Στόγιαν Νοβάκοβιτς
Ο Στόγιαν Νοβάκοβιτς (σερβικά : Стојан Новаковић) (Σάμπατς 1 Νοεμβρίου 1842 - Νις 18 Φεβρουαρίου 1915) ήταν Σέρβος πολιτικός, πρωθυπουργός της Σερβίας, διπλωμάτης, φιλόλογος, ιστορικός, λογοτέχνης, πρόεδρος της Σερβικής βασιλικής ακαδημίας.
| Στόγιαν Νοβάκοβιτς | |
|---|---|
 | |
| Γέννηση | 1 Νοεμβρίου 1842 Σάμπατς |
| Θάνατος | 18 Φεβρουαρίου 1915 Νις |
| Επάγγελμα/ ιδιότητες | διπλωμάτης, εραλδιστής, φιλόλογος, συγγραφέας, πολιτικός[1] και ιστορικός[1] |
| Υπηκοότητα | Πριγκιπάτο της Σερβίας και Βασίλειο της Σερβίας |
| Σχολές φοίτησης | Πανεπιστήμιο του Βελιγραδίου και First Belgrade Gymnasium |
 Πολυμέσα σχετικά με τoν συγγραφέα | |
| δεδομένα () | |
Βιογραφία Επεξεργασία
Γεννήθηκε με το μικρό όνομα "Κόστα" αλλά αργότερα το άλλαξε σε Στόγιαν επειδή δεν ήταν γνήσιο Σερβικό. Πήγε γυμνάσιο στο Σάμπατς και λύκειο στο Βελιγράδι. Το 1865 διορίστηκε καθηγητής του γυμνασίου και εξελέγη μέλος της Σερβικής ένωσης επιστημών. Το 1869 ήταν βιβλιοθηκάριος της εθνικής βιβλιοθήκης και το 1872 καθηγητής του Πανεπιστημίου στο Βελιγράδι. Σαν βιβλιοθηκάριος ήταν αυτός που επιδίωξε και πέτυχε το 1870 την θέσπιση νόμου για κάθε νέο βιβλίο να αποστέλνονται τρία αντίγραφα στην εθνική βιβλιοθήκη.
Το 1873 διορίστηκε υπουργός παιδείας την περίοδο 1873 - 1875, και ξανά την περίοδο 1880 - 1885. Ως υπουργός παιδείας προέβη σε μεταρρύθμιση της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης του οποίου η κληρονομιά διατηρείται έως σήμερα.
Το 1875 ο Νοβάκοβιτς επέστρεψε καθηγητής στο σχολείο για να διδάξει σερβική λογοτεχνία και σλαβική φιλολογία. Ο Νοβάκοβιτς που ήταν φιλόλογος, ιστορικός και συγγραφέας άφησε βαθύ το στίγμα του στην επιστημονική κοινότητα της Σερβίας. Αν και ο ίδιος όπως και οι περισσότεροι σύγχρονοί του στον κόσμο της επιστήμης και της πολιτικής είχε σπουδάσει στο εξωτερικό, Νοβάκοβιτς ήταν ένας επιστήμονας παγκόσμιας φήμης ως ένας σεβαστός ιστορικός στη Βιέννη, το Μόναχο, το Βερολίνο και το Παρίσι.
Κατά τη δημιουργία της Σερβικής Βασιλικής Ακαδημίας το 1886 εξελέγη ένα από τα πρώτα 16 πλήρη μέλη της, ακαδημαϊκοί στο τμήμα των φιλοσοφικών επιστημών. Με το διάταγμα της 1 Φεβρουαρίου 1906 διορίσθηκε πρόεδρος της ακαδημίας και παρέμεινε στη θέση αυτή μέχρι το θάνατό του το 1915. Ήταν επίσης μέλος της Ρωσικής ακαδημίας επιστημών και της Γιουγκοσλαβικής ακαδημίας επιστημών και τεχνών στο Ζάγκρεμπ.
