Ξερολιθιά
Η ξερολιθιά, ή συνήθως και ξηρολιθιά (αγγλ. dry stone walling, dry stone, drystack), είναι είδος τοιχοποιίας με πέτρα ακανόνιστου σχήματος, χωρίς συνεκτικό κονίαμα[1]. Είναι δηλαδή τοίχος για την κατασκευή του οποίου έχουν χρησιμοποιηθεί μόνο πέτρες χωρίς συνδετικό υλικό. Ως τεχνική συναντάται σε όλο τον κόσμο, από τα Κυκλώπεια τείχη στις Μυκήνες και το αρχαίο κάστρο της Μήλου στην Ελλάδα, έως την πόλη Λουβαντούν[2] των Μάγια και το Μάτσου Πίτσου των Ίνκας στο Περού.
Οι συνηθέστερες δομές με ξερολιθιά είναι τοίχοι αλλά υπάρχουν και έργα τέχνης, κτίρια, γέφυρες κ.α. Κοινό χαρακτηριστικό τους είναι η δομική σταθερότητα γιατί αποτελούνται από πέτρες οι οποίες «κλειδώνουν» η μια με την άλλη. Οι ξερολιθιές αποτελούν πέτρινα τοιχία αντιστήριξης, χάρη στα οποία δημιουργούνται αναβαθμίδες χωρίς τις οποίες, οι απότομες πλαγιές των Ελληνικών ορεινών περιοχών δεν θα μπορούσαν να καλλιεργηθούν. Επίσης, προστατεύουν από τις πλημμύρες και τη διάβρωση του εδάφους. Η τεχνική λέγεται «εν ξηρώ»[3] και οι πέτρες που χρησιμοποιούνται συλλέγονται από τον γύρο χώρο ώστε να καθαρίζεται και να γίνεται καλλιεργήσιμος.
Στην Ελλάδα είναι χαρακτηριστικές στον Αιγιακό χώρο[4] οι ξερολιθιές που στηρίζουν αναβαθμίδες, κοινώς χαλιά, ή πεζούλες, ή αιμασιές, ή σέτια, που στόχο έχουν τη δημιουργία καλλιεργήσιμης γης (σε μορφή βαθμίδων) μιας πλαγιάς και την προστασία έτσι του εδάφους από τη διάβρωση, καθώς αυτές οι ξερολιθιές χρησιμεύουν ως φράκτες. Με την τεχνική αυτή χτίζονται επίσης μικρές γέφυρες και κτίσματα, π.χ. μιτάτοι, βαθμιδωτά μονοπάτια κ.λπ.
Για τη δόμηση της ξερολιθιάς χρησιμοποιούνται πέτρες ανάλογα με τα χαρακτηριστικά τους[5]:
- Οι πιο μεγάλες σαν πέτρες θεμελίωσης
- Όσες, μέτριου μεγέθους, έχουν μια επίπεδη επιφάνεια, σαν πέτρες δόμησης
- Οι μικρότερες πέτρες ως πέτρες πλήρωσης
- Οι μακρύτερες πέτρες χρησιμοποιούνται ως πέτρες σύνδεσης
- Τέλος, άλλες πέτρες χρησιμοποιούνται για επικάλυψη, ανάλογα με τις τοπικές τεχνικές
Η τέχνη της ξερολιθιάς σε χώρες όπως η Γαλλία, η Ελλάδα, η Κύπρος, η Ιταλία και η Ισπανία, εγγράφηκε το 2018 στην αντιπροσωπευτική λίστα της UNESCO για την άυλη πολιτιστική κληρονομιά της ανθρωπότητας[6].
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Επεξεργασία- Πρόγραμμα για τη μελέτη των ξηρολιθικών κατασκευών στο Αιγαίο, στη Θράκη και στην Κρήτη από το Πανεπιστήμιο Αιγαίου Αρχειοθετήθηκε 2007-04-03 στο Wayback Machine.
- Ευρωπαϊκό Σταυροδρόμι για την Ξερολιθιά[νεκρός σύνδεσμος], Mediterranean Centre of Environment και Τεύχος 1ο – Ιανουάριος 2004 Ενημερωτικό δελτίο του δικτύου «Ευρωπαϊκό Σταυροδρόμι για την Ξερολιθιά»
- Τοίχοι από Ξερολιθιά, Εγχειρίδιο για κατασκευές και επισκευές
- Η τέχνη της ξερολιθιάς, Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ «Παράλληλη αναζήτηση». www.greek-language.gr. Ανακτήθηκε στις 29 Νοεμβρίου 2018.
- ↑ «Lubaantun» (στα αγγλικά). Wikipedia. 2018-04-28. https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Lubaantun&oldid=838597500.
- ↑ «Ξερολιθιά, η παγκόσμια, Της Όλγας Χαραμή | Kathimerini». www.kathimerini.gr. Ανακτήθηκε στις 18 Ιανουαρίου 2019.
- ↑ «Οι ξερολιθιές στην Τήνο». tinosinfo.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Δεκεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 27 Νοεμβρίου 2011.
- ↑ «Τοίχοι από Ξερολιθιά» Εγχειρίδιο για κατασκευές και επισκευές. Τα κείμενα έχουν επιλεγεί από το βιβλίο: MURS DE PIERRES SECHES-Manuel pour la construction et la refection, Έκδοση του Ιδρύματος για Δράσεις Προστασίας Περιβάλλοντος, Ελβετία 1996 (PDF). Ελένη Παγκρατίου (απόδοση κειμένων). Αναπτυξιακή Εταιρεία Ζαγορίου, Ιωάννινα. σελ. 6. Ανακτήθηκε στις 28 Φεβρουαρίου 2019.
- ↑ «Art of dry stone walling, knowledge and techniques - intangible heritage - Culture Sector - UNESCO». ich.unesco.org (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 29 Νοεμβρίου 2018.