Περού

χώρα της Νότιας Αμερικής

Συντεταγμένες: 8°14′00″S 76°01′00″W / 8.2333°S 76.0167°W / -8.2333; -76.0167

Το Περού (ισπανικά: Perú, Κέτσουα: Piruw) είναι χώρα στη Νότια Αμερική. Συνορεύει βόρεια με τον Ισημερινό και την Κολομβία, ανατολικά με τη Βραζιλία, νοτιοανατολικά με τη Βολιβία, νότια με τη Χιλή και δυτικά βρέχεται από Ειρηνικό ωκεανό.

Δημοκρατία του Περού
República del Perú
Piruw Ripuwlika

Σημαία

Εθνόσημο
Εθνικός ύμνος: Somos libres, seámoslo siempre
(Είμαστε ελεύθεροι, είθε να είμαστε πάντα έτσι)
Τοποθεσία της χώρας στον κόσμο
Η θέση του Περού (πράσινο)
και μεγαλύτερη πόληΛίμα
12°03′S 77°03′W / 12.050°S 77.050°W / -12.050; -77.050 (Λίμα)
Ισπανικά, περιφερειακές επίσημες γλώσσες: Κέτσουα, Αϊμάρα και άλλες ιθαγενείς γλώσσες[1]
Προεδρική Δημοκρατία
Ντίνα Μπολουάρτε
Γκουστάβο Αντριανσέν
Ανεξαρτησία
• Κηρύχθηκε
• Αναγνωρίστηκε

• Ισχύον Σύνταγμα

28 Ιουλίου 1821
14 Αυγούστου 1879 (από την Ισπανία)
31 Δεκεμβρίου 1993
 • Σύνολο
 • % Νερό
 • Σύνορα
Ακτογραμμή

1.285.216 km2 (20η)
8,8
7.461 km
2.414 km
Πληθυσμός
 • Εκτίμηση 2023 
 • Απογραφή 2017 
 • Πυκνότητα 

33.725.844[2] (43η) 
31.237.385[3]  
26,2 κατ./km2 (192η) 
ΑΕΠ (ΙΑΔ)
 • Ολικό  (2016)
 • Κατά κεφαλή 

406,206 δισ. $[4]  
12.903 $[4]  
ΑΕΠ (ονομαστικό)
 • Ολικό  (2016)
 • Κατά κεφαλή 

195,140 δισ. $[4]  
6.198 $[4]  
ΔΑΑ (2021)Σταθερό 0,762[5] (84η) – υψηλός
ΝόμισμαΣολ[6] (PEN)
PET (UTC -5)
ISO 3166-1PE
Internet TLD.pe
Οδηγούν σταδεξιά
Κωδικός κλήσης+51

Το Περού είναι χαρακτηριστική χώρα της περιοχής των Άνδεων. Έχει έκταση 1.285.216 τ.χλμ., είναι δηλαδή 10 φορές μεγαλύτερη χώρα από την Ελλάδα και έχει πληθυσμό 33.725.844 κατοίκους[2], σύμφωνα με επίσημη εκτίμηση για το 2023.

Οι περουβιανές πόλεις είναι πολυπολιτισμικές, με ιστορία που είναι αποτέλεσμα της σύγκρουσης του πολιτισμού των Άνδεων με αυτόν των Ισπανών αποίκων. Παγκοσμίως η χώρα είναι γνωστή ως το κέντρο του πολιτισμού των Ίνκας.

Ετυμολογία Επεξεργασία

Η ονομασία Περού προέρχεται από το όνομα του Birú, ενός τοπικού άρχοντα στον Κόλπο του Σαν Μιγκέλ στον Παναμά στις αρχές του 16ου αιώνα. Όταν οι κτήσεις του προσπελάστηκαν από Ισπανούς εξερευνητές το 1522, ήταν το νοτιότερο κομμάτι του Νέου Κόσμου. Έτσι, ο Φρανσίσκο Πισάρρο ονόμασε τις νοτιότερες περιοχές Περού. Το ισπανικό Στέμμα κατέστησε νόμιμη την ονομασία το 1529 με την Πράξη κατάκτησης του Τολέδο, η οποία επίσημα ονόμασε την κατακτημένη Αυτοκρατορία των Ίνκας ως επαρχία του Περού. Η χώρα, κάτω από την ισπανική κυριαρχία, αποτελούσε επίσημα την Αντιβασιλεία του Περού, ενώ μετά τον πόλεμο ανεξαρτησίας των Περουβιανών, επικράτησε η ονομασία Κράτος του Περού.

