Βικιπαίδεια

Περιφερειακή Ενότητα Πιερίας

περιφερειακή ενότητα της Μακεδονίας
(Ανακατεύθυνση από Νομός Πιερίας)

Συντεταγμένες: 40°16′N 22°30′E / 40.27°N 22.50°E / 40.27; 22.50

Η Πιερία είναι μία από τις 74 Περιφερειακές ενότητες της Ελλάδας. Βρίσκεται στο νότιο τμήμα της Μακεδονίας (Κεντρική Μακεδονία). Πρωτεύουσά της είναι η Κατερίνη. Η ονομασία Πιερία προέρχεται από την αρχαία φυλή και την αρχαία χώρα της Πιερίδος.[1] Στην Πιερία, υπάρχουν πολλές τοποθεσίες αρχαιολογικού ενδιαφέροντος,[2] όπως το Δίον, η Πύδνα, τα Παλιάμπελα Κολινδρού,τα Λείβηθρα Λεπτοκαρυάς και ο Πλαταμώνας. Η Πιερία είναι επίσης πατρίδα του Ορφέα, των Πιερίδων και των Μουσών. Ο Όλυμπος, το ψηλότερο βουνό της Ελλάδας και έδρα των Ελλήνων θεών, υψώνεται στο νότιο μέρος της Πιερίας.[3][4][5] Τα Πιέρια Όρη βρίσκονται στα δυτικά. Ο πληθυσμός παρουσιάζει μειωτική τάση,[6][7] ενώ το μεταναστευτικό ρεύμα των Πιεριωτών είναι περιορισμένο.

Περιφερειακή Ενότητα Πιερίας
Νομός Πιερίας
Περιφερειακή ενότητα

Έμβλημα
Χάρτης της Ελλάδας με {{{Όνομα}}}
Θέση της Π.Ε. Πιερίας στον χάρτη της Ελλάδας.
Χώρα Ελλάδα Ελλάδα
Πρωτεύουσα Κατερίνη
Ιστορική Πρωτεύουσα
Δήμοι 3
Διοίκηση  
 • Αντιπεριφερειάρχης Σοφία Μαυρίδου
(2011-)
Διοικητική διαίρεση  
 • Περιφέρεια Κεντρική Μακεδονία
Έτος δημιουργίας νομού
Γεωγραφικό διαμέρισμα Μακεδονία
Έκταση  
 • Συνολική 1.524 τ.χλμ
 • Κατάταξη 40η
Πληθυσμός  
 • Συνολικός
119.384 (2021)
 • Κατάταξη πληθ. 27η
 • Πυκνότητα 83,54 κάτ./χλμ²
 • Κατάταξη πυκν. 17η
ISO 3166-2 GR-54
Ταχ. κώδικες 60* **
Πιν. αυτοκινήτων ΚΝ*, ΤΙ*
Ιστότοπος pieria.pkm.gov.gr
Ο Όλυμπος το ψηλότερο βουνό της Ελλάδας

Γεωγραφική εξέταση

Επεξεργασία

Ο νομός ορίζεται στα ανατολικά από το Θερμαϊκό Κόλπο, στα δυτικά από τον Όλυμπο και τα Πιέρια ή Φλάμπουρο και στα βόρεια από τον ποταμό Αλιάκμονα. Στο νότιο μέρος του βρίσκεται ο Πηνειός. Το μήκος των ακτών της Πιερίας ξεπερνάει τα 100 χλμ.[8]

Το νότιο και δυτικό τμήμα της Πιερίας είναι ορεινά. Αντίθετα το παραλιακό είναι μια εκτεταμένη και πλούσια πεδιάδα, που καλύπτει το 40% του εδάφους του νομού.[8]

Το έδαφος του νομού είναι σχετικά φτωχό σε ορυκτό πλούτο,[9] με εξαίρεση τις αλυκές στο Κίτρος. Κατά 36% είναι πεδινό, ενώ το 17% είναι ορεινό και το υπόλοιπο ημιορεινό. Ο νομός παρουσιάζει πλούσιο εδαφικό διαμελισμό.

Στα όρια της Πιερίας φτάνουν οι απολήξεις τριών οροσειρών: του Ολύμπου, του Τίταρου και των Πιερίων. Από τον Όλυμπο βρίσκονται οι κορυφές Πάνθεον (2.917 μ.), Σκολιό (2.911 μ.), Φράγκου Αλώνι (2.684 μ.) και Μεταμόρφωση (1.578 μ.).[10] Από τον Τίταρο βρίσκονται οι κορυφές Βουλγάρα (1.689 μ.), Καρδαράς (1.527 μ.) και Τίταρος (1.839 μ.).[10] Τα Πιέρια εκτείνονται σ’ όλο το μήκος των δυτικών ορίων του νομού.

Η Κατερίνη έχει την ομώνυμη και εύφορη πεδιάδα έκτασης 352 τετρ. χλμ. Η μεγάλη πεδιάδα της Κατερίνης βρίσκεται στο ανατολικό τμήμα, από τις πλαγιές των βουνών μέχρι τη θάλασσα.

