Πρόσπαλτα
Τα Πρόσπαλτα[2] ή η Πρόσπαλτος (αρχαία ελληνικά: Πρόσπαλτα ή Πρόσπαλτος), (ο δήμος: Προσπάλτου, Προσπάλτων, Δήμος Προσπαλτίων) ήταν αρχαίος οικισμός και δήμος της Ακαμαντίδας (περιοχή της Αρχαίας Αττικής και φυλή της αρχαίας Αθήνας).
 Επιτύμβια στήλη του Ηδύλου, γιου του Φιλοκλέους του Προσπαλτίου, 400-390 π.Χ., συλλογή "Antikensammlung", Μουσείο Περγάμου, Βερολίνο.[1] | |
| Γενικά στοιχεία | |
|---|---|
| Ονομασία | Πρόσπαλτα |
| Άλλες ονομασίες | Πρόσπαλτος |
| Κύριος οικισμός | Πρόσπαλτα |
| Διοικητικά στοιχεία | |
| Ταυτότητα | δήμος της αρχαίας Αττικής |
| Ονομασία δήμου | Δήμος Προσπάλτων, Δήμος Προσπαλτίων |
| Ονομασία δημότη | Προσπάλτιος |
| Φυλή | Ακαμαντίδα Πτολεμαΐδα |
| Τριττύς | Μεσογείων |
| Σύστημα εξουσίας | Πόλη–κράτος |
| Πολιτικό σύστημα | Αθηναϊκή Δημοκρατία |
| Τίτλος ηγέτη | δήμαρχος |
| Λήψη αποφάσεων | Αρχαία Βουλή & Δήμος |
| Αριθμός βουλευτών | |
| 1η περίοδος 508 – 307/306 π.Χ. | 5 |
| 2η περίοδος 307/306–224/223 π.Χ. | 5 |
| 3η περίοδος 224/223–201/200 π.Χ. | 5 |
| 4η περίοδος 201/200 π.Χ.– 126/127 | άγνωστος |
| 5η περίοδος 126/127–3ος αιώνας | άγνωστος |
| Ιστορική εξέλιξη | |
| Ίδρυση | 508 ΠΚΕ |
| Λήξη | 3ος αιώνας |
| Αντικαταστάθηκε από | Δήμος Σαρωνικού Αττικής |
| Λατρευτικές παραδόσεις | |
| Ιερά | Ιερό της Δήμητρας και της Περσεφόνης Ναός του Ασκληπιού |
| Αρχαιολογία | |
| Περιοχή | |
| Αρχαία Αττική Σήμερα: θέση βορειοδυτικά των Καλυβίων Αττικής | |
_Attica_Demos_II-el.svg) | |
| Οι δήμοι της αρχαίας Αττικής | |
Τοποθεσία της αρχαίας Προσπάλτου
ΕπεξεργασίαΟ δήμος της Προσπάλτου, ήταν δήμος των Μεσογείων.[3] Βρισκόταν μεταξύ των περιοχών προς το ακρωτήριο Ζωστήρα και το δήμο των Αναγυρασίων,[4] από τη μια πλευρά και τους Ποτάμιους δήμους από την άλλη στη σημερινή περιοχή δυτικά των Καλυβίων Θορικού, [5][6] μεταξύ Αγίου Πέτρου και Βαλομάνδρας.[7] Σύμφωνα με τον John S. Traill το κέντρο του δήμου βρίσκεται σε θέση βορειοδυτικά των Καλυβίων,[8] η οποία υπάγεται στον Δήμο Σαρωνικού Αττικής.
Η συμμετοχή του δήμου στην αρχαία Βουλή
ΕπεξεργασίαΟ δήμος, η ύπαρξη του οποίου επιβεβαιώνεται και από διάφορες επιγραφές,[9] ως μέλος αρχικά της Ακαμαντίδας φυλής, συμμετείχε με 5 βουλευτές στην αρχαία Βουλή των 500, κατά την πρώτη περίοδο (508 – 307/306 π.Χ.). Κατά τη δεύτερη περίοδο (307/306 – 224/223 π.Χ.) ο δήμος αντιπροσωπευόταν από 5 βουλευτές στη Βουλή των 600. Κατά την τρίτη περίοδο (224/223 – 201/200 π.Χ.) ο δήμος ενσωματώθηκε στην Πτολεμαΐδα φυλή με 5 επίσης βουλευτές, ενώ κατά την τέταρτη περίοδο (201/200 π.Χ. – 126/127) και την πέμπτη περίοδο (126/127 – 3ος αιώνας) είναι άγνωστος ο αριθμός βουλευτών–αντιπροσώπων του δήμου.