Ιστορία Επεξεργασία

 
Η πόλη του Μάτσου Πίτσου, γνωστή και ως η κρυφή πόλη των Ίνκας.

Οι πρώτες μαρτυρίες ανθρώπινης παρουσίας στην ευρύτερη περιοχή του Περού χρονολογούνται περίπου εννέα χιλιετίες πριν. Η παλαιότερη γνωστή σύνθετη κοινωνία στο Περού είναι ο πολιτισμός του Νόρτε Τσίκο, ο οποίος άνθισε στις ακτές του Ειρηνικού μεταξύ του 3.000 και 1.800 π.Χ. Αυτές οι πρωτόγονες δομές εξελίχθηκαν και οι αρχαιολογικές μαρτυρίες επιβεβαιώνουν την ύπαρξη στη συνέχεια των πολιτισμών των Τσάβιν, Παράκας, Μοτσίκα, Νάζκα, Γουαρί και Τσιμού. Τον 15ο αιώνα, οι Ίνκας εξελίχθηκαν σε ένα πανίσχυρο κράτος, το οποίο με το τέλος του αιώνα, αποτελούσε τη μεγαλύτερη αυτοκρατορία στην προκολομβιανή Αμερική. Οι πολιτισμοί των Άνδεων ήταν γενικά βασισμένοι στη γεωργία, χρησιμοποιώντας τεχνικές όπως η άρδευση και οι αναβαθμίδες στις καλλιέργειες. Επίσης, η εκτροφή των καμηλοειδών της περιοχής (λάμα, γουανάκο) και η αλιεία ήταν σημαντικοί πόροι. Η οργάνωση της κοινωνίας βασιζόταν στην αλληλεγγύη και την αναδιανομή του πλούτου, καθώς οι πολιτισμοί αυτοί δεν είχαν τα στοιχεία της αγοράς και του χρήματος στην κουλτούρα τους.

Το 1532, μία ομάδα Ισπανών κατακτητών, γνωστοί και ως κονκισταδόρες, με αρχηγό τον Φρανσίσκο Πισάρρο, νίκησαν τον αυτοκράτορα των Ίνκας Αταουάλπα και επέβαλαν την ισπανική κυριαρχία στην αυτοκρατορία των Άνδεων. Δέκα χρόνια αργότερα, το Ισπανικό Στέμμα ίδρυσε την Αντιβασιλεία του Περού, στην οποία περιλαμβάνονταν οι περισσότερες ισπανικές αποικίες της Νότιας Αμερικής. Ο αντιβασιλέας Φρανθίσκο ντε Τολέδο αναδιοργάνωσε τη χώρα κατά τη δεκαετία του 1570, με κύρια οικονομική δραστηριότητα τα ορυχεία αργύρου και εξανάγκασε τους ιθαγενείς σε υποχρεωτική εργασία.

Το Περού απέφερε μεγάλα κέρδη στην Ισπανία και παράλληλα αναπτύχθηκε ένα εμπορικό δίκτυο συναλλαγών με την Ευρώπη ως και τις Φιλιππίνες, τότε ισπανική κτήση. Μέχρι τον 18ο αιώνα όμως, η μείωση των αποθεμάτων αργύρου και η οικονομική διαφοροποίηση ελάττωσαν τα βασιλικά έσοδα, με συνέπεια το Στέμμα να προβεί σε αλλαγές, γνωστές και ως η Ανασύσταση του οίκου των Βουρβόνων, οι οποίες επέφεραν αύξηση των φόρων και διάσπαση του Αντιβασιλείου του Περού. Οι νέοι νόμοι προκάλεσαν την επανάσταση του Τούπακ Αμάρου του Β' και άλλες εξεγέρσεις, οι οποίες κατεστάλησαν βίαια.

