πέθανε δύο χρόνια αργότερα στις 15 Ιουλίου 1888. Δύο χρόνια αργότερα, απεβίωσε και η αδερφή του, η Τόνια. Ο Ιδρωμένος έμελλε να φροντίσει τη νεαρή της κόρη, την Ορσολίνα[14].

Κατά τη διάρκεια των ετών 1902-1906 ως δάσκαλος στην ιταλική σχολή χειροτεχνίας, ανακάλυψε και πλησίασε στον δικό του κύκλο ζωγραφικής και υποστήριξε τον μελλοντικό Άλβανό ζωγράφο Σίμων Ρότα (αλβανικά: Simon Rrota).[15] Το 1904 βοήθησε με εξοπλισμό το σχολείο του Mati Logoreci. [16] Το 1911 συνέταξε το πρόγραμμα καρναβαλιών που διοργάνωσε ο σύλλογος «Αλβανική γλώσσα» [17] Τον Αύγουστο του 1912 υπέγραψε σύμβαση με την Αυστροουγγρική εταιρεία Joseph Stauber για την εισαγωγή κινηματογραφικού εξοπλισμού και έγινε ο πρώτος που άνοιξε τον πρώτο στοιχειώδη κινηματογράφο όπου προβλήθηκε το πρώτο κινηματογραφικό υλικό. [11] Κατά τα έτη 1912-1920, μετά την προσαρμογή ενός χώρου κάτω από το σπίτι του στο Γκιουχαντόλι σε έναν κινηματογράφο, άνοιξε αυτό που ήταν τότε στις άλλες χώρες ο κινηματογράφος ονομαζόταν ηλεκτρικό θέατρο.[6]

Έργο Επεξεργασία

Ο φωτογράφος Επεξεργασία

Με το άνοιγμα του φωτογραφικού του εργαστηρίου Dritëshkronja, ο Ιδρωμένος καταχωρήθηκε στην Επετηρίδα (Salname) του βιλαετίου ως φωτογράφος, καταλαμβάνοντας μια θέση μεταξύ των Marubi, Kodheli, Kristo Shuli , Petro Korçari κ.λπ. Σε διεθνείς εκδόσεις, το όνομά του και η δουλειά του ξεχώρισαν και τον έκαναν τον πρώτο φωτογράφο, ο οποίος αναφέρεται πριν τον δάσκαλό του Μαρούμπι. [6]

Ο ζωγράφος Επεξεργασία

Μετά τα πρώτα σχέδια και υδατογραφίες, ο Ιδρωμένος, όταν ήταν μόλις 23 ετών φιλοτέχνησε το πορτρέτο της αδερφής του, που είναι και το πιο αντιπροσωπευτικό του έργο, Η αδελφή Tone. [18] Είναι επίσης η πρώτη του ρεαλιστική ζωγραφική και αριστούργημα της αλβανικής εικαστικής τέχνης.[6] Πορτρέτο που θα αναπαράγει με την ίδια στάση, την κατεύθυνση των ματιών, το ίδιο φως και σκιές το 1922-23, με ντυμένη "φράγκικα". [19] Το 1898 προσκλήθηκε σε μια διεθνή έκθεση στη Βουδαπέστη.[20] Το 1904 φιλοτέχνησε την προσωπογραφία του Ndoc Xhuxha, ενός από τα ιδρυτικά μέλη της Εταιρείας για την Εκτύπωση των Αλβανικών Γραμμάτων.[16]

Ο σκηνογράφος Επεξεργασία

Ως σκηνογράφος δούλεψε με τη διακόσμηση, με μια ομάδα παιδιών που διασκεδάζουν με το δημοφιλές παιχνίδι με μπάλες. Το 1902 τη σκηνή ενός δάσους από τη φύση των Άλπεων. Αργότερα είναι οι σκηνές "Το λιμάνι του Δυρραχίου", "Δωμάτιο με γωνιά", "Σκοδρινό δωμάτιο" κ.λπ. Επίσης, ετοίμασε πολλά αντικείμενα για το ερασιτεχνικό θέατρο της εποχής, όπως πυροβόλα όπλα, σπαθιά, δόρατα, κράνη, ασπίδες και εργάστηκε σε αγάλματα με τις δεξιότητές του ως γλύπτη. [20] Κατά την επέτειο ενός έτους από τη διακήρυξη της αλβανικής ανεξαρτησίας στην Αυλώνα, εργάστηκε στη διακόσμηση της σκηνής "Η γιορτή της ανεξαρτησίας της Αλβανίας" για μια παράσταση που δόθηκε στην πόλη. [21]