Οι κάτοικοι της Προσπάλτου
ΕπεξεργασίαΟ δημότης της αρχαίας Προσπάλτου ονομαζόταν Προσπάλτιος.[10][11] Ο δήμος είχε ιερό της Δήμητρας και της Περσεφόνης.[12][13] Υπάρχει, επίσης, η παράδοση ότι υπήρχε ναός του Ασκληπιού, ο οποίος συντηρούνταν από ομάδα ιερέων, δεκαέξι ανδρών, τέσσερις από τέσσερες οικογένειες.
Οι κάτοικοι των Προσπάλτων ήταν γνωστοί για τους διαπληκτισμούς τους. Η πρώτη κωμωδία του Εύπολι, γραμμένη στα 429 π.Χ., ονομάζεται «Προσπάλτιοι» και σε αυτή διακωμωδούσε την φιλοδικία τους, αναφέροντάς τους ως «δικαστικούς», επικρίνοντας παράλληλα την πολιτική του Περικλή.
Προσωπικότητες από τα Πρόσπαλτα
ΕπεξεργασίαΩς σημαντικό πρόσωπο από το δήμο αναφέρεται ο μάντης Ευθύφρων ο Προσπάλτιος, γνωστός από το έργο του Πλάτωνα, «Ευθύφρων»,[14] ο οποίος ήταν διάσημος στην Αρχαία Αθήνα για τη θρησκοληψία του, καταγόμενος από τα Πρόσπαλτα και ο οποίος πιθανολογείται ότι είναι ίσως ο συγγραφέας του Παπύρου του Δερβενίου.[15][16][17][18][19][20]
Υπήρξαν επίσης και άλλοι διάφοροι γνωστοί πολίτες από το δήμο της Προσπάλτου, όπως οι: Μακάρτατος ο Προσπάλτιος,[21] Δημοτίων ο Προσπάλτιος γιος του Ευτίωνα και βουλευτής, το 303/302 π.Χ., ο Διόγνητος ο Προσπάλτιος γιος του Καλλικράτη, συμπρόεδρος στην Αρχαία Βουλή, το 305/304 π.Χ., ο κληρούχος Διόδοτος ο Προσπάλτιος κ.α.[22]
Δείτε επίσης
ΕπεξεργασίαΠαραπομπές - σημειώσεις
Επεξεργασία- ↑ Ελληνικές επιγραφές - IG II² 7312: [...] "Ἡδύλος Φιλοκλέος Προσπάλτιος". [...]
- ↑ [...] "Πρόσπαλτα, τὰ, Α, (στην Αττική) ονομασία ενός από τους δώδεκα αρχαίους δήμους της Ακαμαντίδος φυλής". [...], Πρόσπαλτα
- ↑ [...] "Prospalta: (Πρόσπαλτα/Próspalta). Attic mesogeia deme, phyle Akamantis, from 224/3 BC Ptolemaïs, with five bouleutaí, located at Enneapyrgi northwest of Kalivia Kuvaras, the site where several funerary inscriptions of Prospáltioi were found (IG II2 7306; 7311; [2. 129, 1292]). Pausanias mentions a sanctuary of Demeter and Kore at P. (Paus. 1,31,1). IG II2 4817 (site: Hagios Petros) was probably transported here from Myrrhinus, where the cult of Artemis Kolainis is attested [1. 9 ff.]. Eupolis criticizes Pericles' war policy in the comedy Prospáltioi". Prospalta
- ↑ Ιάκωβος Ρίζος Ραγκαβής, "Τα Ελληνικά, ήτοι περιγραφή γεωγραφική, ιστορική, αρχαιολογική και στατιστική της αρχαίας και νέας Ελλάδος. Συνταχθείσα υπό Ιακώβου Ρ. Ραγκαβή, εις τρεις τόμους. Ων ο Α' διαλαμβάνει την Στερεάν, Ανατολικήν και Δυτικήν Ελλάδα, ο Β' την Πελοπόννησον και ο Γ' τας νήσους τας τε ελευθέρας και μη, και τον πίνακα, και εκδοθείσα υπό Κωνσταντίνου Αντωνιάδου."... τόμοι 1-3, Εκ του τυπογραφείου Κ. Αντωνιάδου. Εν Αθήναις 1853-1854, Ta Hellenkika: etoi perigraphe, geographike, historike, archaiologike, kai statistike tes archaias kai neas Hellados, Τόμος 1, Iakobos R. Rankabes, Ek tou typ. K. Antoniadou, 1853, σελ. 269: [...] «Πρόσπαλτα, δήμος φυλής Ακαμαντίδος προς το ακρωτήριον Ζωστήρα και τον δήμον των Αναγυρασίων, ως εκ του Παυσανίου υποφαίνεται (3 = Παυσ. 'Αττικ. κ. 31,)• εν Προσπάλτοις ην ναός Δήμητρος και Περσεφόνης (4 = Παυσ. αυτ.)• οι δημόται Προσπάλτιοι". [...]