 
Ανακήρυξη της ανεξαρτησίας από τον Χοσέ ντε Σαν Μαρτίν

Στις αρχές του 19ου αιώνα, όταν οι περισσότερες χώρες της Νότιας Αμερικής πολεμούσαν για την ανεξαρτησία τους, το Περού παρέμενε πιστό στο Ισπανικό στέμμα. Η άρχουσα τάξη δίσταζε ανάμεσα στη χειραφέτηση και την Ισπανική μοναρχία, και τελικά η ανεξαρτησία έγινε πραγματικότητα μόνο μετά τις στρατιωτικές εκστρατείες του Χοσέ ντε Σαν Μαρτίν και του Σιμόν Μπολίβαρ. Τα πρώτα χρόνια του νέου ανεξάρτητου κράτους, οι εσωτερικές έριδες μεταξύ των στρατιωτικών ηγετών για την εξουσία παρέτειναν την πολιτική αστάθεια. Η εθνική ταυτότητα ενδυναμώθηκε αυτή την περίοδο, καθώς τα σχέδια της γειτονικής Βολιβίας για μία ενιαία συνομοσπονδία όλων των κρατών της Λατινικής Αμερικής απέβησαν άκαρπα. Μεταξύ των δεκαετιών του 1840 και του 1860, το Περού διήνυσε μια περίοδο σταθερότητας υπό την προεδρία του Ραμόν Καστίγια, με αυξημένα κρατικά έσοδα από τις εξαγωγές γουανό. Μέχρι το 1870 όμως, αυτή η πλουτοπαραγωγική πηγή εξαντλήθηκε και η χώρα βρέθηκε χρεωμένη, πυροδοτώντας για μία ακόμη φορά τις εμφύλιες διαμάχες.

Μετά την ήττα του από τη Χιλή στον Πόλεμο του Ειρηνικού το 1883, το Περού παραχώρησε τις επαρχίες της Αρίκα και της Ταραπακά με τις συνθήκες του Ανκόν και της Λίμα αντίστοιχα. Τις εσωτερικές διαμάχες μετά τον πόλεμο ακολούθησε η σταθερότητα της ηγεσίας του Αστικού Κόμματος, μέχρι την άνοδο στην εξουσία του αυταρχικού καθεστώτος του Αουγούστο Λεγκία. Η μεγάλη ύφεση στις αρχές του 20ου αιώνα, προκάλεσε την πτώση του Λεγκία, τροφοδότησε πολιτικές αναταραχές και ήταν η αιτία της ανόδου της Αμερικανικής Λαϊκής Επαναστατικής Συμμαχίας (APRA). Η διαμάχη μεταξύ της συμμαχίας, του πολιτικού κατεστημένου και του στρατού καθόρισε τη ζωή του Περού για τις επόμενες τρεις δεκαετίες.

Στις 18 Ιουλίου του 1962, ο περουβιανός στρατός αρνήθηκε να αναγνωρίσει την εκλογική νίκη του υποψηφίου της Αριστεράς, Ραούλ Άγια ντε λα Τόρε, με το σοσιαλδημοκρατικό APRA στις προεδρικές εκλογές της 10ης Ιουνίου. Η νίκη του Άγια ντε λα Τόρε μόνο με 6.000 ψήφους διαφορά και χωρίς απόλυτη πλειοψηφία στη Βουλή έκανε τους στρατιωτικούς να πιστεύουν ότι η εκλογή του θα αποτραπεί από το κογκρέσο, αρμόδιο για την εκλογή προέδρου. Πραγματικά, ο Άγια ντε λα Τόρε ήρθε σε συνδιαλλαγή με τον άσπονδο εχθρό του, στρατηγό Μανουέλ Οδρία και πραξικοπηματία ηγέτη της χώρας από το 1948 έως το 1956, για να υποστηρίξει αυτόν ως πρόεδρο. Στις 17 Ιουλίου ανακοινώθηκε αυτή η συμφωνία και παράλληλα η Κεντρική Εφορευτική Επιτροπή επικύρωσε το αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών. Την επομένη, τα τανκς κύλησαν στους δρόμους της Λίμας και ο στρατηγός Πέρες Γκοντόι ανέλαβε τη διακυβέρνηση της χώρας, επικεφαλής 12μελούς χούντας[7].

Το 1968, ο στρατός με την ηγεσία του στρατηγού Χουάν Βελάσκο Αλβαράδο πραγματοποίησε πραξικόπημα για την ανατροπή του πρόεδρου Φερντάντο Μπελαούντε. Το νέο καθεστώς έκανε ριζικές αλλαγές για την προώθηση της ανάπτυξης αλλά δεν κατάφερε να έχει σημαντικό λαϊκό έρεισμα.