Στο νομό υπάρχουν μικρά ποτάμια και χείμαρροι, που ξεκινούν από τον Όλυμπο και τα Πιέρια.[11][1][12] Ο Αίσωνας ή Μαυρονέρι δέχεται τα νερά του Πατσιάρη και του Ίταμου, σχηματίζοντας τα Στενά της Πέτρας. Άλλοι μικροί ποταμοί είναι ο Βαφύρας, ο Ελικών (Ποτάκι), ο Μίτυς (κοντά στο Κίτρος), ο Λεύκος ή Πέλεκας και ο Απίλας (Πλαταμώνας). Στα βορειανατολικά χύνεται ο Αλιάκμονας. Υπάρχουν επίσης και άλλα ρέματα, όπως το Ρέμα Ορλιά.[13][14] Κοντά στις εκβολές του Αλιάκμονα σχηματίζεται ο όρμος της Μεθώνης και το ακρωτήριο Αχεράδα, στις εσωτερικές ακτές του οποίου βρίσκονται οι μεγάλες αλυκές του Κίτρους. Άλλα ποτάμια είναι η Ζηλιάνα, η Παλιορουμάνα, ο Ενιπέας, ο Γερακάρης και η Τοπινίτσα.

Τα όρη στα όρια του Ν. Πιερίας είναι κατάφυτα από δάση. Τα κυριότερα δασικά δέντρα είναι: οι οξιές, οι βελανιδιές, τα πεύκα και τα έλατα.[15][16]

Η παραλία είναι εκτεταμένη και δεν υπάρχουν φυσικά λιμάνια. Κάθε χρόνο τους θερινούς μήνες οι παραλίες του νομού γεμίζουν από τουρίστες.[17][18][19] Κυριότερες παραλίες είναι η Παραλία, Νέοι Πόροι, Μεθώνη (όπου υπάρχει και το κάμπινγκ του ΕΟΤ),[20] Καλύβια Βαρικού ή Βαρικό, Γρίτσα Λιτοχώρου, Κορινός και η Κατερινόσκαλα ή Ολυμπιακή Ακτή. Πολλές από τις παραλίες του νομού έχουν πάρει και Γαλάζιες Σημαίες.[21]

Το κλίμα είναι ηπειρωτικό με θερμά καλοκαίρια και ψυχρούς χειμώνες και πολύ υγιεινό. Στα παράλια οι κλιματολογικές συνθήκες είναι ήπιες, επειδή μετριάζεται η επίδραση της θάλασσας.[1]

Ιστορία

Επεξεργασία
Κύριο λήμμα: Ιστορία της Πιερίας

Έδρα των Ελληνικών θεοτήτων και των Μουσών,[22] η Πιερία κατοικήθηκε από την Εποχή του Χαλκού. Ήταν η δεύτερη επαρχία του μακεδονικού Βασιλείου. Το όνομά της οφείλει στους αρχαίους κάτοικους, τους Πιερείες, οι οποίοι κατά τη μακεδονική κατάκτηση μετανάστευσαν πέρα του Στρυμώνα, στους πρόποδες του Παγγαίου (Θουκυδίδης Β 99).[8] Εκτεινόταν δε κατά μήκος της θάλασσας νότια της Ημαθίας και του Αλιάκμονα μέχρι του Ολύμπου και του Πηνειού που αποτελούσαν και τα όρια μεταξύ Μακεδονίας και Θεσσαλίας (Ηρόδοτος Ζ 128-129, 173) (Στράβων Απόσπ. 12,14,15 και Θ' 429) (Κλαύδιος Πτολεμαίος Γ' 13,15 κλπ). Η σύγχρονη άποψη λέει ότι το όνομά του ο νομός το οφείλει στα Πιέρια Όρη.

Στην πρώτη χιλιετία π. Χ. η περιοχή αναφέρεται για πρώτη φορά με το όνομα Πιερία. Οι Πίερες Θράκες θεωρούνται ως οι πρώτοι κάτοικοι της Πιερίας και εισηγητές της λατρείας του Δωδεκάθεου αλλά και των Πιερίδων Μουσών. Αυτοί εκδιώχθηκαν από τους Μακεδόνες του Περδίκκα Α’ και έτσι εγκαταστάθηκαν πέρα από το Στρυμόνα, στους πρόποδες του Παγγαίου. Αρχαιολογικοί χώροι της Πιερίας[2] είναι το Αρχαίο Δίον.

