Οικογένεια Σκορδύλη,

Η οικογένεια Σκορδύλη ή Σκορδίλη είναι μία παλιά οικογένεια της Κρήτης, οι ρίζες της οποίας εντοπίζονται στην Κωνσταντινούπολη κατά τα τέλη του 10ου αιώνα μ.Χ. Τα μέλη της Οικογένειας έδρασαν κυρίως στην Κρήτη τη Πάρο τη Μύκονο τη Νάξο και τη Μήλο.

Οικόσημο Οικογένειας Σκορδύλη

Ιστορία

Σκορδύλης ή Σκορδίλης είναι η ιστορικότερη οικογένεια των Σφακιών, λέγεται ότι ο ελληνισμός στο νησί διατηρήθηκε λόγω αυτής της οικογένειας και των αμέτρητων παρακλαδιών της.

Η οικογένεια Σκορδύλη συνδέθηκε με τις οικογένειες Μαυρογένη,Μάνου,Τραχανειώτη,Δρακόπουλου,Μελισσηνοί,Σφακιανάκη,Βάλβη,Καλλέργη, Μολίν,Κομνηνοί(καθώς ο Μαρίνος Σκορδύλης ήταν ανιψιός του αυτοκράτορα)

Ο στρατηγός και μετέπειτα αυτοκράτορας του Βυζαντίου Νικηφόρος Φωκάς το 961μ.Χ. χρονιά της απελευθέρωσης του νησιού από τους Σαρακηνούς εγκαθιστά την οικογένεια των Φωκάδων στο νησί παράλληλα με την οικογένεια Σκορδύλη. Αυτή είναι και οι πρώτη αναφορά στην οικογένεια Σκορδύλη.

Το 1082μ.Χ μετά από μια επαναστατική κίνηση ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου Αλέξιος επαναφέρει την τάξη στο νησί και μαζί με τις δύο παραπάνω οικογένειες εγκαθιστά στο νησί άλλες 10 τα ξακουστά δώδεκα αρχοντόπουλα, ένα εκ των οποίων ήταν ο Μαρίνος Σκορδύλης ημέτερος ανεψιός του αυτοκράτορα και Μέγας στρατάρχης του Βυζαντίου ο οποίος ήρθε εκ μέρους της εκκλησίας του Αγίου Ευθυμίου μαζί με τους γιους και αδελφούς του Ιωάννη, Μιχαήλ, Καπαδώρο, Γεώργιο, Βάρδα, Γαβριήλ, Μανουήλ, Κωνσταντίνο και Νικηφόρο.Με την έλευση των αρχοντόπουλων το νησί χωρίστηκε σε δώδεκα φέουδα τα Σφακιά δόθηκαν στον Μαρίνο Σκορδύλη

Οι οικογένειες των Σκορδυλών μα και των Φωκάδων(Καλλέργηδων)  ήταν στο νησί από την εποχή του Νικηφόρου Φωκά το 961 μ.Χ. γι' αυτό και σε κείμενο αναγράφεται  « Τους τα δώσασι όπως τ΄ είχαν και πρώτα »  εννοώντας τα κτήματα τους.

Μια από τις κύριες επαναστάσεις κατά των Ενετών κινήθηκε από τον Κανδανολέων ή Λυσσογιώργη, που ήταν της οικογένειας Σκορδύλη η επανάσταση πραγματοποιήθηκε κατά την περίοδο 1523-1527.Η επανάσταση έληξε άδοξα με τον απαγχονισμό του Γεώργιου Κανδανολέων, και τον θάνατο 600 μελών της οικογένειας και 3.000 Κρητικών.

Οι επαναστάσεις των Σκορδύλων

Η οικογένεια Σκορδύλη συμμετείχε στις περισσότερες επαναστάσεις εναντίον Ενετών και τούρκων. Παρακάτω ακολουθούν οι βασικότερες.