Τη νύχτα της 31ης Μαΐου του 1970, ένας σεισμός αφάνισε το ορεινό θέρετρο Γιουνγκάι και τους 30.000 κατοίκους του. Την τραγωδία δεν την προκάλεσε τόσο η ίδια η δόνηση όσο ο τεράστιος όγκος πάγου, χωμάτων και βράχων που απελευθέρωσε από τους παγετώνες των Άνδεων και πέρασε με ταχύτητα σχεδόν 400 χλμ/ώρα από την κοιλάδα του Γιουνγκάι, θάβοντας και ισοπεδώνοντας πόλεις και χωριά από τα βουνά μέχρι τα παράλια του Ειρηνικού. «Ο ακριβής υπολογισμός του αριθμού των νεκρών ξεπερνά τις δυνατότητές μας», ομολόγησε ο εκπρόσωπος Τύπου της κυβέρνησης του Περού αλλά, συνολικά, πιστεύεται πως ξεπέρασαν τους 70.000, ενώ οι τραυματίες και οι άστεγοι υπολογίστηκαν σε εκατοντάδες χιλιάδων. Στο ίδιο το Γιουνγκάι, οι επιζώντες δεν ξεπέρασαν τους 130 ενώ από πολλά από τα δεκάδες χωριά που το περιέβαλαν δεν απέμεινε το παραμικρό ίχνος[8].

Το 1975, ο Βελάσκο αντικαταστάθηκε βίαια από τον στρατηγό Φρανσίσκο Μοράλες Μπερμούδες, ο οποίος επέβλεψε την επαναφορά της δημοκρατίας. Κατά τη δεκαετία του '80, το Περού αντιμετώπισε ένα σημαντικό εξωτερικό δημόσιο χρέος, συνεχώς αυξανόμενο πληθωρισμό, ανεξέλεγκτο λαθρεμπόριο ναρκωτικών και έντονη πολιτική βία. Κατά την προεδρία του Αλμπέρτο Φουτζιμόρι το διάστημα 1990-2000, η χώρα ανέκαμψε, αν και η κυβέρνηση παραιτήθηκε μετά τις διφορούμενες εκλογές του 2000 με κατηγορίες αυταρχικότητας, διαφθοράς και παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Μετά το τέλος της κυβέρνησης Φουτζιμόρι, το Περού προσπαθεί να αντιμετωπίσει τη διαφθορά και να συντηρήσει την ανάπτυξη.
Το 2006 τις εκλογές κέρδισε ο Άλαν Γκαρσία (Alan García), που τον διαδέχθηκε ο νικητής των εκλογών του 2011, Ογιάντα Ουμάλα. Έπειτα από τις εκλογές του 2016, πρόεδρος εξελέγη ο Πέδρο Πάμπλο Κουτσίνσκι.

Γεωγραφία Επεξεργασία

 
Οι κορυφές των Άνδεων τροφοδοτούν πολλούς ποταμούς του Περού
 
Δορυφορικός χάρτης του Περού
 
Κατανομή της χλωρίδας του Περού

Η οροσειρά των Άνδεων εκτείνονται παράλληλα με την ακτογραμμή του ωκεανού και χωρίζουν τη χώρα σε τρεις γεωγραφικές περιοχές. Η περιοχή των ακτών, γνωστή και ως Κόστα, στα δυτικά, είναι μία στενή επίπεδη περιοχή, κυρίως ξηρή με κοιλάδες που σχηματίστηκαν από εποχικές απορροές προς τη θάλασσα. Τα υψίπεδα και η οροσειρά, γνωστά και ως Σιέρρα, είναι η περιοχή των Άνδεων, που μεταξύ άλλων περιλαμβάνει και το οροπέδιο Αλτιπλάνος, καθώς και την ψηλότερη κορυφή της χώρας, το όρος Ουασκαράν με ύψος 6768 μ. Η τρίτη περιοχή είναι η ζούγκλα και το τροπικό δάσος, γνωστά και ως Σέλβα, που εκτείνεται σε επίπεδες εκτάσεις και καλύπτεται από το τροπικό δάσος βροχής του Αμαζονίου. Η Σέλβα περιλαμβάνει περίπου το 60% της συνολικής έκτασης του Περού, κατατάσσοντάς το τέταρτο ως προς την έκταση τροπικού δάσους στην επικράτειά του, μετά τη Βραζιλία, το Κονγκό και την Ινδονησία.