Στα βυζαντινά και μεσαιωνικά χρόνια η Πιερία δεινοπάθησε από πολλούς λαούς που θέλησαν να την κατακτήσουν. Οι Σλάβοι, οι Ούννοι, οι Νορμανδοί και οι Άβαροι είναι μόνο μερικοί που πέρασαν από εκεί. Κατά τη Φραγκοκρατία, η Πιερία ανήκε στο Φραγκικό Βασίλειο της Θεσσαλονίκης. Οι Ενετοί δεν κατόρθωσαν να κυριαρχήσουν, άφησαν όμως τα σημάδια τους στο νομό, όπως το Κάστρο του Πλαταμώνα. Το 1389 η Πιερία καταλήφθηκε από τους Τούρκους.[8]

Ορόσημο στην ένδοξη Ιστορία του νομού στη διάρκεια της Τουρκοκρατίας αποτελεί το 1878, οπότε και πραγματοποιήθηκε η αποτυχημένη αλλά ηρωική εξέγερση στο Λιτόχωρο. Στο Λιτόχωρο έγινε και η εκλογή της προσωρινής κυβέρνησης που κυκλοφόρησε προκήρυξη προς την Ευρώπη κηρύσσοντας την ένωση της Μακεδονίας με την υπόλοιπη Ελλάδα.[8]

Στις 16 Οκτωβρίου 1912, ο ελληνικός στρατός απελευθέρωσε την Κατερίνη και η τελευταία μάχη που δόθηκε ήταν στο Κολοκούρι (σημερινός Σβορώνος).[23]

Η νευραλγική θέση του νομού, ο οποίος είναι προικισμένος με ορεινές, θαλασσινές και πεδινές ομορφιές, φαίνεται ότι αποτελεί εφαλτήριο για περαιτέρω ανάπτυξη και πρόοδο.[24]

Νομαρχία Πιερίας

Επεξεργασία
Κύριο λήμμα: Κατάλογος νομαρχών Πιερίας

Ο νομός Πιερίας συστάθηκε με αναγκαστικό νόμο, στις 29 Απριλίου 1949.[25] Ο Νομάρχης Πιερίας ήταν πολιτική θέση δημοσίας διοίκησης, επικεφαλής του νομού Πιερίας. Ήταν νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου και αρμοδιότητά του ήταν η διοίκηση των τοπικών ζητημάτων σε επίπεδο νομού. Διοριζόταν από την εκάστοτε κυβέρνηση και η έδρα του νομάρχη ήταν η πόλη της Κατερίνης. Πρωθύστερος του Νομάρχη ήταν ο Έπαρχος.

Αντιπεριφερειάρχης Πιερίας

Επεξεργασία

Το 2011 έπειτα από την κατάργηση της νομαρχίας, δημιουργήθηκε η Περιφερειακή Ενότητα Πιερίας[26] και ανέλαβε πρώτη εκλεγμένη αντιπεριφερειάρχης η Σοφία Ι. Μαυρίδου,[27] η οποία επανεξελέγη το 2014, το 2019 και το 2023.[28]

Οικονομία

Επεξεργασία

Η οικονομία του νομού βασίζεται στον πρωτογενή τομέα και στον τουρισμό. Στο νομό καλλιεργούνται σημαντικά γεωργικά προϊόντα,[29] όπως δημητριακά, κτηνοτροφικά φυτά, βαμβάκι, όσπρια, σταφύλια, κεράσια (ιδίως στη Ράχη, ακτινίδια (με ονομασία προέλευσης, ακτινίδια Κατερίνης) και καπνός. Ειδικότερα, τα καπνά ποικιλίας «Σαμψούς Κατερίνης»[30][31] απορροφούνται από τις διεθνείς αγορές και είναι από τα καλύτερα σε ποιότητα στην Ελλάδα.

Πολύ αναπτυγμένη είναι και η κτηνοτροφία. Εξάλλου, υπάρχουν αξιόλογες βιομηχανικές μονάδες. Στον Όλυμπο και στα Πιέρια γίνεται εκτροφή κοπαδιών από αιγοπρόβατα και βοοειδή. Τα πυκνά δάση της περιοχής προσφέρουν ξυλεία, πρώτες ύλες για την κατασκευή επίπλων και ξυλοκάρβουνο. Οι αλυκές Κίτρους κατέχουν την 5η θέση στην Ελλάδα.[32][33][34]

Τουριστικά αναπτυγμένες είναι πολλές περιοχές της Πιερίας, τόσο το χειμώνα (π.χ. το Ελατοχώρι, που διαθέτει Χιονοδρομικό Κέντρο),[35][36] οι οικισμοί του Παλαιός Παντελεήμονας, Άνω Σκοτίνας, Παλαιοί Πόροι και Πέτρας όσο και το καλοκαίρι (οι παραλίες της Κατερίνης, Λεπτοκαρυάς, Μακρύγιαλου, Μεθώνης, Νέων Πόρων, Πλαταμώνα, Παραλία Παντελεήμονα, Παραλία Σκοτίνας, Παραλία Κορινού, Καλύβια Βαρικού κλπ.). Ενδιαφέρον επίσης παρουσιάζουν ο Εθνικός Δρυμός του Ολύμπου και ο υδροβιότοπος του Αλιάκμονα.[37]

Η σιδηροδρομική γραμμή, με δρομολόγια Προαστιακός σιδηρόδρομος Θεσσαλονίκης και Hellenic Train, εξυπηρετεί τις συγκοινωνίες και διέρχεται κατά μήκος της παραλίας του νομού.[38][39] Οι κωμοπόλεις συνδέονται με αυτοκινητοδρόμους.