• επανάσταση Μελισσηνών και Σκορδύλων 1217-1219
• επανάσταση 1228-1236 υπό τις οικογένειες Σκορδύλη,Αρκολέων ,Μελισσηνών και Δρακοντοπούλου η οποία οικογένειά δεν παραδόθηκε ποτέ η επανάσταση είχε και την στήρηξη της αυτοκρατορίας της Νίκαιας.
• επανάσταση 1262-1266 υπό τον Μιχαήλ Ψαρομήλιγγο-Σκορδύλη και τον Γεώργιο Χορτάτζη συμμετείχαν οι οικογένειες Μελισσηνού και Χορτάτζη.
• επανάσταση της Χρυσομαλλώ 1319-1320 (Η επανάσταση έγινε για την προσβολή ενός βενετού αξιωματικού σε κόρη Σκορδύλη)
• επανάσταση Γεώργιου Κανδανολέων-Σκορδύλη και του υιού του Πέτρου
• επανάσταση του Δασκαλογιάννη 1770 Γιωργής Σκορδύλης ένας από τους 12 πρωτοκαπετάνιους της επανάστασης, Πρωτοπαπάς Ζαμπέτης από το παρακλάδι των Ζαμπετήδων ,Παπά Σήφης Σκορδύλης(Γενάρχης των παπαδόσηφων,παπαδόπετρων) και Γιώργάκης Μάρκος(Δαιμονάκης)
• επανάσταση του 1821 στην Κρήτη Παπά Γιάννης Σκορδύλης στρατηγός επανάστασης 1821
• επανάσταση 1866-69 Κωνσταντίνος Εμμ. Σκορδίλης υπογράφει ως μέλος της Προσωρινής Κυβέρνησης Κρήτης τον κανονισμό της δικαιοσύνης κατά την επανάσταση 1866-69

Οικογένειες που προέρχονται από την Οικογένεια Σκορδύλη

ΑΓΓΕΛΑΚΗΣ

ΒΟΥΡΒΑΧΟΙ, ΒΛΑΧΟΙ ΒΟΥΡΔΟΥΜΠΑΔΕΣ, ΒΙΤΣΙΛΟΠΟΥΛΟΙ,ΒΑΛΕΡΙΑΝΟΙ

ΓΙΓΟΥΡΤΑΚΗΣ,ΓΕΩΡΓΑΚΗΔΕΣ

ΔΑΙΜΟΝΑΚΗΣ,ΔΕΛΛΗΓΙΑΝΝΑΚΗΔΕΣ,,ΔΑΣΚΑΛΙΑΝΟΙ

ΖΑΜΠΕΤΑΚΗΔΕΣ

ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΙ, ΚΑΨΟΚΑΛΥΒΗΣ,ΚΟΥΤΣΟΥΠΑ,ΚΑΤΣΙΑ,ΚΑΠΑΡΟΣ,ΚΟΝΤΟΣ, ΚΑΝΔΑΝΟΛΕΩΝ

ΛΟΝΤΕΣ, ΛΟΓΓΙΝΗΣ,ΛΙΧΝΟΣ,ΛΕΦΑΣ -ΛΕΦΑΚΗΣ,ΛΕΩΝΗΣ

ΜΑΝΟΥΣΕΛΗΣ, ΜΑΡΚΟΥΤΣΗΔΕΣ, ΜΑΥΡΟΠΑΤΕΡΟΣ ,ΜΟΡΙΑΝΟΙ,ΜΑΡΑΦΑΡΑΣ,ΜΠΡΑΟΥ,ΜΠΑΜΠΙΟΛΑΚΗ,ΜΠΑΤΖΕΛΗ,

ΝΟΜΙΚΟΣ

ΞΗΡΑ

ΟΡΦΑΝΟΥ

ΠΡΟΚΟΠΑΚΗΣ,ΠΕΤΡΟΥΛΗ Ή ΠΕΤΡΟΥΛΑΚΗ, ΠΑΠΑΔΟΠΕΤΡΟΣ ή ΠΑΠΑΔΟΠΕΤΡΑΚΗΣ, ΠΑΠΑΔΟΣΗΦΟΣ ή ΠΑΠΑΔΟΣΗΦΑΚΗΣ ΠΩΛΑΚΗ,ΠΕΖΟΥΛΟΚΟΛΟΙ,ΠΑΠΑΔΙΑΝΟΙ,ΠΑΤΕΡΟΣ,ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ,ΠΑΡΔΙΩΤΗΣ