Ο αρχιτέκτονας Επεξεργασία

Πήρε τα βασικά της μηχανικής και της αρχιτεκτονικής από τον πατέρα του και τον Marubi, και οι δύο αυτοδίδακτοι. Το 1907 ο Ιδρωμένος έκανε το σχέδιο για ένα εργοστάσιο, ενώ το 1912 υπέγραψε ένα έγγραφο με τον τίτλο του μηχανικού. Πιστεύεται ότι τα πρώτα σχέδια που υλοποίησε άρχισε μετά τον σεισμό του 1905 που έπληξε πολύ την πόλη της Σκόδρας.[7] Το 1908 έχτισε το σπίτι της οικογένειας Mazi, όπου στο χαμηλότερο χώρο σχεδίασε μια αίθουσα συναντήσεων και εκθέσεων του συλλόγου "Αλβανική Γλώσσα" (αλβανικά: «Gjuha shqipe») και στον επάνω όροφο για να κατοίκηση. [22] Το 1925-1926 του ανατέθηκε η εφαρμογή του σχεδίου κατασκευής της βίλας του Προέδρου της Δημοκρατίας Αχμέτ Ζώγου στη Σιρόκα. Στη συνέχεια σχεδίασε ένα εργοστάσιο δέρματος, το οποίο πραγματοποίησε το 1927. Το 1928 συν-σχεδίασε και υλοποίησε το εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας που κατασκεύασε η ιταλική εταιρεία SESA. Τη δεκαετία του 1930 σχεδίασε και εφάρμοσε το σχέδιο του κτηρίου της Κρατικής Τράπεζας με μερικές μεταγενέστερες τροποποιήσεις, το καφενείο "Αδριατική" (αλβανικά: Adriatik) το 1932, το καφενείο "Πάρκο" (αλβανικα: "Park") το 1935 και την ίδια χρονιά εφάρμοσε επίσης το κινηματογραφικό σχέδιο "Ροζάφα" (αλβανικά: "Rozafat"). [23]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ 1,0 1,1 Jean-Pierre Delarge: (Γαλλικά) Le Delarge. Gründ, Jean-Pierre Delarge. Παρίσι. 2001. 29949_artiste_IDROMENO_Kole. ISBN-13 978-2-7000-3055-6. ISBN-10 2-7000-3055-9.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 «Idromeno, Kol» 13  Δεκεμβρίου 2017.
  3. ↑ Ανακτήθηκε στις 24  Ιουνίου 2019.
  4. ↑ Zadeja 2018
  5. ↑ Prenushi 1984
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 Kraja, Bendis (2013). Lëvizja arsimore-kulturore në Shkodër në vitet 1912-1920 (tezë doktorature). Tiranë. 
  7. ↑ 7,0 7,1 Prenushi 1984
  8. ↑ Zadeja 2018
  9. ↑ 9,0 9,1 Zadeja 2018
  10. ↑ Zadeja 2018
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 Elsie, Robert (2013). A Biographical Dictionary of Albanian History. Londër: London. σελ. 212. ISBN 9781780764313. 
  12. ↑ Shllaku, Lec (2005). Palokë Kurti (1860 - 1920). Shkodër: At Gjergj Fishta. σελίδες 20–21. ISBN 9994381016. 
  13. ↑ Prenushi 1984
  14. ↑ 14,0 14,1 Zadeja 2018
  15. ↑ Trofenik, Rudolf (1993). Münchner Zeitschrift für Balkankunde. 9. σελ. 167. 
  16. ↑ 16,0 16,1 Prenushi 1984
  17. ↑ Prenushi 1984
  18. ↑ Zadeja 2018
  19. ↑ Sheldija, Pjerin (20 Μαΐου 2018). «Kryevepra i takon Idromenos». shqiptarja.com. Shqiptarja.com. 
  20. ↑ 20,0 20,1 Prenushi 1984
  21. ↑ Prenushi 1984
  22. ↑ Prenushi 1984
  23. ↑ Prenushi 1984

Βιβλιογραφία Επεξεργασία

  • Mikel, Prenushi (1984). Kolë Idromeno (1860-1939), jeta dhe veprat. Tiranë: 8 Nëntori. 
  • Zadeja, Mark (2018). Kolë Idromeno, jeta dhe vepra. Shkodër: Fishta. ISBN 9789928222725. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

  •   Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Kolë Idromeno στο Wikimedia Commons


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Νικόλαος_Ιδρωμένος&oldid=10207476"