Ανήκε στο Προοδευτικό κόμμα το οποίο ίδρυσε μαζί με τον Μιλούτιν Γκαρασάνιν, τον Πιρονάσαβτς, τον Μιγιάτοβιτς και τον Μιλίσεβιτς. Η διπλωματική σταδιοδρομία του ξεκίνησε από την Κωνσταντινούπολη όπου διήρκεσε επτά έτη, από το 1885 μέχρι το 1892. Μετά την επιστροφή του έγινε πρόεδρος του συμβουλίου της επικρατείας. Έπειτα χρημάτισε πρωθυπουργός της Σερβίας από τις 7 Ιουλίου 1895 έως τις 27 Δεκεμβρίου 1896. Με την κατάρρευση της κυβέρνησης του συμμετέχει στην διπλωματική αποστολή της Κωνσταντινούπολης μέχρι το 1900, στη συνέχεια στο Παρίσι μέχρι το 1905, στην Αγία Πετρούπολη, όπου και αποσύρθηκε από την διπλωματία.
Μετά την επιστροφή του ο Νοβάκοβιτς ήταν ένας από τους μεταρρυθμιστές στο Προοδευτικό κόμμα. Στην εποχή της κρίσης του 1909 ο Νοβάκοβιτς χρημάτισε για δεύτερη φορά πρωθυπουργός από τις 22 Φεβρουαρίου 1909 έως τις 24 Οκτωβρίου 1909. Ο Νοβάκοβιτς παρέμεινε ένας από τους πιο σεβαστούς πολιτικούς μέχρι το θάνατό του στις 18 Φεβρουάριου 1915.
Συγγραφέας και ιστορικός Επεξεργασία
Ίδρυσε το 1865 το φιλολογικό περιοδικό "Вила" και επιμελήθηκε την δημοσίευσή του έως το 1868. Από το πρώτο κιόλας τεύχος που κυκλοφόρησε με την συλλογή και δημοσίευση πληροφοριών σχετικά με τα βιβλία που δημοσιεύονται στην σερβική και κροατική γλώσσα και σε άλλες γλώσσες του σερβικού λαού εν γένει ή για τους Σλάβους. Όλα τα υλικά που συλλέγονται δημοσιεύθηκαν στο βιβλίο "Српска библиографија за нову књижевност 1741 — 1867" από την Σερβική ακαδημία στο Βελιγράδι το 1869.
Κατά την ίδρυση του Σερβικού φιλολογικού συλλόγου το 1892 εξελέγη πρώτος πρόεδρος του, ο ποιητής Γιόβαν Γιοβάνοβιτς αντιπρόεδρος, και ο ιστορικός Λιούμπομιρ Γιοβάνοβιτς εξελέγη γραμματέας.
Από το 1997 δίνετε προς τιμήν του το ετήσιο βραβείο "Στόγιαν Νοβάκοβιτς" σε ένα άτομο ή μια ομάδα συγγραφέων δημοσιευμένων εργασιών στον τομέα του έργου της βιβλιοθήκης και πληροφόρησης, η οποία αντιπροσωπεύει μια σημαντική συμβολή στη βιβλιοθηκονομία. Έτος 2004. Βραβείο με το ίδιο όνομα δίνετε και για τα καλύτερα σχολικά βιβλία της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης το οποίο απονέμεται κάθε χρόνο.
Γιος του Στόγιαν Νοβάκοβιτς ήταν ο δικηγόρος και καθηγητής του Μίλε Νοβάκοβιτς, κόρη του ήταν η Νοβάκοβιτς και ο εγγονός του ο σκηνοθέτης Ράδος Νοβάκοβιτς.
Έργα του Επεξεργασία
- Српска библиографија за новију књижевност 1741-1867, Српско учено друштво, Београд 1869. (624 стр.)
- Историја српске књижевности, Државна штампарија, Београд 1871. (332 стр.)
- Физиологија гласа и гласови српског језика, Државна штампарија, Београд 1873. (108 стр.)
- Српске народне загонетке, Задужбина Чупићева, Панчево 1877. (283 стр.)
- Село, Српска краљевска академија, Београд 1891. (261 стр.)
- Срби и Турци XIV и XV века, Чупићева задужбина, Београд 1893. (397 стр.)
- Први основи словенске књижевности међу балканским Словенима, Српска краљевска академија, Београд 1893. (299 стр.)
- Српска граматика, Државна штампарија, Београд 1894. (512 стр.)
- С Мораве на Вардар - путне белешке Краљ. срп. државна штампарија, Београд 1894. (192 стр.)
- Српска књига, њени продавци и читаоци у XIX веку, СКЗ, Београд 1900. (118 стр.)
- Васкрс државе српске, Српска књижевна задруга, Београд 1904. (252 стр.)