ΣΤΡΑΤΗΓΟΙ,,ΣΕΒΑΣΤΟΣ,ΣΑΡΑΚΗΝΟΣ,ΣΤΡΑΤΙΚΟΙ,ΣΠΟΝΤΙΔΑΚΗΣ

ΤΡΟΥΛΙΝΟΣ ,ΤΣΙΡΜΙΡΗ,ΤΣΙΡΙΝΤΑΝΗΔΕΣ,ΤΡΑΧΙΝΟΙ,ΤΖΑΡΔΗ,ΤΣΑΚΑΛΑΚΗΣ,ΤΖΟΥΓΑΝΑΚΗΣ

ΦΙΝΙΚΑΛΟΣ, ΦΟΥΜΗΣ, ΛΟΥΜΠΙΝΗΣ,

ΨΑΡΟΜΙΛΗΓΓΟΣ,ΨΑΡΟΣ

Σημαντικά Μέλη της Οικογένειας Σκορδύλη

• Μαρίνος Σκορδύλης (ημέτερος ανιψιός του αυτοκράτορα και Μέγας στρατάρχης)
• Σεβαστός Σκορδύλης (ένας από τους ηγέτες των επαναστάσεων, 1217-1219 και 1228-1236)
• Ιωάννης και Μιχαήλ Σκορδύλης (είχαν διοικητικές θέσεις στην επανάσταση 1341 πέθαναν μαχόμενοι στην μάχη της Μεσσαράς)
• Γεώργιος Κανδανολέων-Σκορδύλης (ηγέτης επαναστάσεως το 1523. Προδόθηκε και απαγχονίσθηκε το 1527)
• Πέτρος Κανδανολέων-Σκορδύλης (υιός του Γεώργιου Κανδανολέων )
• Γιάννης Σκορδίλης έχτισε το φρούριο της φορτέτζας ως πρωτομάστορας το 1580 ολοκλήρωσε το έργο
• Ευστράτιος Βούρβαχης-Σκορδύλης (ηγέτης της αντιστάσεως κατά των Οθωμανών, 1645-1669)
• Εμμανουήλ Σκορδίλης (1627 –1671) ήταν Έλληνας αναγεννησιακός ζωγράφος
• Τζώρτζης Σκορδίλης αρχειοφύλακας των attigeneralizzi και των φόρων από τις δίκες στην Κέρκυρα
• Πέτρος Σκορδίλης γιος του προαναφερθέντος Τζώρτζη, έλαβε τη θέση του avocato fiscale (δημόσιος συνήγορος)
• Γεωργάκης Μάρκος αρχηγός του σωμάτος των δαιμόνων και αδελφός του Παπα Σήφη
• Παπα Σήφης Σκορδίλης (Ιερεύς) Υπήρξε αρχηγός σωμάτος αγωνιστών στην επανάσταση του Δασκαλογιάννη επίσης ήταν Γενάρχης των οικογενειών Παπαδόσηφοι και Παπαδόπετροι
• Γιώργος Σκορδύλης ένας από τους 12 πρωτοκαπετάνιους της επανάστασης του 1770
• Παπά-ζαμπέτης Εξάδελφος του Δασκαλογιάννη πολέμησε στην επανάσταση του 1770 προέρχεται από το παρακλάδι των ζαμπέτηδων.
• Αντώνιος Σκορδίλης 1654 – 1731). Ήταν Έλληνας ζωγράφος. Δραστηριοποιήθηκε στα νησιά των Κυκλάδων
• Ιωάννης Σκορδίλης (1690 – 1750) ήταν Έλληνας ζωγράφος.
• Παπά – Ανδρέας Σκορδίλης, υπήρξε Φροντιστής (Υπουργός) του Δικαίου κατά την Επανάσταση του 1821 στην Κρήτη
• Στρατηγός παπά - Γιάννης Σκορδιλης από το Μουρί Σφακίων υπήρξε στρατηγός στην Επανάσταση του 1821, επικεφαλής των πολεμιστών του χωριού του. Ήταν ο μόνος κληρικός της εποχής του, που έφερε τον βαθμό του Στρατηγού.
• Σκορδίλης Εμμανουήλ του Μιχαήλ Ήταν  οπλαρχηγός κατά την επανάσταση του 1821. Και συνδέεται το όνομά του με το μοναδικό λάβαρο από την περίοδο αυτή που έχει διασωθεί.
• Σκορδίλης συμμετείχε στην Γ εθνοσυνέλευση Τροίζηνας το 1827
• Νικόλαος Σκορδύλης Οπλαρχηγός 1869
• Κωνσταντίνος Εμμ. Σκορδίλης υπογράφει ως μέλος της Προσωρινής Κυβέρνησης Κρήτης τον κανονισμό της δικαιοσύνης κατά την επανάσταση 1866-69
• Ευαγγελία Παρασκευόπουλου-Σκορδίλη (1865 - 19 Ιανουαρίου 1938) ήταν Ελληνίδα ηθοποιός και από τις πρώτες μεγάλες "κυρίες" και πρωταγωνίστριες του ελληνικού θεάτρου που μεσουράνησε στη τελευταία δεκαετία του 19ου αιώνα.
• Κωνσταντίνος Φούμης υποργός οικονομικών Κρητικής πολιτείας από το 1899 και βουλευτής επαρχίας Σελήνου επί Κρητικής Πολιτείας από το παρακλάδι των Φούμηδων.
• Υπομοίραρχος Σκορδίλης αξιωματικός ελληνικού στρατού στις περιοχές Λύγδα και Πυργί τον Αύγουστο του 1919.
• Στυλιανός Παττακός από το παρακλάδι των Παττακών ήταν Έλληνας αξιωματικός και πρωτεργάτης του πραξικοπήματος της 21ης Απριλίου