Διοικητική διαίρεση

Επεξεργασία
 
Η διοικητική διαίρεση του νομού Πιερίας όπως ίσχυσε έως το 2010
 
Η διοικητική διαίρεση του νομού Πιερίας όπως ισχύει τώρα

Σύμφωνα με το Σχέδιο Καποδίστριας, το οποίο ίσχυσε από το το 1999 μέχρι το 2010, ο Νομός Πιερίας απαρτιζόταν από 13 δήμους και υπαγόταν διοικητικά στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας. Παλαιότερα, ο νομός διαιρούνταν σε 4 δήμους (Αιγινίου, Κατερίνης, Κολινδρού και Λιτοχώρου) και 50 κοινότητες.

Από το 2011 και με την εφαρμογή του Προγράμματος «Καλλικράτης», ο νομός Πιερίας αποτελεί την Περιφερειακή Ενότητα Πιερίας (με έδρα την Κατερίνη) της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας. Με την συνένωση και συγχώνευση των Δήμων από 13 σε 3 όπως προέβλεπε το Πρόγραμμα, οι νέοι δήμοι που προέκυψαν είναι οι:[40]

Δήμος Έδρα Πληθυσμός (2011)
Δίου-Ολύμπου Λιτόχωρο (Ιστορική έδρα: Δίον) 27.013
Κατερίνης Κατερίνη 84.280
Πύδνας-Κολινδρού Αιγίνιο (Ιστορική έδρα: Κολινδρός) 18.707

Εκκλησιαστική διαίρεση

Επεξεργασία

Η Πιερία υπάγεται εκκλησιαστικά στην Ιερά Μητρόπολη Κίτρους, Κατερίνης και Πλαταμώνος που είναι η μοναδική Μητρόπολη στην ελληνική επικράτεια που τα όριά της συμπίπτουν απόλυτα με τα πολιτικά όρια του Νομού στον οποίο βρίσκεται.[41]

Πληθυσμός

Επεξεργασία

Κατά τη δεκαετία του 60', η μετανάστευση κάλυψε τη φυσική αύξηση του πληθυσμού. Η Πιερία βάσει της απογραφής πληθυσμού του 2001 είχε 129.846 κατοίκους, παρουσιάζοντας μια αύξηση της τάξεως του 10,1% σε σχέση με την απογραφή του 1991. Η απογραφή του 2021 ανέφερε ότι ο αριθμός των μόνιμων κατοίκων ανερχόταν σε 119.384.[6]

Η αναλογία μαθητών του Δημοτικού ανά 1.000 κατοίκους είναι υψηλότερη από τον ελληνικό μέσο όρο. Έτσι, 64 μαθητές αντιστοιχούσαν σε 1.000 κατοίκους το 1999.

Είναι η δεύτερη καπνοπαραγωγός περιοχή της χώρας, με 12% της συνολικής παραγωγής, με πρώτη την Αιτωλοακαρνανία. Επίσης, με 1% είναι η Πέμπτη στην παραγωγή ροδάκινων.

Πριν από το 2000 η αναλογία τροχαίων ατυχημάτων στο νομό ήταν πολύ μεγάλη, έκτοτε όμως υποχώρησε στο 32%.[42]

