Οικονομία της Εσθονίας

Η Εσθονία είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της ευρωζώνης και, σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, αποτελεί μια προηγμένη οικονομία.

Συνοπτικά στοιχεία

Πριν από το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, η οικονομία της Εσθονίας βασιζόταν στη γεωργία, μολονότι υπήρχε ένας σημαντικός τομέας που αφορούσε τη γνώση, με την πανεπιστημιακή πόλη Τάρτου να είναι γνωστή για τις επιστημονικές συνεισφορές της, και ένας αναπτυσσόμενος βιομηχανικός τομέας, παρόμοιος με εκείνον της γειτονικής Φινλανδίας. Εσθονικά προϊόντα, όπως βούτυρο, γάλα και τυρί ήταν γνωστά ευρέως στις δυτικοευρωπαϊκές αγορές. Οι κύριες αγορές ήταν η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ μόλις το 3% όλου του εμπορίου αφορούσε τη γειτονική Σοβιετική Ένωση.

Με την προσάρτηση της Εσθονίας, το 1940, εντός της ΕΣΣΔ, και την επακόλουθη ναζιστική και σοβιετική καταστροφή της, κατά τη διάρκεια του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου, η εσθονική οικονομία είχε ακρωτηριαστεί. Η μεταπολεμική σοβιετοποίηση της κοινωνικής και πολιτικής ζωής, έφερε την οικονομία και τη βιομηχανία της Εσθονίας στο ρυθμό λειτουργίας του σοβιετικού μοντέλου. Πριν από τον πόλεμο, η Εσθονία και η Φινλανδία είχαν ένα σχετικά παρόμοιο βιοτικό επίπεδο. Το 1987, το κατά κεφαλήν ακαθάριστο εγχώριο προϊόν της καπιταλιστικής Φινλανδίας έφθανε τα 14.370 δολάρια, ενώ το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν της κομμουνιστικής Εσθονίας ήταν περίπου 2.000 δολάρια.

Αφότου η χώρα απομακρύνθηκε από τον κομμουνισμό, στα τέλη της δεκαετίας του 1980, και έγινε ανεξάρτητη κεφαλαιοκρατική οικονομία το 1991, αναδείχθηκε ως πρωτοπόρα στο παγκόσμιο οικονομικό στερέωμα. Το 1994, έγινε μια από τις πρώτες χώρες στον κόσμο που υιοθέτησε τον ενιαίο συντελεστή φορολογίας, με ομοιόμορφο ποσοστό φορολογίας του 26%, να χρησιμοποιείται για όλα τα εισοδήματα. Μεταξύ των ετών 2005 ως 2008, το ποσοστό φορολογητέου εισοδήματος μειώθηκε από το 26% στο 21%. Η Εσθονία έλαβε τις περισσότερες ξένες επενδύσεις, κατά το δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1990, σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη χώρα στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη. Η χώρα έφθασε γρήγορα την οικονομική πρόοδο της Ευρωπαϊκής Ένωσης των 15, με το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της να αυξάνεται από το 34,8% του μέσου όρου της ΕΕ, το 1996, σε 65% το 2007, όντας σε παρόμοια επίπεδα με τις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης. Χαρακτηρίστηκε, επίσης, ως μια υψηλού εισοδήματος χώρα από την Παγκόσμια Τράπεζα. Η κατά κεφαλήν ισοτιμία αγοραστικής δύναμης της χώρας, που σημαίνει τον δείκτη του πλούτου της, ήταν στα 23.631 δολάρια το 2012, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, μεταξύ των επιπέδων της Πορτογαλίας και της Λιθουανίας, αλλά κάτω από τα επίπεδα της Ελλάδας και της Ισπανίας. Λόγω της οικονομικής επίδοσής της, μετά από τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, η Εσθονία έχει ορισθεί ως Τίγρης της Βαλτικής.

Το 2008, η Εσθονία ταξινομήθηκε 12^η πιο οικονομικά ελεύθερη χώρα, σε μια λίστα 162 χωρών, σημειώνοντας την καλύτερη επίδοση από οποιαδήποτε άλλη πρώην σοβιετική δημοκρατία. Το ίδιο έτος, ωστόσο, η χώρα ήταν στο κατώτατο σημείο της Ευρώπης σχετικά με την ελεύθερη αγορά εργασίας Η Εσθονία είναι 21^η σε δείκτη ευκολίας επιχειρηματικής δράσης, το 2013, σύμφωνα με στοιχεία της Ομάδας της Παγκόσμιας Τράπεζας.

Η Κυβέρνηση της Εσθονίας αιτήθηκε να ενταχθεί στην ζώνη του ευρώ, το 2004. Η μεταστροφή, ωστόσο, στο ευρώ πραγματοποιήθηκε την 1^η Ιανουαρίου 2011, καθώς ο συνεχής υψηλός πληθωρισμός την είχε αποτρέψει από να εκπληρώσει τα κριτήρια ένταξής της νωρίτερα. Η εσθονική κορόνα συνδέθηκε με το ευρώ σε αναλογία 15,64664 κορώνες προς ένα ευρώ.

Η Οικονομική κρίση του 2008 είχε σοβαρές επιδράσεις στην εσθονική οικονομία, πρωτίστως ως αποτέλεσμα της πτώσης των επενδύσεων και της κατανάλωσης, που ακολουθήθηκε από μια κρίση στις κτηματομεσιτικές αγορές. Η Εσθονία βρέθηκε σε πρώτη θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση σε ανεργία, η οποία ανήλθε από 3,9% το Μάιο του 2008 σε 15,6% το Μάιο του 2009.

Εντούτοις, οι μακροπρόθεσμες προοπτικές για την εσθονική οικονομία παραμένουν από τις πιο υποσχόμενες στην Ευρώπη. Το 2011, η πραγματική αύξηση του ΑΕΠ της Εσθονίας ήταν 8% και, σύμφωνα με προβλέψεις του Κέντρου Μελετών Προοπτικών και Διεθνών Πληροφοριών, το ΑΕΠ της χώρας θα μπορούσε ως το 2025 να ανέλθει στα επίπεδα σκανδιναβικών οικονομιών, όπως της Σουηδίας, της Φινλανδίας, της Δανίας και της Νορβηγίας. Σύμφωνα με τις ίδιες προβλέψεις, ως το 2050, η Εσθονία θα μπορούσε να γίνει η παραγωγικότερη χώρα στην ΕΕ, μετά από το Λουξεμβούργο, και να προσχωρήσει έτσι στα πέντε παραγωγικότερα έθνη στον κόσμο.