Στάφυλος
| Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Με το όνομα Στάφυλος αναφέρονται τρία διαφορετικά πρόσωπα της ελληνικής μυθολογίας, τα εξής:
- Βοσκός του βασιλιά Οινέα. Κάθε σούρουπο, όταν οδηγούσε τα κοπάδια πίσω στο υποστατικό του αφεντικού του, πρόσεξε ότι μια γίδα καθυστερούσε, ενώ συγχρόνως έκανε τρέλες. Την παρακολούθησε μια μέρα και είδε ότι το ζώο έτρωγε κάποιους καρπούς που ο ίδιος δεν είχε ξαναδεί. Ο Στάφυλος διηγήθηκε το περιστατικό στον Οινέα και αυτός του υπέδειξε να στίψει τους καρπούς αυτούς και να πάρει τον χυμό τους. Παρασκεύασε έτσι ένα ποτό που ονομάσθηκε οίνος (κρασί) από το όνομα του βασιλιά, ενώ οι καρποί αυτοί ονομάσθηκαν σταφύλια (σταφυλαί) από το όνομα του Σταφύλου.
- Γιος του Σιληνού, συντρόφου του Βάκχου. Ο Στάφυλος αυτός ήταν ο πρώτος που σκέφθηκε να αναμίξει τον οίνο με το νερό.
- Γιος του θεού Διονύσου και της Αριάδνης ή της Ηριγόνης. Σύμφωνα με την πρώτη εκδοχή ο Στάφυλος γεννήθηκε στη Νάξο. Ωστόσο, άλλη παράδοση αναφέρει ότι ο Στάφυλος ήταν γιος του Θησέα. Ανεξάρτητα από αυτό, αναφέρονται ως αδελφοί του Σταφύλου οι Θόαντας, Οινοπίων, Πεπάρηθος, Λάτραμυς, Ευάνθης και Ταυρόπολις. Ο Στάφυλος πήρε ως σύζυγό του τη Χρυσοθέμιδα και απέκτησαν τρεις κόρες: τη Μολπαδία, τη Ροιώ και την Παρθένο. Μερικοί συγγραφείς γράφουν ότι είχε και μία τέταρτη κόρη, την Ημιθέα. Ο Στάφυλος, σύμφωνα με κάποιες παραδόσεις, πήρε μέρος και στην Αργοναυτική Εκστρατεία.