Οι περισσότεροι ποταμοί της χώρας πηγάζουν από τις Άνδεις και απορρέουν σε συνολικά τρεις λεκάνες. Οι απορροές προς τον Ειρηνικό είναι απότομες και βραχείες, ενώ οι απορροές προς τον Αμαζόνιο είναι μακρύτερες, μεγαλύτερης παροχής και λιγότερο απότομες μετά την έξοδό τους από το ορεινό τοπίο. Επίσης, υπάρχουν και απορροές προς τη λίμνη Τιτικάκα, οι οποίες συνήθως είναι βραχείες και έχουν μεγάλη παροχή. Οι μεγαλύτεροι ποταμοί της χώρας σε μήκος είναι ο Ουκαγιάλι, ο Μαρανιόν, ο Πουτουμάγιο, ο Γιαβαρί, ο Ουαγιάγα, ο Ουρουμπάμπα, ο Μανταρό και ο Αμαζόνιος.

Κλίμα Επεξεργασία

Αντίθετα με άλλες χώρες της περιοχής του ισημερινού, το Περού δεν έχει αποκλειστικά ένα μόνο κλιματικό τύπο, δηλαδή τον τροπικό, αλλά το κλίμα του επηρεάζεται τόσο από τις Άνδεις όσο και από τα ρεύματα Χούμπολτ. Έτσι, το κλίμα της χώρας παρουσιάζει μεγάλη ποικιλομορφία μικροκλιμάτων, περιλαμβάνοντας 28 από τους 32 κλιματικούς τύπους που συναντώνται παγκόσμια (με βάση την Κλιματική ταξινόμηση Κέππεν).

Σε γενικές γραμμές, οι ακτές παρουσιάζουν υποτροπικό κλίμα με μέτριες θερμοκρασίες, μικρά ύψη βροχόπτωσης και υψηλά επίπεδα υγρασίας λόγω της γειτνίασης με τον Ειρηνικό. Οι βόρειες ακτές είναι πιο θερμές και οι βροχοπτώσεις εδώ πιο συχνές. Αντίστοιχα, οι περιοχές των Άνδεων παρουσιάζουν ένα δροσερό και ψυχρό κλίμα, με βροχερά καλοκαίρια και πολύ ξηρούς χειμώνες. Τέλος, τα ανατολικά βαθύπεδα της λεκάνης του Αμαζονίου χαρακτηρίζονται από ισχυρές βροχοπτώσεις και υψηλές θερμοκρασίες καθ' όλη τη διάρκεια του έτους, παρουσιάζοντας ένα τυπικό ισημερινό τροπικό κλίμα. Εξαίρεση αποτελούν τα νότια βαθύπεδα με δροσερό φθινόπωρο και περιστασιακές βροχές.

Οι ακτές του Ειρηνικού Επεξεργασία

Το κλίμα κατά μήκος της ακτογραμμής του Περού ποικίλλει από ημίξηρο στο βορρά και κοντά στον ισημερινό, ως ψυχρό ξηρό στο νότο. Αν και η χώρα είναι κοντά στον ισημερινό, όλη η παρωκεάνια περιοχή παρουσιάζει θερμοκρασιακές διακυμάνσεις λόγω των επιφανειακών θερμοκρασιών της θάλασσας. Η πιο θερμή περίοδος (καλοκαίρι) εντοπίζεται μεταξύ Ιανουαρίου και Μαρτίου, ενώ η ψυχρή (χειμώνας) μεταξύ Ιουλίου και Σεπτεμβρίου. Η ημερήσια θερμοκρασία αυξάνεται προς την ενδοχώρα.

Το κλίμα των ακτών καθορίζεται κύρια από την επίδραση του ψυχρού ρεύματος Χούμπολτ, που κινείται παράλληλα με την ακτογραμμή και δεν επιτρέπει τη βροχόπτωση από τον ωκεανό. Αν το ρεύμα ήταν θερμό, η παρουσία των Άνδεων θα προκαλούσε ορογραφικές βροχοπτώσεις, όπως καταγράφονται στα βόρεια και νότια τμήματα των παράκτιων οροσειρών.

Βόρειες ακτές Επεξεργασία

Οι βόρειες ακτές του Περού, με γεωγραφικό πλάτος μεταξύ 3° και 6° Ν, έχουν διακυμάνσεις της θερμοκρασίας μεταξύ 14 °C και 38 °C. Τα καλοκαίρια χαρακτηρίζονται από θερμές, υγρές και ηλιόλουστες ημέρες, με περιστασιακές μπόρες το απόγευμα ή το βράδυ. Βορειότερα το τοπίο είναι λιγότερο ξηρό, καθώς το ρεύμα Χούμπολτ θερμαίνεται όσο πλησιάζει τον ισημερινό. Η περιοχή του Τούμπες στα σύνορα με το κράτος του Ισημερινού είναι η μόνη που παρουσιάζει κανονική εποχική διακύμανση των βροχοπτώσεων.