Αξιοθέατα και Πολιτιστικά δρώμενα

Επεξεργασία
 
Κάστρο του Πλαταμώνα
 
Χιονοδρομικό κέντρο στο Ελατοχώρι Πιερίας
 
Αγία Κόρη, Βροντού Πιερίας
 
Παραλία Νέων Πόρων Πιερίας
  • Άγιος Δημήτριος: Έχει ανακαλυφθεί στη θέση “Σπάθες” ή “Ξερολάκκι” νεκροταφείο της Μυκηναϊκής Εποχής (Υστερη εποχή του χαλκού).[2] Το νεκροταφείο βρίσκεται σε απότομη πλαγιά του Άνω Ολύμπου, σε υψόμετρο περίπου 1000-1100 μ.
  • Βροντού: Το περίφημο στην Πιερία Βροντινό Καρναβάλι γίνεται κάθε χρόνο, με συμμετοχή αρμάτων από πολλά γειτονικά χωριά του νομού.
  • Δίον: Στο Αρχαιολογικό Μουσείο Δίου εκτίθενται τα ευρήματα των ανασκαφών. Ιδιαίτερα σημαντική είναι η συλλογή γλυπτών των ελληνιστικών και των ρωμαϊκών χρόνων.[43][44][45] Από λαογραφικής άποψης ενδιαφέρουσα είναι η αναπαράσταση του σαρακατσάνικου γάμου στις αρχές Σεπτεμβρίου. Κάθε καλοκαίρι διοργανώνεται το Φεστιβάλ Ολύμπου στο αρχαίο θέατρο του Δίον (Αρχαίο Δίον).[44]
  • Κίτρος: Στην αρχαιότητα ήταν γνωστή σαν Πύδνα και στο Μεσαίωνα σαν (το) Κίτρος. Εκεί υπάρχει το Κάστρο Κίτρους.[46] Εκεί δολοφονήθηκε η Ολυμπιάδα, μητέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, με εντολή του Κάσσανδρου.
  • Κονταριώτισσα: Ο βυζαντινός Ναός της Παναγίας και το Μοναστήρι του Οσίου Εφραίμ αποτελούν πόλο έλξης για ευσεβείς επισκέπτες. Το έθιμο του Οβρηού (ή καύσης του Ιούδα) τηρείται ευλαβικά κάθε χρόνο, τη Μεγάλη Εβδομάδα και θυμίζει την τιμωρία του Ιούδα για την προδοσία του στο Χριστό.
  • Κορινός: Από αρχαιολογική άποψη, ενδιαφέρον παρουσιάζει το αρχαίο νεκροταφείο του 4ου π.Χ. αι. με πλούσια κτερίσματα, Μακεδονικοί Τάφοι στον χώρο "Τούμπες".[47][48][49]
  • Λεπτοκαρυά: Σώζονται ερείπια παλαιοχριστιανικής βασιλικής. Τα "Κέδρα" την Καθαρή Δευτέρα, με εκδηλώσεις, καρναβαλικές εκδηλώσεις με παρέλαση αρμάτων και χορούς. Ενδιαφέρον παρουσιάζει ο αρχαιολογικός χώρος των Λειβήθρων,[50] Το Μαγνητικό πεδίο του Ολύμπου,[51][52][53][2] Το λιθόστρωτο μονοπάτι του Ξέρξη, και τα 6,4 χιλιόμετρα παραλίας που κατακλύζονται από κόσμο τους καλοκαιρινούς μήνες.[54]
  • Λιτόχωρο: Το κάψιμο των "Κέδρων" σε διάφορες γειτονιές κάθε Κυριακή αποκριών,[55] η περιφορά των επιταφίων από τις τρεις ενορίες και η συνάντηση τους με ψαλμωδίες στο "Παζάρι"και η μεγάλη παρέλαση για την επανάσταση του Ολύμπου του 1821 είναι από τις μεγαλύτερες εκδηλώσεις που διοργανώνονται κάθε χρόνο. Κάθε καλοκαίρι λαμβάνει χώρα ο Μαραθώνιος του Ολύμπου, μία εκ των σημαντικότερων αθλητικών εκδηλώσεων του νομού.[56]
  • Μακρύγιαλος: Ανακαλύφθηκε το 1992 νεολιθικός οικισμός, ένας από τους μεγαλύτερους προϊστορικούς οικισμούς της Ελλάδας, 60 στρέμματα με συνολική έκταση του κατοικημένου χώρου 500 στρέμματα.[57][2] Τα Θεοφάνια γίνονται στην περιοχή με λαογραφικές εκδηλώσεις.
  • Νέος Παντελεήμονας: Το αναπαλαιωμένο χωριό Παλαιός Παντελεήμονας μετά το 1990 έχει εξελιχθεί σε πρότυπο παραθεριστικό οικισμό.
  • Πέτρα Ολύμπου: Το φαράγγι του Ολύμπου και η διαδρομή προς τα Στενά της Πέτρας.
  • Πλαταμώνας: Αξιοθέατο είναι το ενετικό κάστρο,[2] Κάστρο του Πλαταμώνα, κτίσμα του 1204 από το Βονιφάτιο το Μομφερρατικό.
  • Σκοτίνα: Οι μεταβυζαντινές εκκλησίες του Χριστού και της Κοίμησης της Θεοτόκου αποτελούν αξιοθέατα. Επίσης αναβιώνει το αποκριάτικο έθιμο της καύσης της "Τζαγκάλας" (ή Τζαμάλας), εκδηλώσεις την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς και την Καθαρά Δευτέρα. Επίσης υπάρχει η αναπαλαιωμένη Άνω Σκοτίνα και η Παραλία Σκοτίνας τους καλοκαιρινούς μήνες η οποία έχει εξελιχθεί σε πρότυπο τουριστικό οικισμό.
  • Ένας κύκλος ανασκαφών στη Νεοκαισάρεια είχε σαν αποτέλεσμα να έρθει στο φως το απολίθωμα χαυλιόδοντα ενός Μαστόδοντα, προγόνου του σημερινού ελέφαντα. Το μοναδικής αξίας εύρημα είναι ηλικίας 5 έως 9 εκατομμυρίων χρόνων.[58]
  • Ελατοχώρι: είναι ένα γραφικό χωριό που βρίσκεται στα Πιέρια Όρη, σε υψόμετρο 800 μέτρων. Αποτελείται από δύο οικισμούς τον παλιό και το νέο. Ο παλιός οικισμός καταστράφηκε από τους Γερμανούς τον Ιανουάριο του 1944. Ο ιστορικός ναός του Αγίου Νικολάου με το εντυπωσιακό ξυλόγλυπτο τέμπλο και τις περίτεχνες αγιογραφίες του παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Σήμερα, το Ελατοχώρι με το χιονοδρομικό του κέντρο, τα προσεγμένα καταλύματα, την ποικιλία εστιατορίων, cafe και bar αποτελεί έναν δημοφιλή χειμερινό προορισμό.