- ↑ Χάρης Μπαμπούνης, "Αττικά Νοτιοανατολικά στην Περιήγησιν της Ελλάδος του Διονυσίου Πύρρου του Θετταλού, οι ιστοριογραφικές αναφορές και η αξιοποίησή τους στη διδακτική της τοπικής ιστορίας", (pdf), σελ. 102. Πρακτικά Θ’ αναφορά στην Θ’ Επιστημονική Συνάντηση (εκδ. Καλύβια Θορικού 2008), στην ιστοσελίδα: www.emena.gr της Εταιρείας Μελετών Νοτιοανατολής Αττικής (ΕΜΝΑ)
- ↑ Πέτρος Φιλίππου–Αγγέλου, "Συναγωγή ιστορικών και αρχαιολογικών στοιχείων για τα Πρόσπαλτα", σελ. 131-143, Πρακτικά Β’, αναφορά στην Β’ Επιστημονική Συνάντηση, στην ιστοσελίδα: www.emena.gr της Εταιρείας Μελετών Νοτιοανατολής Αττικής (ΕΜΝΑ).
- ↑ ΠΡΟΣΠΑΛΤΑ (KLT), Αρχαίος δήμος, ΚΑΛΥΒΙΑ ΘΟΡΙΚΟΥ, στην ιστοσελίδα: www.gtp.gr
- ↑ John S. Traill: Demos and trittys. Epigraphical and topographical studies in the organization of Attica. Athenians Victoria College, Toronto 1986, p. 132.
- ↑ Προσπαλτ Attica (IG I-III), στην ιστοσελίδα: epigraphy.packhum.org
- ↑ Στέφανος Βυζάντιος, "Εθνικά", ("Stephani Byzantii Ἐθνικων quæ supersunt." Gr. Edidit Anton Westermann, Λειψία 1839), [...] "Πρόσπαλτα, δήμος [της] Ακαμαντίδος φυλής, ο δημότης Προσπάλτιος. τα εθνικά Προσπαλτόθεν, Προσπαλτάδε, Προσπαλτοί". [...], σελ. 238.
- ↑ Δανιήλ ο Μάγνης, "Λεξικόν Ιστορικομυθικόν και Γεωγραφικόν, συντεθέν υπό Δανιήλου Δημητρίου Μάγνητος του εκ του Πηλίου όρους εκ κωμοπόλεως Αγίου Λαυρεντίου, εις χρήσιν της ελληνικής νεολαίας". Εκ της Ελληνικής τυπογραφίας Φραγκίσκου Ανδρεώλα. Εν Βενετία 1834. Lexikon historikomythikon kai geographikon (etc.)(Historisch-mythologisches und geographisches Worterbuch etc.) neograece, Daniel Demetrios Magnes, Andreola, 1834, [...] "Πρόσπαλτα, δήμος της Αττικής, εκ της Ακαμαντίδος φυλής (Κάτοικ. Προσπάλτιος, και Επιρρ. Προσπαλτόθεν)". [...], σελ. 331.