Το συνολικό ύψος βροχής το καλοκαίρι σπάνια ξεπερνάει τα 200 χιλιοστά, με εξαίρεση τα ακραία καιρικά φαινόμενα του Ελ Νίνιο, που μπορεί να προκαλέσουν έντονες πλημμύρες με ύψη βροχής μέχρι και 4000 χιλιοστά, ειδικότερα στο πλέον βόρειο τμήμα των ακτών. Οι θερμοκρασίες κυμαίνονται μεταξύ 20–23 °C τη νύχτα και 28–38 °C την ημέρα, ενώ είναι οι μέγιστες καταγεγραμμένες σε όλη την ακτή του Περού. Οι περιοχές Τούμπες και Πιούρα είναι και οι πιο θερμές της χώρας.

Ο χειμώνας χαρακτηρίζεται από θερμές αλλά άνετες συνθήκες και παντελή απουσία βροχής.

Κεντρικές και νότιες ακτές Επεξεργασία

Οι κεντρικές και νότιες παράκτιες περιοχές, με γεωγραφικά πλάτη νότια των 6°, έχουν θερμοκρασιακές διακυμάνσεις από 8 ως 35 °C, ενώ η βροχόπτωση είναι περιστασιακή με ετήσια ύψη μέχρι 150 χιλιοστά ως και καθόλου. Το καλοκαίρι χαρακτηρίζεται από θερμές, υγρές και ηλιόλουστες ημέρες, με ελάχιστες θερμοκρασίες από 18 ως 22 °C και μέγιστες από 24 ως 30 °C. Υψηλότερες θερμοκρασίες παρατηρούνται σπανιότερα από 10 ημέρες το χρόνο, με εξαίρεση την έρημο Ίκα, όπου τα καλοκαιρινά μέγιστα μπορούν να φτάσουν μέχρι και 35 °C. Ελάχιστη ή μηδενική βροχόπτωση παρατηρείται το χειμώνα. Οι περισσότερες βροχές είναι υπολείμματα των ορογραφικών βροχοπτώσεων και καταγράφονται τις νυχτερινές ώρες. Το ύψος της καλοκαιρινής βροχόπτωσης είναι γενικά μικρότερο από 10 χιλιοστά.

Ο χειμώνας χαρακτηρίζεται από νεφοσκεπείς, ψυχρές και υγρές ημέρες, με χαμηλές θερμοκρασίες. Η ακτή και η κοντινή ενδοχώρα καλύπτονται συνήθως από ένα μόνιμο στρώμα ομίχλης, το οποίο περιγράφεται με την ονομασία γκαρούα, μία χαρακτηριστική τοπική μορφή αχλύος του Περού και της βόρειας Χιλής. Σε αυτές τις ωκεάνιες περιοχές, η εποχή των βροχών είναι μεταξύ Μαΐου και Οκτωβρίου. Ο υετός κυρίως εμφανίζεται ως νυχτερινό και πρωινό ψιλόβροχο με εποχικά ύψη μεταξύ 10 και 150 χιλιοστών. Η χειμερινή βροχόπτωση ευνοεί την ανάπτυξη έντονης βλάστησης στις παράκτιες λοφοσειρές, γνωστή με την ονομασία Λόμας. Αντίστοιχα, η περίοδος παρουσίας βλάστησης σε ερημικές περιοχές εντοπίζεται μεταξύ Ιουλίου και αρχών Νοεμβρίου. Οι θερμοκρασίες κυμαίνονται μεταξύ 14–18 °C τη νύχτα και 22–29 °C την ημέρα, ενώ οι χειμερινές ελάχιστες μεταξύ 15 και 23 °C και οι μέγιστες μεταξύ 8 και 15 °C. Αρκετές εβδομάδες πλήρους νεφοκάλυψης και μέγιστων χαμηλότερων από 19 °C είναι συχνό φαινόμενο μεταξύ Ιουλίου και Σεπτεμβρίου.

Η οροσειρά των Άνδεων Επεξεργασία

Το κλίμα των Περουβιανών Άνδεων παρουσιάζει τη μεγαλύτερη ποικιλομορφία σε όλη τη χώρα. Η θερμοκρασία μειώνεται με το ύψος, ενώ κυμαίνεται από εύκρατη (με μέση ετήσια τιμή 18 °C σε χαμηλές κοιλάδες) ως και πολική (με μέση ετήσια κάτω από 0 °C στις κορυφές). Η μέγιστη θερμοκρασία παραμένει συνήθως σταθερή όλο το έτος, ενώ η χαμηλή κυμαίνεται λόγω της παρουσίας νεφών κατά την περίοδο των βροχών, που συγκρατούν τη θερμότητα της ημέρας στο έδαφος. Με την απουσία νεφών, οι νύχτες είναι ιδιαίτερα ψυχρές.

