Πτολεμαΐδα φυλή

Με την ονομασία Πτολεμαΐς (αρχαία ελληνικά: Πτολεμαΐς) ή Πτολεμαΐδα φυλή (σύγχρονα ελληνικά) για την φυλή και Πτολεμαΐδα (γενική Πτολεμαΐδος) για την περιοχή και με το όνομα (άρθρο: ο) Πτολεμαιεύς ή Πτολεμαΐτης ή Πτολεμαΐδης (αρχαία ελληνικά: Πτολεμαιεύς) ή (άρθρο πληθυντικού: οι) Πτολεμαΐδες ή Πτολεμαιείς (αρχαία ελληνικά: Πτολεμαΐδαι), για τα μέλη της φυλής και τους κατοίκους της περιοχής αυτής, αναφέρεται μια από τις πρόσθετες φυλές της Αρχαίας Ελλάδας και της αρχαίας Αττικής, η οποία ήρθε να συμπληρώσει τις προηγούμενες φυλές της Αρχαίας Αθήνας, οι κάτοικοι της οποίας κατοικούσαν στην ομώνυμη περιοχή της Πτολεμαΐδας, η οποία περιλάμβανε μια σειρά από δήμους της περιοχής της σύγχρονης Ελλάδας που είναι γνωστή ως Αττική.

Ονομασία

Προτομή του Πτολεμαίου Γ΄ του Ευεργέτη, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Νάπολης.

Η Πτολεμαΐδα, θεωρούμενη ως «αιγυπτιακή» φυλή της Αττικής, πήρε το όνομά της σε απόδοση τιμής προς τον Πτολεμαίο Γ΄ Ευεργέτη και πιθανόν δημιουργείται περί το 224/223 π.Χ., σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες έρευνες. Υπάρχουν, επίσης, παλιότερες πηγές-αναφορές για προγενέστερη δημιουργία, περί το 260 π.Χ. και προς τιμή του Πτολεμαίου του Φιλάδελφου, (του οποίου σύζυγοι υπήρξαν η Αρσινόη Α΄ και η Αρσινόη Β), αλλά αυτό δεν ταιριάζει χρονικά με τη δημιουργία του δήμου των Βερενικιδών, δήμου που έφερε το όνομα της συζύγου του Πτολεμαίου Γ΄ της Βερενίκης Β΄ της Αιγύπτου και της Κυρήνης, η οποία ήταν κόρη του Μάγα και ο οποίος δήμος δημιουργήθηκε αποκλειστικά για να ενταχθεί στην Πτολεμαΐδα φυλή.

Οι δήμοι Πτολεμαΐδος

Η φυλή Πτολεμαΐς, με βάση τη νέα διοικητική διαίρεση που ακολούθησε μετά από αυτήν του Κλεισθένη, είχε κατανεμηθεί σε διάφορες περιοχές, που καταλάμβαναν οι δήμοι, και έφεραν τις ονομασίες:

1. Αιγιλία ή Αιγίλος, ο δημότης Αιγιλιεύς ή Αιγιλεύς,
2. Αφίδναι ή Άφιδνα, ο δημότης Αφιδναίος. Η ακρόπολη των αρχαίων Αφιδνών βρίσκεται στην θέση Κοτρώνι, κοντά στο σημερινό Καπανδρίτι.
3. Βερενικίδαι, ο δημότης Βερενικίδης,
4. Βουτάδαι, ο δημότης Βουτάδης,
5. Εκάλη, ο δημότης Εκάλιος ή Εκάλειος,
6. Θημακοί ή Θημακός, ο δημότης Θημακεύς,
7. Κολωναί, ο δημότης Κολωνεύς ή Κολωνίδης,
8. Κονθύλη, ο δημότης Κονθυλεύς,
9. Κυδαντίδαι, ο δημότης Κυδαντίδης,
10. Οινόη, ο δημότης Οινεύς,
11. Οίον Δεκελεικόν, ο δημότης εξ Οίου (=προέρχεται από το Οίο),
12. Πρόσπαλτα, ο δημότης Προσπάλτιος,
13. Φλύα ή Φλυείς, ο δημότης Φλυεύς,

Ιστορικές ασάφειες

Υπάρχουν μερικές ιστορικές ασάφειες σχετικά με την ταύτιση ή τα ονόματα μερικών δήμων αυτής της φυλής, σε σχέση με άλλες:

1. Ταρσός, ο δημότης Ταρσεύς,

Η συμμετοχή των δήμων στην αρχαία Βουλή

Η αντιπροσωπευτική ποσόστωση των εκπροσώπων - βουλευτών των δήμων της Πτολεμαΐδας (στον παρακάτω πίνακα) αποδεικνύει και τη συμμετοχή της φυλής αυτής, κατά τη τρίτη κυρίως περίοδο (224/223 – 201/200 π.Χ.) της διακυβέρνησής της, μέσω της αρχαίας αθηναϊκής Βουλής και της Εκκλησίας του δήμου. Ο αριθμός των βουλευτών στην Βουλή και με τη νέα τροποποίηση παρέμεινε στα 600 μέλη.

• Οι πιο μεγάλοι από τους δήμους της Πτολεμαΐδας ήταν: Αφίδναι, Φλύα, Αιγιλία και Πρόσπαλτα.

Πτολεμαΐς

Δήμοι	πρώην φυλή	Τριττύς	#	#	#
Κολωναί	Αντιγονίς	ενδοχώρα	2	2	2
Οινόη	Δημητριάς	παράκτιος	2	2	2
Θημακός	Ερεχθηίς	άστυ	1	1	1
Κυδαντίδαι	Αιγηίς	ενδοχώρα	1 (2)	1 (2)	1
Κονθύλη	Πανδιονίς	ενδοχώρα	1	1	1
Εκάλη	Λεοντίς	ενδοχώρα	1	1	1
Πρόσπαλτα	Ακαμαντίς	ενδοχώρα	5	5	5
Βουτάδαι	Οινηίς	άστυ	1	1	1
Φλύα	Κεκροπίς	ενδοχώρα	6	9	9
Οίον Δεκελεικόν	Ιπποθοντίς	ενδοχώρα	3	3	3
Αφίδναι	Αιαντίς	ενδοχώρα	16	16	16
Αιγιλία	Αντιοχίς	παράκτιος	6	7	7
Βερενικίδαι	νέα φυλή Πτολεμαΐς	νέο άστυ	-	-	1

Δείτε επίσης

• Αρχαία Αθήνα

Πηγές

• Δανιήλ ο Μάγνης, "Λεξικόν Ιστορικομυθικόν και Γεωγραφικόν, συντεθέν υπό Δανιήλου Δημητρίου Μάγνητος του εκ του Πηλίου όρους εκ κωμοπόλεως Αγίου Λαυρεντίου, εις χρήσιν της ελληνικής νεολαίας". Εκ της Ελληνικής τυπογραφίας Φραγκίσκου Ανδρεώλα. Εν Βενετία 1834. Lexikon historikomythikon kai geographikon (etc.)(Historisch-mythologisches und geographisches Worterbuch etc.) neograece, Daniel Demetrios Magnes, Andreola, 1834.
• Στέφανος Βυζάντιος, «Εθνικών», Έκδοση 1839: Stephanus (Byzantius), Anton Westermann: “Stephani Byzantii Ethnikōn quae supersunt”, Sumptibus et typis B.G. Teubneri, Λειψία 1839.
• Σκαρλάτος Βυζάντιος, "Λεξικόν Επίτομον των εν τοις Ελλήσι συγγραφεύσιν απαντωμένων κυρίων ονομάτων, συντεθέν μεν υπό Σκαρλάτου Δ. του Βυζαντίου. Εκδοθέν δε στερεοτύπως υπό Ανδρέου Κορομηλά". Εκ της τυπογραφίας Ανδρέου Κορομηλά. Εν Αθήναις 1852.

Ξενόγλωσσες

• Traill, John S. (1975). The Political Organization of Attica. Amsterdam: American School of Classical Studies at Athens (ASCSA). ISBN 978-0-87661-514-0. JSTOR 1353928. 
• Fine, John V. A. The Ancient Greeks: A critical history (Harvard University Press, 1983). ISBN 0-674-03314-0.
• Hornblower, Simon, and Anthony Spawforth, ed., The Oxford Classical Dictionary (Oxford University Press, 2003). ISBN 0-19-866172-X.
• Meritt, B. D. The Athenian Year. Berkeley, 1961.
• Suzanne, Bernard (1998). plato-dialogues.org, "Attic Tribes and Demes". Accessed August 1, 2006.