Προσωπικότητες

Επεξεργασία

Βλέπε επίσης

Επεξεργασία

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 «Πιερία, όταν το γαλάζιο συναντά το πράσινο». 10 Σεπτεμβρίου 2018. 
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 «Μνημεία και Αρχαιολογικοί Χώροι της Πιεράς». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Απριλίου 2025. 
  3. ↑ «Όλυμπος: Τα μυστήρια που τυλίγουν την κατοικία των θεών». 20 Ιανουαρίου 2021. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Απριλίου 2025. 
  4. ↑ Χαραμή, Όλγα (18 Οκτωβρίου 2021). «Όλυμπος: Τρεις κορυφές σε μία μέρα». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Απριλίου 2025. 
  5. ↑ «Όλυμπος: Η στέγη της Ελλάδας». 7 Φεβρουαρίου 2017. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Απριλίου 2025. 
  6. ↑ 6,0 6,1 «Πιερία - Απογραφή 2021: 119.384 ο πληθυσμός του Νομού και 62.742 η Κατερίνη (πίνακας)». 21 Απριλίου 2023. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Απριλίου 2025. 
  7. ↑ «Ανάλυση - Μειώθηκε ο νόμιμος πληθυσμός της Πιερίας». 4 Ιανουαρίου 2023. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Απριλίου 2025. 
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 «Πιερία: Ιστορία - Πληροφορίες». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Απριλίου 2025. 
  9. ↑ Ορυκτός και υδάτινος πλούτος στην Πιερία: τρόποι και μέθοδοι αξιοποίησής του (Επιμορφωτικό Σεμινάριο Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Κατερίνη). 1985 – μέσω Βιβλιοθήκη Κέντρου Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ) (library.kepe.gr). 
  10. ↑ 10,0 10,1 Ιωαννίδου, Όλγα (1999). «Διαχείριση υδάτινων πόρων του Νομού Πιερίας με τη χρήση γεωγραφικών συστημάτων πληροφορικής (G.I.S)» (PDF). Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης (Μ.Δ.Ε.) εργασία. Θεσσαλονίκη: Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Πολυτεχνική Σχολή. Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών. σελίδες 1–108. doi:10.26262/heal.auth.ir.113081. Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 19 Απριλίου 2025. 
  11. ↑ «Πιερία: Κρυμμένα μυστικά δίπλα στον Όλυμπο». 11 Σεπτεμβρίου 2023. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Απριλίου 2025. 
  12. ↑ «Λιγοστεύουν τα υπόγεια ύδατα της Πιερίας». 22 Απριλίου 2010. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Απριλίου 2025. 
  13. ↑ «Το Ρέμα του Ορλιά: Ένας υδάτινος παράδεισος στις πλαγιές του Ολύμπο». 11 Σεπτεμβρίου 2022. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Απριλίου 2025. 
  14. ↑ «Φαράγγι Ορλιά - Μαγεία και canyoning στα 1100 μέτρα». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Απριλίου 2025. 
  15. ↑ «Χλωρίδα και πανίδα του Ολύμπου». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Απριλίου 2024. 
  16. ↑ Όλυμπος - Το βουνό των Θεών και των Ανθρώπων (PDF). 2019. σελίδες 1–273. ISBN 978-960-91377-2-0. Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 17 Απριλίου 2025. 
  17. ↑ «Τουρισμός: Σε ποια κατάταξη είναι η Πιερία, πόσα καταλύματα έχει, πόση είναι η συμμετοχή στον συνολικό κύκλο εργασιών». 25 Απριλίου 2023. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Απριλίου 2025. 
  18. ↑ Δημητρακοπούλου, Ευμορφία (8 Αυγούστου 2023). «Πιερία - Ένας μοναδικός τόπος διακοπών». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Απριλίου 2025. 
  19. ↑ «Ελληνικός Τουρισμός Σχέδια Δράστης 2030: Προορισμός «Όλυμπος & ακτές Πιερίας»» (PDF). Ινστιτούτο Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων. σελίδες 1–50. Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 12 Απριλίου 2025. 
  20. ↑ «Οι προοπτικές του κάμπινγκ για τον τουρισμό στην Ελλάδα». 17 Αυγούστου 2019. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Απριλίου 2025. 
  21. ↑ ««Γαλάζιες Σημαίες» της Πιερίας». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Απριλίου 2025. 
  22. ↑ Τσιάφης, Δημήτριος (2017). Ιερά και λατρείες της Κάτω Μακεδονίας: Πιερία, Βοττιαία, Αλμωπία (Διδακτορική διατριβή). Θεσσαλονίκη: Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Σχολή Φιλοσοφική. Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας. σελίδες 1–718. doi:10.12681/eadd/42119 – μέσω Εθνικό Αρχείο Διδακτορικών Διατριβών (ΕΑΔΔ). 