Θρύλοι για την καταγωγή της οικογένειας Σκορδύλη

Κάθε μεγάλη οικογένεια και προσωπικότητα περιβάλλεται από θρύλους, έτσι και για την οικογένεια Σκορδύλη έχουν ειπωθεί πολλά, παρακάτω ακολουθούν οι βασικότερες παραδόσεις.

Θρύλοι λένε για έναν Γάλλο Σταυροφόρο τον Πεγωλίνο ή Πεγκωλίνο , ο οποίος κατά την διάρκεια των σταυροφοριών εγκαταστάθηκε στην Κωνσταντινούπολη. Καθώς ήτον δυτικός αριστοκράτης έλαβε τίτλους και εξουσία ,μαζί με αυτά του δόθηκε και μια κοπέλα από την δυναστεία των Κομνηνών. Έτσι η παράδοση θέλει τον Πεγωλίνο γενάρχη της οικογένειας Σκορδύλη ή Σκορδίλη.

Ο δέυτερος θρύλος θέλει την οικογένεια Σκορδύλη να κατάγεται από την Ιταλιά από την αριστοκρατική γενιά των Alliata (Αλλιάτα) ή Agliati(Αγλιάτοι) . Εδώ πιστεύω ότι είναι η ώρα να προσθέσουμε ότι στο χειρόγραφο της Κερχνρας αναγράφεται ότι

Οι λεγόμενοι Σκορδίλοι  ελαβον  τήν 
αρχήν  άπό  τήν  Γαλλίαν  και  έ- 
λέγοντο  Πεγωλίνοι,  καΐ    μετά 
ταΰτα  μεταβάντες  εις  τήν  Ρώ- 
μην  με  τους  αρχηγούς  τών  Ρω- 
μαίων, ελαβον  τό  όνομα  Σκορ- 
δίλοι, λεγόμενοι  και  Αγιάτσοι.

Στην σελίδα 115 του βιβλίου “Η Κρήτη, η Πάρος και τα Αρχοντόπουλα”, αναφέρεται πως ο Buondelmonti αποκαλούσε τους Σκορδίληδες Agliati και ο Cornelius τους ονομάτιζε Aliati. Εδώ μπορούμε να υποθέσουμε με ασφάλεια ότι οι Σκορδύλοι ήταν μια γενιά η οποία πιθανόν να προέρχεται από την Ιταλία, και όταν εγκαταστάθηκε στην Κωνσταντινούπολη το επίθετο της πιθανώς να εξελληνίστηκε από Agliatti ή Alliata σε Σκορδύλοι. Τέλος μια σημαντική λεπτομέρεια το σκόρδο στα ιταλικά είναι aglio και στα Λατινικά allium το οποίο θα μπορούσε να είναι η προέλευση του ονόματος Alliata και Agliati(Aglioti).

Παραπομπές

“Η Κρήτη, η Πάρος και τα Αρχοντόπουλα” σελίδα 115

«Κρητικοί γάμοι» Σπύρου Ζαμπέλιου εκδόσεις Δωρικός σελίδα 224

Εσωτερικοί σύνδεσμοι

Οικογένεια Μαυρογέννη Σκορδίλο Ρεθύμνου Τα Δώδεκα Αρχοντόπουλα της Κρήτης

Ενετοκρατία στην Κρήτη Επανάσταση του Γεωργίου Καντανολέου

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

https://rethnea.gr/skordilides-apo-tis-simantikoteres-oikogeneies-spoydaio-rolo-stis-epanastaseis/

https://paros-onomata.blogspot.com/2014/03/blog-post_9469.html

https://www.e-sfakia.gr/2010-06-04-22-56-50/433-2013-02-01-21-02-09

https://rethnea.gr/%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B5%CF%82-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%B8%CF%81%CF%8D%CE%BB%CE%BF%CE%B9-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%BF/