- ↑ Παυσανίας, «Ελλάδος Περιήγησις», «Αττικά» 1.31.1: [...] "Προσπαλτίοις δέ ἐστι καὶ τούτοις Κόρης καὶ Δήμητρος ἱερόν". [...]
- ↑ Διονύσιος Σουρμελής, "Αττικά: ή περί δήμων Αττικής εν οις και περί τινων μερών του Άστεως". Υπό Διονύσιου Σουρμελή. Έκδοσις πρώτη. Τύποις Αλεξάνδρου Κ. Γκαρπολά, Εν Αθήναις 1854 και "Attika hē peri dēmōn Attikēs en hois kai peri tinōn merōn asteōs", Dionysios Surmelēs, Gkarpola, 1854, σελ. 117-118: [...] "Πρόσπαλτα, ο δημότης Προσπάλτιος• δήμος ούτος Υμήττιος• τούτον μνημονεύει ο Παυσανίας ως ένα των μικρών, ένθα ην ιερόν Δήμητρος και Περσεφόνης• εκείτο δε κάτωθεν των μέχρι πρώην Μονών Θεολόγου και Αστερίου, προς το Αστέριον μάλιστα, όπου φαίνονται σημεία ότι υπήρχεν αυτόθι η κώμη. τα Πρόσπαλτα μετωνομάσθησαν Αστέρια εν αγνώστω εποχή. Αι ειρημέναι δύο Μοναί ήσαν ποτέ Διδασκαλεία (α), το μεν του Πολυζήλου, το δε του Διοδώρου, αναφερόμενα υπό του ανωνύμου περιηγητού των Αθηνών εις την επιγραφομένην «τα θέατρα και Διδασκαλεία των Αθηνών» περιγραφήν του. Είτα δε μετά την κατάλυσιν των διδασκαλείων δια το κράτος της απαιδευσίας εγένοντο καταγώγια μοναζόντων, διασωσάντων επ' αγαθώ τα βιβλία αυτών τα πλείστα χειρόγραφα μέχρι τέλους της τουρκοκρατίας• αλλά έγειναν και αυτά θύμα εις της Επαναστάσεως τας περιπετείας". [...]
- ↑ Πλάτων «Ευθύφρων», (Ευθύφρων, ed.John Burnet, 1903).
- ↑ The Derveni Papyrus: The oldest 'book' of Europe, στην ιστοσελίδα: www.unesco.org της UNESCO.
- ↑ DERVENI PAPYRUS Αρχειοθετήθηκε 2014-03-13 στο Wayback Machine., (το κείμενο του Παπύρου του Δερβενίου σύμφωνα με την έκδοση K. Tsantsanoglou και G.M. Parássoglou), στην ιστοσελίδα: dp.chs.harvard.edu του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ.
- ↑ The Derveni papyrus. Ed. with introduction and commentary by Theokritos Kouremenos, George M. Parássoglou, Kyriakos Tsantsanoglou. Firenze: Leo S. Olschki Editore, 2006. - ISBN 88-222-5567-4
- ↑ Πηγή: Το άρθρο του Αδάμ Γιαννίκου, με τίτλο: "Παγκόσμιο γεγονός η πρώτη ελληνική εγγραφή στη «Μνήμη του Κόσμου»", 13/10/2015, στην ιστοσελίδα: www.cnn.gr
- ↑ Πηγή: Το άρθρο της Γιώτας Μυρτσιώτη, με τίτλο: "Το αρχαιότερο «βιβλίο» της Ευρώπης", 06/12/2015, στην εφημερίδα Η Καθημερινή.