  23. ↑ «16 Οκτωβρίου 1912: Η απελευθέρωση της Κατερίνης». 16 Οκτωβρίου 2022. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Απριλίου 2025. 
  24. ↑ «Παρουσιάστηκε το Τοπικό Σχέδιο Ανάπτυξης της Πιερίας - Σημαντικές οι δυνατότητες της περιοχής, με την απαραίτητη συνεργασία κυβέρνησης και αυτοδιοίκησης». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Απριλίου 2025. 
  25. ↑ «Νόμος 960 (ΦΕΚ 105 Α'/29-4-1949)» (PDF). Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 1 Οκτωβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 18 Αυγούστου 2014 – μέσω EETAA. 
  26. ↑ «Περιφερειακή Ενότητα Πιερίας - Οργανόγραμμα». Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Απριλίου 2025. 
  27. ↑ «Βιογραφικό Αντιπεριφερειάρχης Σοφίας Μαυρίδου». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Νοεμβρίου 2023. 
  28. ↑ «Περιφερειακή Ενότητα Πιερίας: Ποιοι είναι πρώτοι σε σταυρούς». 8 Οκτωβρίου 2023. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Απριλίου 2025. 
  29. ↑ «H γεωργία στην Πιερία, το χθες, το σήμερα και η προοπτική της». 16 Νοεμβρίου 2020. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Απριλίου 2025. 
  30. ↑ «Αγροτικός Συνεταιρισμός ΣΑΜΨΟΥΣ». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Απριλίου 2025. 
  31. ↑ Μήτρου, Αλεξάνδρα (2005). «Η καλλιέργεια του καπνού στην Ελλάδα» (PDF). Καλαμάτα: ΤΕΙ Καλαμάτας. Σχολή Τεχνολογίας Γεωπονίας. Τμήμα Φυτικής Παραγωγής. σελίδες 1–101. Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 18 Απριλίου 2025. 
  32. ↑ «Οι Αλυκές στην Ελλάδα». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Απριλίου 2025. 
  33. ↑ «Ο Δρόμος του αλατιού… περνούσε από τα Πιέρια Όρη». 30 Αυγούστου 2022. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Απριλίου 2025. 
  34. ↑ «Μονάδα Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών Κεντρικής Μακεδονίας». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Απριλίου 2025. 
  35. ↑ «Χιονοδρομικό Κέντρο Ελατοχωρίου Πιερίας». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Απριλίου 2025. 
  36. ↑ Στεφανοπούλου, Φωτεινή (20 Απριλίου 2023). «Πιερία: Το master plan για την ανάδειξη και αξιοποίηση του Ολύμπου». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Απριλίου 2025. 
  37. ↑ Παραβάντη, Μαρία (24 Ιουνίου 2024). «Pieria Region in Macedonia Greece: More Than Just Mount Olympus» (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Ιουνίου 2024. 
  38. ↑ «Ολόκληρο το σιδηροδρομικό δίκτυο της Ελλάδας σήμερα». 28 Δεκεμβρίου 2021. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Απριλίου 2025. 
  39. ↑ «Οι σιδηροδρομικές γραμμές «διχάζουν» τον Πλαταμώνα». 17 Απριλίου 2021. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Απριλίου 2025. 
  40. ↑ «Αποτελέσματα της Απογραφής Πληθυσμού-Κατοικιών 2011 που αφορούν στο Νόμιμο Πληθυσμό (δημότες) της Χώρας (ΦΕΚ 697 Β'/20-4-2014)». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Απριλίου 2025 – μέσω Ελληνική Στατιστική Αρχή. 
  41. ↑ «Τα βήματα του Αποστόλου Παύλου στην Πιερία σε μία ψηφιακή εφαρμογή». 1 Ιουλίου 2023. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Απριλίου 2025. 
  42. ↑ «Δελτίο τύπου - Οδικά Τροχαία Ατυχήματα: Δεκέμβριος 2018». Ελληνική Στατιστική Αρχή. 
  43. ↑ «Δίον: Το μεγαλοπρεπές αρχαιολογικό πάρκο της Πιερίας». 8 Ιουνίου 2024. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Σεπτεμβρίου 2020. 
  44. ↑ 44,0 44,1 Ακολούθησέ με στο αρχαίο θέατρο του Δίου. Αρχαίο Θέατρο στον Κύκλο του Χρόνου. 2005. ISBN 978-960-386-225-3. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Ιουλίου 2024. 
  45. ↑ «Αρχαιολογικό Μουσείο Δίου». 29 Ιουνίου 2022. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Απριλίου 2025. 
  46. ↑ «Κάστρο Κίτρους». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Δεκεμβρίου 2022. 
  47. ↑ «Κορινός, θέση «Τούμπες». Μακεδονικός τάφος τύμβου Β΄». Υπουργείο Πολιτισμού. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Απριλίου 2025. 
