Παλαιόκαστρο Λεχωνίων

Το Παλαιόκαστρο ή Καραμπασιότικο Καστρί, υψώνεται στην κορυφή του λόφου βορειοδυτικά από το χωριό Άνω Λεχώνια του Πηλίου. Πρόκειται για την τοποθεσία που βρίσκονται τα ερείπια ενός οχυρωμένου οικισμού - κάστρου, ένας λόφος "προστατευμένος από τα βόρεια, την ανατολή και τη δύση από μεγάλους βράχους, που πέφτουν κατακόρυφα, μέσα σε μια χαράδρα…", όπως αναφέρει ο Γάλλος περιηγητής Alfred Mézières περιγράφοντας την ευρύτερη περιοχή. Στην ουσία πρόκειται για ένα είδος ''Μιστρά του Πηλίου'' δηλαδή μία ολόκληρη μεσαιωνική καστροπολιτεία, η οποία είναι χτισμένη στους πρόποδες του όρους και σε συνέχεια και συνάφεια σειράς κάστρων που υπάρχουν στην ευρύτερη περιοχή, όπως αυτά του Βόλου, της Αγίας Τριάδας κ.ά. Μέρος της εξωτερικής οχύρωσης στην δυτική πλευρά του κάστρου.Στο βάθος διακρίνονται τα Άνω Λεχώνια.

Παλαιόκαστρο Λεχωνίων
Είδος	κάστρο
Γεωγραφικές συντεταγμένες	39°20′13″N 23°3′27″E
Διοικητική υπαγωγή	Περιφερειακή Ενότητα Μαγνησίας και Δήμος Βόλου
Χώρα	Ελλάδα
Προστασία	αρχαιολογικός χώρος στην Ελλάδα
δεδομένα (π)

Η ιστορία του ξεκινά από την ρωμαϊκή περίοδο όπου πιθανολογείται πως κατοικήθηκε για πρώτη φορά το ύψωμα. Τα οχυρώματα που σώζονται σήμερα χρονολογούνται κατά την Μεσοβυζαντινή περίοδο. Η εποχή ακμής του οικισμού υπήρξε η περίοδος των Μελισσηνών περί τα μέσα του 13ου αιώνα.

Ιστορία του κάστρου

Αν και κάποιοι μελετητές ταυτίζουν το λόφο του Παλαιόκαστρου με την αρχαία Μεθώνη, σημειώνεται οτι σύμφωνα με εγγυρότερες μελέτες και επιτόπιες έρευνες η αρχαία ακρόπολη της ομηρικής Μεθώνης βρίσκεται σε διπλανό υπερκείμενο λόφο (σημ. Νεβεστίκι). Η βυζαντινή καστροπολιτεία χτίστηκε πιθανότατα πάνω στα ερείπια πρώιμου ρωμαϊκού οικισμού, όπως αναφέρει και ο Mézières από τον οποίο αντλούνται οι περισσότερες πληροφορίες για το κάστρο. Ο Γάλλος ιστορικός περιηγήθηκε στα κάστρα του Πηλίου το 1851 και μέσα από τα απομνημονεύματα του στο έργο του Memoire sur le Pèlion et l'Ossa αντικατοπτρίζεται η κατάσταση στην οποία βρίσκονταν το Παλαιόκαστρο εκείνη την εποχή. Κατά την διάρκεια της ιστορίας του το κάστρο άλλαξε πολλούς ηγεμόνες λόγω της ευνοϊκής και φυσικά οχυρωμένης τοποθεσίας του και υπέστη πολλές δομικές επεμβάσεις ειδικότερα στα οχυρώματα του, από τους κατά καιρούς κατακτητές.

Περίοδος ακμής

Η περίοδος κατά την οποία άκμασε η περιοχή του Κάστρου ήταν από τις αρχές του 13ου αιώνα όπου η περιοχή της ευρύτερης Μαγνησίας διαφεντεύεται από τον Βυζαντινό αρχοντικό οίκο των Μελισσηνών και μετέπειτα από τον ελληνοκαταλανικό οίκο των Μελισσηνών - Novel. Ο οίκος των Μελισσηνών θεωρούσε τεράστιας σημασίας την στρατηγική θέση του Κάστρου και επι των ημερών του κατασκευάσθηκε και μεγάλο μέρος της οχύρωσης που διασώζεται μέχρι και σήμερα. Εικάζεται μάλιστα ότι η οικογένεια των Μελισσηνών είχε εγκατασταθεί στον οικισμό του κάστρου για κάποιο χρονικό διάστημα. Βεβαίως ακόμα και κατά την περίοδο της Ενετοκρατίας ο βασικός πληθυσμός της καστροπολιτείας ήταν ελληνικός. Το κάστρο πέρασε στην κατοχή των τούρκων το 1423, εκκενώθηκε από τους κατοίκους του και σταδιακά ερημώθηκε.

Τοποθεσία

Ο λόφος που υψώνεται πάνω από τα Άνω Λεχώνια έχει μικρό οροπέδιο στην κορυφή του, όπου δέσποζε ο οικισμός του κάστρου και μια βυζαντινή εκκλησία της οποίας τα απομεινάρια είναι διακριτά και σήμερα. Το ύψωμα προστατεύεται από γκρεμό ο οποίος καταλήγει στο ρέμα της κουφάλας που πηγάζει από τις παρυφές του Πηλίου και καταλήγει στον οικισμό των Πλατανιδίων.

Η περιοχή παρέχει φυσική προστασία αλλά και εύκολη πρόσβαση στην ευφορη κοιλάδα των Λεχωνίων.

Βιβλιογραφία

Λιάπης Κ., Τα Λεχώνια και το Παλαιόκαστρο τους, Ανάτυπο 39^ος τόμος Θεσσαλικά Χρονικά, Λάρισα 2001.

Λιάπης Κ., Τα "Παλιόκαστρα" του Πηλίου, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Θεσσαλίας,   2010.

Mezieres Alfred, Mémoire sur le Pélion et l' Ossa, Παρίσι 1853  

Εξωτερικοί Σύνδεσμοι

http://anolehonia.blogspot.com/2011/09/blog-post_16.html

https://www.kastra.eu/castlegr.php?kastro=lehonia