Ο Σπόρος ο εκ Νικαίας (γενν. 240, Νίκαια - 300) ήταν Αρχαίος Έλληνας μαθηματικός και αστρονόμος, πιθανότατα από τη Νίκαια της αρχαίας περιοχής της Βιθυνίας (σήμερα Ιζνίκ), η οποία ανήκει στη σημερινή Τουρκία.

Σπόρος ο εκ Νικαίας
Γενικές πληροφορίες
ΓέννησηΣπόρος ὁ ἐκ Νικαίας (Αρχαία ελληνικά)
περ. 240
Νίκαια
Θάνατοςπερ. 300
Επαρχία Βιθυνίας[1]
Χώρα πολιτογράφησηςΕλλάδα Ελλάδα
Εκπαίδευση και γλώσσες
Μητρική γλώσσααρχαία ελληνικά
Ομιλούμενες γλώσσεςαρχαία ελληνικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταμαθηματικός
αστρονόμος

Ο Σπόρος ο εκ Νικαίας ήταν μαθητής του Φίλωνα εκ Γαδάρων. Με τη σειρά του, ο Σπόρος δίδαξε τον Πάππο τον Αλεξανδρέα, από του οποίου τα κείμενα γνωρίζουμε για αυτόν, σε συνδυασμό με τα γραπτά του Ευτοκίου του Ασκαλωνίτη. Ασχολήθηκε κυρίως με τα κλασικά προβλήματα της Αρχαίας Ελλάδας, όπως τον διπλασιασμό του κύβου, στο οποίο η λύση του είναι παρόμοια με αυτή του Διοκλή, παρόλο που αποφεύγει τη χρήση του κισσοειδούς του Διοκλή και αντ' αυτού, κάνει χρήση ενός θεωρήματος που είναι παρόμοιο με την ολοκλήρωση, αλλά και τον τετραγωνισμό του κύκλου[2][3].

Συνεισφορές Επεξεργασία

Εκτός από τις λύσεις του στα διάφορα άλυτα, πλέον, προβλήματα της αρχαιότητας, ο Σπόρος ο εκ Νικαίας πραγματοποίησε κριτικές σε έργα κι έρευνες άλλων μαθηματικών, από τις οποίες οι δύο είναι γνωστές:

  • Κριτική στη μέθοδο τετραγωνισμού του κύκλου με χρήση της τετραγωνίζουσας του Ιππία του Ηλείου

Ο Σπόρος ορθά έγραψε πως για να πραγματοποιήσει κανείς τον σχεδιασμό της τετραγωνίζουσας που χρησιμοποιείται στην κατασκευή του Ιππία του Ηλείου, είναι απαραίτητο να γνωρίζει την αναλογία της ακτίνας του κύκλου με την περιφέρειά του.

  • Κριτική στον Αρχιμήδη διότι δεν παρήγαγε ακριβή προσέγγιση του π

Ο Σπόρος επέκρινε τον Αρχιμήδη, καθώς δεν παρήγαγε ακριβή αριθμό της σταθεράς π. Ο Ευτόκιος ο Ασκαλωνίτης, ωστόσο, υποστηρίζει τον Αρχιμήδη και σε ένα έργο του γράφει[4]:

"[Αρχιμήδης] το αντικείμενο σε αυτό το βιβλίο ήταν να βρεθεί μία κατάλληλη (προσέγγιση του π), κατάλληλη για τη χρήση στην καθημερινή ζωή. Ως εκ τούτου δεν μπορούμε να θεωρήσουμε βάσιμη την κριτική του Σπόρου εκ Νικαίας, που φαίνεται να χρεώνει τον Αρχιμήδη με την αποτυχία να καθοριστεί με τόση ακρίβεια το μήκος της ευθείας γραμμής που είναι ίση με την περιφέρεια του κύκλου. Για να κρίνουμε από τη μετάβασή του στη Καρία (έργο-βιβλίο του Σπόρου) όπου ο Σπόρος παρατηρεί ότι ο δάσκαλός του (εννοεί ο Φίλων εκ Γαδάρων) υπολόγισε ακριβέστερη αριθμητική τιμή από αυτή του Αρχιμήδη..."

— Ευτόκιος ο Ασκαλωνίτης σε μετάφραση Heath

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. books.google.cat/books?id=bENTBQAAQBAJ&pg=PA94. σελ. 94.
  2. «Sporus - Biography». Maths History (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2022. 
  3. «Sporus of Nicaea». www.hellenicaworld.com. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2022. 
  4. «Ancient Greece Reloaded». www.ancientgreecereloaded.com. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2022.