  48. ↑ «KZ' Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων» (PDF). Υπουργείο Πολιτισμού. σελίδες 1–8. Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 22 Μαρτίου 2022. 
  49. ↑ Μενιδιάτη, Γεωργία (2019). «Ταφικές Θήκες στη Βόρεια Πιερία» (PDF). Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης (ΜΔΕ) εργασία. Θεσσαλονίκη: Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Φιλοσοφική Σχολή. Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας. σελίδες 1–262. doi:10.26262/heal.auth.ir.306443. Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 17 Μαρτίου 2025. 
  50. ↑ Πουλάκη-Παντερμαλή, Έφη (2013). «Μακεδονικός Όλυμπος Μύθος - Ιστορία - Αρχαιολογία» (PDF). Θεσσαλονίκη. Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 17 Απριλίου 2025. 
  51. ↑ «Μυστήρια στον Όλυμπο. Βαρυτικά πεδία κι Εκκλησίες». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Απριλίου 2025. 
  52. ↑ «Μαγνητικό Πεδίο Λειβήθρων». govmap.gr. Χάρτης για Δημόσιες και Βοηθητικές Υπηρεσίες. 
  53. ↑ «Το μαγνητικό πεδίο του Ολύμπου, στα Λείβηθρα του Ορφέα, στην Παλαιά Λεπτοκαρυά Πιερίας». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Απριλίου 2025. 
  54. ↑ «EY ZHN Τουριστικές Διαδρομές Μακεδονίας - Θράκης: Οδική και Περιπατητική Διαδρομή: Η Θάλασσα του Ολύμπου» (PDF). Υπουργείο Μακεδονίας-Θράκης. Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 17 Απριλίου 2025. 
  55. ↑ «Λιτοχωρίτικο έθιμο: Το κάψιμο των κέδρων σήμερα». 15 Μαρτίου 2024. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Απριλίου 2025. 
  56. ↑ «Πιερία: Χρηματοδότηση για την αναβάθμιση των μονοπατιών στον Όλυμπο». 22 Φεβρουαρίου 2025. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Απριλίου 2025. 
  57. ↑ Παππά, Μαρία (2008). Οργάνωση του χώρου και οικιστικά στοιχεία στους νεολιθικούς οικισμούς της Κεντρικής Μακεδονίας: Δ.Ε.Θ. - Θέρμη - Μακρυγιαλός (Διδακτορική διατριβή). Θεσσαλονίκη: Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Σχολή Φιλοσοφική. Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας. σελίδες 1–760. doi:10.12681/eadd/18867. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Δεκεμβρίου 2024 – μέσω Εθνικό Αρχείο Διδακτορικών Διατριβών (ΕΑΔΔ). 
  58. ↑ «Ένας πρόγονος του ελέφαντα αποκαλύπτεται στη Νεοκαισάρεια του Νομού Πιερίας». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Σεπτεμβρίου 2020. 
  59. ↑ «Δωροθέα Ποιμενίδου» (στα Αγγλικά). World Archery. 
  60. ↑ «Παραολυμπιακοί Αγώνες 2024: Πολλά χαμόγελα από την παρουσία των Ελλήνων αθλητών και τα 13 μετάλλια». 8 Αυγούστου 2024. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Απριλίου 2025. 
  61. ↑ «Συνέντευξη Δωροθέα Ποιμενίδου στην Αθηνά Παπαγιαννούλη: Τοξοβολία και Παραολυμπιακοί Αγώνες». archive.istorima.org (Podcasting). 17 Αυγούστου 2020. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Απριλίου 2025. 
  62. ↑ «Θεόδωρος Τερζόπουλος». Θέατρο Άττις. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Οκτωβρίου 2022. 
  63. ↑ «Theodoros Terzopoulos». Alexandrinsky Theatre (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Οκτωβρίου 2022. 
  64. ↑ ««Η Επιστροφή του Διονύσου»: Αφιέρωμα στον Θεόδωρο Τερζόπουλο». Ίδρυμα Ωνάση. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Σεπτεμβρίου 2022. 
  65. ↑ Χρύσα Σπαή (26 Ιουνίου 2017). «Τα παραδοσιακά πανηγύρια στην Αιτωλοακαρνανία χθές και σήμερα (Φωτο - Βίντεο)». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Δεκεμβρίου 2021. 
  66. ↑ «Ιωάννης Σακελλαρίδης (1853-1938)». searchculture.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Απριλίου 2025. 
  67. ↑ Το "1821" στην Πιερία Διαδραστικός χάρτης από μαθητές/τριες 9ου Δημοτικού Σχολείου (ΔΣ) Κατερίνης, 2ου ΔΣ Λιτόχωρου, 2ου ΔΣ Κολινδρού, ΔΣ Ελάφου-Εξοχής (2021)
  68. ↑ «Πάμε Πιερία;». Ιστοσελίδα που δημιούργησαν οι μαθητές της Έκτης τάξης του 10ου Δημοτικού Σχολείου Κατερίνης (2015-2016) 

Βιβλιογραφία

Επεξεργασία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Περιφερειακή_Ενότητα_Πιερίας&oldid=11061599"