- ↑ "Ο Πάπυρος του Δερβενίου βρίσκεται πλέον υπό τη σκέπη της UNESCO", στην ιστοσελίδα: www.patrasevents.gr
- ↑ Δημοσθένης, «Προς Μακάρτατον περί Αγνίου Κλήρου», 64, 77, 78: [64]:"ἀλλ᾽ ἐξ ἑτέρας φυλῆς, Ἀκαμαντίδος, καὶ ἐξ ἑτέρου δήμου, Προσπαλτόθεν". [...] [77]: "ἀλλὰ πόθεν δή ἐστι τὸ ὄνομα ὁ Μακάρτατος ἐκ τῶν πρὸς μητρός. Εἰσεποιήθη γὰρ οὗτος εἰς τὸν οἶκον τὸν Μακαρτάτου τοῦ Προσπαλτίου, ἀδελφοῦ ὄντος τῆς μητρὸς τῆς τούτου, καὶ ἔχει καὶ ἐκεῖνον τὸν οἶκον". [...] [78]: "τοῦτον δὲ τὸν υἱὸν τὸν γενόμενον τῷ Μακαρτάτῳ εἰσπεποίηκεν τῷ πρὸς μητρὸς εἰς τοὺς Προσπαλτίους, τὸν δὲ Ἁγνίου οἶκον εἴακεν ἔρημον εἶναι τὸ τούτου μέρος"• [...]
- ↑ Δημότες της Προσπάλτου Αρχειοθετήθηκε 2019-04-04 στο Wayback Machine.. Αναζήτηση με τη λέξη-κλειδί στον τόπο (Place): PROSPALTIOS (στα κεφαλαία αγγλικά), στις ιστοσελίδες: empressattica.com και atheniansproject.com του Προγράμματος «Αθηναίοι» = Athenians Project
Πηγές – βιβλιογραφία
ΕπεξεργασίαΠρωτογενείς πηγές
- Δημοσθένης, «Προς Μακάρτατον περί Αγνίου Κλήρου», 64, 77, 78.
- Εύπολις, «Προσπάλτιοι»
- Παυσανίας, «Ελλάδος Περιήγησις», «Αττικά» 1.31.1.
- Πλάτων «Ευθύφρων», (Ευθύφρων, ed.John Burnet, 1903).
- Ελληνικές επιγραφές - IG Προσπαλτ, Attica (IG I-III).
Δευτερογενείς πηγές
- Prospalta, στην ιστοσελίδα: referenceworks.brillonline.com,
Το συγκεκριμένο λήμμα περιλαμβάνει περιεχόμενο από πηγή, η οποία αποτελεί, πλέον, κοινό κτήμα:
(Αγγλικά) Smith, William, επιμ. (1854–1857). «Attica – 94 (Prospalta)». Dictionary of Greek and Roman Geography. Λονδίνο: John Murray. Attica – 94 (Prospalta)- John S. Traill: The political organization of Attica: a study of the demes, trittyes, and phylai, and their representation in the Athenian Council,“Attica”. Princeton: American School of Classical Studies at Athens (ASCSA), 1975, ISBN 978-0-87661-514-0
- John S. Traill: Demos and trittys. Epigraphical and topographical studies in the organization of Attica. Athenians Victoria College, Toronto 1986, p. 132.
- Peter Siewert, "Die Trittyen Attikas und die Heeresreform des Kleisthenes", C.H. Beck, München 1982, ISBN 3406080634, ISBN 9783406080630
- Ιστορία Αρχειοθετήθηκε 2016-09-21 στο Wayback Machine., στην ιστοσελίδα: www.saronikoscity.gr του Δήμου Σαρωνικού Αττικής.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Επεξεργασία- «Prospalta». www.ancientworlds.net (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 4 Αυγούστου 2014.[νεκρός σύνδεσμος]
- Δήμος Σαρωνικού Αρχειοθετήθηκε 2017-01-15 στο Wayback Machine., στην ιστοσελίδα: www.saronikoscity.gr του Δήμου Σαρωνικού Αττικής.
- Traill, J. «Places: 580092 (Prospalta)». Pleiades. Ανακτήθηκε στις 14 Μαρτίου 2017.
- Prospalta, NW Kalyvia, στις ιστοσελίδες: http://imperium.ahlfeldt.se & https://web.archive.org/web/20170808012018/http://dare.ht.lu.se/, Ψηφιακός Άτλας της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ("Digital Atlas of the Roman Empire", Johan Ahlfeldt, Department of Archaeology and Ancient History, Lund University, Sweden), Πανεπιστήμιο Λουντ, Λουντ, Σουηδία, πρόγραμμα: Pelagios.
- Prospalta[νεκρός σύνδεσμος], Lexicon of Greek Personal Names (LGPN).
- Prospalta, Attic Inscriptions Online.