Το ύψος της βροχόπτωσης κυμαίνεται τόσο ποσοτικά όσο και εποχικά. Η περίοδος των βροχών ξεκινάει τον Σεπτέμβριο και κορυφώνεται τον Ιανουάριο και τον Μάρτιο, ενώ μεταξύ Μαΐου και Αυγούστου παρατηρείται μία έντονα ξηρή περίοδος με χαμηλές θερμοκρασίες. Έχει καταγραφεί μία χαρακτηριστική μεταβολή του ύψους της βροχής κατά τον νοτιοδυτικό-βορειοανατολικό άξονα με τις πιο ξηρές συνθήκες (200-500 χιλιοστά το έτος) κατά μήκος των νοτιοδυτικών Άνδεων, και τις πιο υγρές κατά μήκος των ανατολικών πλαγιών (>1000 χιλιοστά το χρόνο). Η αλληλεπίδραση μεταξύ της τοπογραφίας και της γενικής κυκλοφορίας δίνει ετήσια ύψη βροχής ως και 10000 χιλιοστά σε ορισμένες περιοχές στα ανατολικά όρια των Άνδεων. Ο υετός είναι επίσης έντονος στις οροσειρές και σε ορογενείς κοιλάδες, με τη μορφή θερμικών απογευματινών καταιγίδων. Οι λίμνες επίσης επηρεάζουν την κατανομή της βροχής. Για παράδειγμα, η λίμνη Τιτικάκα προκαλεί νυχτερινά ανοδικά ρεύματα, τα οποία δημιουργούν έντονες βροχές πάνω από τη λίμνη, σχεδόν διπλάσιου ύψους απ' ό,τι στις παραλίμνιες περιοχές. Περιστασιακές καταιγίδες συνοδεύονται από συχνούς κεραυνούς, δυνατούς ανέμους και καταστροφικές χαλαζοπτώσεις, ειδικότερα κατά την εποχή των βροχών και σε μεγάλα υψόμετρα. Οι χιονοπτώσεις είναι συχνές σε ύψη πάνω από 5000 μ. αυτή την εποχή, και περιστασιακές σε ύψη μεγαλύτερα από 3800 μ. μεταξύ Μαΐου και Αυγούστου.

Τα βαθύπεδα του Αμαζονίου Επεξεργασία

Τα ανατολικά βαθύπεδα χαρακτηρίζονται από ισημερινό τροπικό κλίμα, το οποίο και τρέφει το χαρακτηριστικό τροπικό δάσος βροχής του Αμαζονίου. Το κλίμα αυτής της περιοχής είναι θερμό και υγρό σε όλη τη διάρκεια του χρόνου. Οι θερμοκρασίες κυμαίνονται μεταξύ 18–36 °C, ενώ το ύψος της βροχής μεταξύ 1000 και 4000 χιλιοστών ανά έτος. Νότια από το γεωγραφικό πλάτος των 8°Ν, παρατηρείται μία βραχεία ξηρή εποχή μεταξύ Ιουνίου και Αυγούστου. Περιστασιακές ψυχρές εισβολές με προέλευση την Αργεντινή καταγράφουν πτώσεις στη θερμοκρασία μέχρι και τους 10–15 °C, αλλά με συχνότητα από μία ως 5 φορές το χρόνο μεταξύ Μαΐου και Σεπτεμβρίου.

Οικονομία Επεξεργασία

Το Περού είναι αναπτυσσόμενη χώρα με ελεύθερη αγορά, ενώ το κατά κεφαλήν εισόδημα το 2010 ήταν $5.195 δολάρια Αμερικής, σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο [9]. Ο Δείκτης ανθρώπινης ανάπτυξης σύμφωνα με στοιχεία του 2010 ήταν 0.723 [10]. Ιστορικά, η οικονομία είναι συνδεδεμένη με τις εξαγωγές, οι οποίες παρέχουν σκληρό νόμισμα για τη χρηματοδότηση των εισαγωγών και την εξυπηρέτηση του εξωτερικού χρέους.