- Устанак на дахије 1804, Задужбина Илије М. Коларца, Београд 1904. (208 стр.)
- Балканска питања и мање историјско-политичке белешке о Балканском полуострву 1886-1905, Задужбина И. М. Коларца, Београд 1906. (559 стр.)
- Турско царство пред српски устанак, Српска књижевна задруга, Београд 1906. (429 стр.)
- Уставно питање и закони Карађорђева времена, Задужбина И. М. Коларца, Београд 1907. (131 стр.)
- Законски споменици српских држава средњег века, Српска краљевска академија, Београд 1912. (912 стр.)
- Двадесет година уставне политике у Србији 1883-1903, Књижарница С. Б. Цвијановића, Београд 1912. (336 стр.)
- Калуђер и хајдук, Задужбина И. М. Коларца, Београд 1913. (296 стр.)
- Историја и традиција : изабрани радови, Српска књижевна задруга, Београд, 1982 XX+478 стр.
- Преписка Стојана Новаковића и Валтазара Богишића, прир. Б. М. Недељковић, САНУ, Београд 1968. (IX + 264 стр.)
- Стојан Новаковић и Владимир Карић, прир. M. Војводић, Clio & Aрхив Србије, Београд 2003. (615 стр.)
Το "Ινστιτούτο για τα σχολικά βιβλία και διδακτικά βοηθήματα" δημοσίευσε στη δεκαετία του 1990 μια έκδοση επιλεγμένων έργων του Στόγιαν Νοβάκοβιτς που περιελάμβανε 16 βιβλία, οι τίτλοι τους είναι (κατά σειρά):
- Земље и народ у старој српској држави
- Списи из историјске географије
- Срби и Турци
- Османско царство пред српски устанак
- Васкрс државе српске
- Балканска питања
- Национална питања и мисао I
- Национална питања и мисао II
- Аутобиографски списи
- Историја српске књижевности
- Први основи словенске књижевности
- Стара српска књижевност I
- Стара српска књижевност II
- Примери књижевности и језика старог српскословенског
- О народној традицији и народној књижевности
- Српска библиографија.
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 The Fine Art Archive. cs
.isabart .org /person /126184. Ανακτήθηκε στις 1 Απριλίου 2021.
Πηγές Επεξεργασία
- Споменица Стојана Новаковића, Српска књижевна задруга, Београд 1921 (с прилозима Павла Поповића, Станоја Станојевића, Слободана Јовановића, Љубомира Протића, Јована М. Јовановића).
- Dimitrije Djordjevic, “Stojan Novaković. Historian, Politician, Diplomat”, Historians and Nation Builders. Central and South Eastern Europe, ed. by Denis Deletant and Harry Hanak, Mc Millan Press, London 1988, стр. 11-69.
- Dimitrije Djordjević, “Stojan Novakovic”, Serbian Studies, North American Association for the Serbian Studies , Chicago, 1985–1986, стр. 39–57.
- Стојану Новаковићу у спомен, прир. Aндреј Митровић, Српска књижевна задруга, Београд 1996 (cа прилозима Андреја Митровића, Михаила Војводића, Душана Т. Батаковића и других)
- Радован Самарџић, Писци српске историје, Београд 1978.
- Душан Т. Батаковић (ур.), Нова историја српског народа, Београд 2000.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία
- Биографија на сајту САНУ
- Одломци из дела Стојана Новаковића
- Један текст Стојана Новаковића из времена анексионе кризе
- Један текст Стојана Новаковића из времена анексионе кризе (други линк)
- Петар Кочић о јубилеју Стојана Новаковића
- Фонд Стојана Новаковића у Архиву Србије[νεκρός σύνδεσμος]
- Информација о књизи „Стојан Новаковић и Владимир Карић“ Михаила Војводића[νεκρός σύνδεσμος]
- Информација о књизи „Библиотекарство Стојана Новаковића“, аутор Драган Бараћ
- Отаџбини с љубављу - Стојан Новаковић („Глас јавности“, 8. новембар 2000)
- Михаило Војводић: Стојан Новаковић о утицајима на српски језик и књижевност[νεκρός σύνδεσμος], Историјски часопис, број 51, 2004. године
- Михаило Војводић: Стојан Новаковић о Берлинском конгресу[νεκρός σύνδεσμος], Историјски часопис, број 49, 2002. године
- СКЗ објавила студију о Стојану Новаковићу („Политика“, 5. јул 2012)