Βιθυνία

Η Βιθυνία είναι ιστορική περιοχή της Μικράς Ασίας, που απετέλεσε ρωμαϊκή επαρχία, ενώ αναφέρεται και στην Καινή Διαθήκη.

Βιθυνία
322 π.Χ. και 297 π.Χ.–74 π.Χ.
Χώρα	Αρχαία Ρώμη και Τουρκία
Γεωγραφική υπαγωγή	Μικρά Ασία
Γεωγραφικές συντεταγμένες	40°30′0″N 31°0′0″E
δεδομένα ()

Ιστορικός χάρτης της Μ. Ασίας

Η Βιθυνία ως επαρχία της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας το 125 μ.Χ.

Γεωγραφία

Προσδιορίζονταν επί των ασιατικών ακτών του Βοσπόρου, την έξοδο στη Μαύρη Θάλασσα και μέχρι το μέσο των νοτίων ακτών της με αρκετό εύρος ηπειρωτικού εδάφους, συνορεύουσα A. με την Παφλαγονία, προς N. με τη Γαλατία και Φρυγία και Δ. με τη Μυσία περιλαμβάνοντας τη μεταξύ των ποταμών Ρυνδάκου και Παρθενίου έκταση (χώρα) με την κλιμακωτή ενδοχώρα όπου φθάνουν οι διακλαδώσεις του Μύσιου Όλυμπου. Την έκταση αυτή έλαβε από τις κατακτήσεις των ντόπιων Βιθυνών ηγεμόνων μετά την περίοδο των Διαδόχων του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Ιστορία

Προϊστορική περίοδος

Πρώτοι κάτοικοι της περιοχής αυτής, που διαρρέεται από τον ποταμό Σαγγάριο, υπήρξαν οι Χετταίοι, εκτοπιζόμενοι από τους Φρύγες.

Κλασική περίοδος

Μετά οι Μυσοί και αργότερα οι άποικοι των Μεγάρων έκτισαν την Κίο, τη Χαλκηδόνα και τον Αστακό. Στους αρχαίους χρόνους κατελήφθη από τους Πέρσες και μετά τον θάνατο του Μ. Αλεξάνδρου επανέκτησε ανεξαρτησία μέχρι το 71 π.Χ. οπότε και απετέλεσε ρωμαϊκή επαρχία.

Βασιλείς του Ελληνιστικού κράτους της Βιθυνίας ήταν ο Νικομήδης Α' (278 - 250 π.Χ.). ο Ζιαήλας (250 - 228 π.Χ.), γιος του Νικομήδους, ο Προυσίας Α' (228 - 180 π.Χ.) γιος του Ζιαήλα, ο Προυσίας Β' (180 - 149 π.Χ.), ο Νικομήδης Β' (Επιφανής) (149 - 91 π.Χ.), ο Νικομήδης Γ' (Φιλοπάτωρ) (91 -74 π.Χ.).

Βυζαντινή Αυτοκρατορία

Η Βιθυνία αναφέρεται στις Πράξεις των Αποστόλων (ιστ΄ 7). Κατά τους χρόνους της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας η Βιθυνία είχε χωρισθεί σε τρία θέματα: του Οπτιμάτου, του Οψικίου και των Βουκελλαρίων, θεωρούμενη μία εκ των πλουσιότερων και ευφορότερων περιφερειών του κράτους. Η γειτνίαση με την Κωνσταντινούπολη και η ταχεία πνευματική ανάπτυξη των κατοίκων την κατέστησαν ευδαίμονα και πλούσια. Κυριότερες πόλεις στην περιοχή αυτή την εποχή του Βυζαντίου ήταν η Νικομήδεια, όπου διέμενε ο Αυτοκράτορας Αδριανός και ο Διοκλητιανός σκόπευε να την κάνει δεύτερη πρωτεύουσα, η Προύσα με τα φημισμένα λουτρά όπου μετέβαινε η Αυτοκράτειρα Θεοδώρα (του Ιουστινιανού) με 4.000 ακολούθους και υπηρέτες, και η οχυρή Νίκαια. Στη Νίκαια συνήλθε η Α΄ Οικουμενική Σύνοδος το 325 και η Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδος το 787. Αργότερα κατέστη Πρωτεύουσα της Ελληνικής μικρασιατικής Αυτοκρατορίας της Νικαίας (1204-1259) μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης.

Ο Ναός της του Θεού Σοφίας στη Νίκαια της Μικράς Ασίας, όπου συνήλθε η Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδος το 787.

Η μικρασιατική Αυτοκρατορία της Νίκαιας, με έδρα τη Νίκαια της Βιθυνίας, ήταν ένα από τα διάδοχα κράτη της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας που ιδρύθηκαν από τη Βυζαντινή αριστοκρατία μετά την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τους σταυροφόρους της Τέταρτης Σταυροφορίας, στις 13 Απριλίου του 1204. Την περίοδο εκείνη είχε μεταφερθεί στη Νίκαια και η έδρα του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Το 1261 οι αυτοκράτορες της Αυτοκρατορίας της Νίκαιας κατόρθωσαν την επανάκτηση της Κωνσταντινούπολης, κατέλυσαν τη Λατινική αυτοκρατορία και πραγματοποίησαν την επανασύσταση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.

Νεότερη Ιστορία

Το 1920 η Βιθυνία απελευθερώθηκε από την Ελληνική 11η Μεραρχία της Μαγνησίας, αποβιβασθείσα στη Νικομήδεια για την από ανατολών κάλυψη της αγγλικής στρατιωτικής ζώνης κατοχής. Η Μεραρχία επεξέτεινε την κατοχή μέχρι του Αντά-Παζάρ προς Α. των εκβολών του Σαγγάριου προς τη Μαύρη θάλασσα παρενοχλούμενη από άτακτους Τσέτες. Κατά την υποχώρηση του 1921 η Μεραρχία μεταστάθμευσε νοτιότερα, στην Κίο, όπου συνήψε σκληρή μάχη με το τουρκικό σώμα του Κοτζά Ιλή. Στη Νικομήδεια το μικρό απόσπασμα (πεζικού και ναυτών) που είχε απομείνει, πιεζόμενο από τους Τούρκους αναγκάσθηκε να υποχωρήσει δυτικότερα στα Μουδανιά (νότιες ακτές Προποντίδας). Από το χειμώνα 1921-1922 η 11η Μεραρχία εξακολούθησε μαχόμενη μέχρι τον Αύγουστο του 1922, οπότε και διατάχθηκε η αποχώρηση του ελληνικού στρατού απ΄ όλη τη Μικρά Ασία.

Παραδόσεις Βιθυνίας

«Ανάμεσα σε Τρίγλια, Συγή και Μουδανιά Καράβι αρμενίζει με δεκαοχτώ πανιά[...]» Δημοτικό τραγούδι Βιθυνίας

Πηγές

• Barclay Vincent Head (1844-1914), μετάφραση Ιωάννης Σβορώνος (1863-1923), επιμ. (1898). Ιστορία των νομισμάτων. Αθήνα: Π. Δ. Σακελλαρίου, βιβλιοπωλείο Καρόλου Μπεκ. σελίδες Τόμος Β'. Ανακτήθηκε στις 12 Οκτωβρίου 2009. 
• David and Patt Alexander "Το εκπληκτικό Εγχειρίδιο της Βίβλου", Εκδόσεις Πέργαμος, Αθήνα 1993, σελ.671.