Παρά το γεγονός ότι οι εξαγωγές έχουν φέρει σημαντικά έσοδα, η βιώσιμη ανάπτυξη και μια πιο δίκαιη κατανομή του εισοδήματος έχουν αποδειχθεί ανέφικτες. Σύμφωνα με στοιχεία του 2008 το 36,2% του συνολικού πληθυσμού ζει σε φτώχεια και το 12,6% είναι εξαιρετικά φτωχό.

Από τις αρχές του 1990 γίνεται μεγάλη προσπάθεια τόσο από την κυβέρνηση όσο και από τον ιδιωτικό τομέα για την προώθηση του τουρισμού. Ο κυριότερος τουριστικός προορισμός του Περού είναι το Μάτσου Πίτσου στο Κούζκο, γνωστό και ως η κρυφή πόλη των Ίνκας.
Στο νοτιοδυτικό Περού στις όχθες της λίμνης Τιτικάκα βρίσκεται η λαογραφική πρωτεύουσα του Περού Πούνο και τα «πλεούμενα νησιά» Ούρος, πόλος έλξης των τουριστών που περνούν οδικώς στη Βολιβία, με την οποία το Περού μοιράζεται τη λίμνη Τιτικάκα.

Δημογραφία Επεξεργασία

Ο ρυθμός αύξησης του πληθυσμού είναι 0,97% (εκτίμηση 2015). Ο αριθμός των γεννήσεων είναι 18,28/1000 κατοίκους και των θανάτων 6,01/1000 κατοίκους (εκτίμηση 2015).[11] Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού, σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2019 του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ήταν 79,9 χρόνια (78,5 χρόνια οι άνδρες και 81,3 οι γυναίκες).[12]

Διακυβέρνηση Επεξεργασία

Η Δημοκρατία του Περού είναι προεδρική. Πρόεδρος είναι, από το 2022, η Ντίνα Μπολουάρτε.

Εκλογές Επεξεργασία

Κύριο λήμμα: Εκλογές στο Περού

Δικαίωμα ψήφου στις εκλογές έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω. Η ψηφοφορία είναι υποχρεωτική μέχρι την ηλικία των 70 ετών. Το 2006 ψήφισαν για πρώτη φορά και μέλη των Ενόπλων Δυνάμεων και της αστυνομίας[11].

Στις 3 Ιανουαρίου 2010 και για πρώτη φορά εξελέγη γυναίκα δήμαρχος, η πρώην εκπαιδευτικός Σουσάνα Βιγιαράν, με την υποστήριξη των κομμάτων της αριστεράς.

Μεταφορές Επεξεργασία

Η οδήγηση γίνεται στα δεξιά.

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. El Ministerio de Cultura publica la Ley de Lenguas en las cinco lenguas originarias más habladas del Perú, República del Perú, Ministerio de Cultura, 2 de Junio de 2014. (Ley N° 29735, Ley de Lenguas)
  2. 2,0 2,1 Επίσημη εκτίμηση
  3. «Απογραφή 2017» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 13 Νοεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 26 Ιανουαρίου 2019. 
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 «Περού». ΔΝΤ. Απρίλιος 2017. Ανακτήθηκε στις 9 Μαΐου 2017. 
  5. Human Development Report 2021-22: Uncertain Times, Unsettled Lives: Shaping our Future in a Transforming World (PDF). hdr.undp.org. United Nations Development Programme. 8 Σεπτεμβρίου 2022. σελίδες 272–276. ISBN 978-9-211-26451-7. Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 8 Σεπτεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 8 Σεπτεμβρίου 2022. 
  6. Υπηρεσία Εκδόσεων — Διοργανικό εγχειρίδιο σύνταξης κειμένων — Παράρτημα A5
  7. Πραξικόπημα στο Περού, Ιστορικό Λεύκωμα 1962, σελ. 96-97, Καθημερινή (1997)
  8. 70.000 νεκροί από χιονοστιβάδα στο Περού, Ιστορικό Λεύκωμα 1970, σελ. 79-81, Καθημερινή (1998)
  9. ΔΝΤ
  10. «Ηνωμένα έθνη, 5 Νοεμβρίου 2010» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 24 Νοεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 18 Ιανουαρίου 2011. 
  11. 11,0 11,1 «CIA World Fact Book». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Μαΐου 2020. Ανακτήθηκε στις 13 Ιανουαρίου 2009. 
  12. Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, Προσδόκιμο ζωής και υγιές προσδόκιμο ζωής, Δεδομένα ανά χώρα

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία