Η Συρακουσία ήταν ένα αρχαίο ελληνικό πλοίο για μεταφορά εμπορευμάτων και επιβατών που φημολογείται πως ήταν το πιο μεγάλο πλοίο του αρχαίου κόσμου.[1][2] Η Συρακουσία έπλευσε μόνο μία φορά, γύρω στο 240 π.Χ., από τις Συρακούσες της Μεγάλης Ελλάδας στην Αλεξάνδρεια του Πτολεμαϊκού Βασιλείου. Καθώς ήταν υπερβολικά μεγάλο πλοίο 120m (400 πόδια) για την εποχή της, δεν ήταν δυνατόν να δέσει σε κανένα λιμάνι της Μεσογείου και έτσι έμεινε στην Αλεξάνδρεια, όπου και μετονομάστηκε σε Αλεξάνδρεια.[1] Το πλοίο σχεδιάστηκε από τον Αρχιμήδη για τον τύραννο των Συρακουσών, Ιέρωνα Β'.[1]

Σχέδιο της Συρακουσίας από το 1798.

Τεχνικά χαρακτηριστικά

Επεξεργασία

Η Συρακουσία σχεδιάστηκε από τον Αρχιμήδη και χτίστηκε γύρω στο 240 π.Χ. από τον Αρχία της Κορίνθου με εντολή του Ιέρωνα Β' των Συρακουσών. Ο ιστορικός Μοσχίων της Φασέλης είπε ότι η Συρακουσία μπορούσε να μεταφέρει φορτίο περίπου 1.600 έως 1.800 τόνων και είχε χωρητικότητα 1.942 επιβατών. Υποτίθεται ότι έφερε περισσότερους από 200 στρατιώτες, καθώς και έναν καταπέλτη. Έπλευσε μόνο μία φορά για να αγκυροβολήσει στην Αλεξάνδρεια, όπου αργότερα παραδόθηκε στον Πτολεμαίο Γ' Ευεργέτη της Αιγύπτου και μετονομάστηκε σε Αλεξανδρεία (δηλαδή της Αλεξάνδρειας).[3]

Μια συζήτηση αυτού του πλοίου, καθώς και το πλήρες κείμενο του Αθηναίου (Έλληνας συγγραφέας του τέλους του 2ου αιώνα) που παραθέτει λεπτομερή περιγραφή της Συρακουσίας από τον παλαιότερο συγγραφέα Μοσχίωνα του οποίου τα βιβλία χάθηκαν) Βλ. Casson's Ships and Seamanship in the Ancient World.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον στη συζήτηση για την κατασκευή του πλοίου είναι η λεπτομερής. Ήταν το πρώτο καταμαράν με δυο πλοία ενωμένα μαζί. Η ξυλεία του ήταν από την Αίτνα και αντιστιχυσε με ξυλεία κατασκευής εκατοτνάδων τριήρεων. Είχε τρία καταστρώματα, τρεις εισόδους, τεράστιες στριφογυσιστές κλίμακες. Είχα οκτώ πύργους για προστασία. Υπάρχει και περιγραφή ττης προστασίας του κύτους από βιορρύπανση (κοχύλια, φύκια), συμπεριλαμβανομένης της επικάλυψης με τρίχες αλόγου και πίσσα και φύλλα μολύβδου.  Αυτό μπορεί να είναι το πρώτο παράδειγμα προληπτικής αντιρρυπαντικής τεχνολογίας (που έχει σχεδιαστεί για να αποτρέπει την προσκόλληση ρυπαντικών οργανισμών αντί να τους αφαιρεί).[4]

Εμφάνιση

Επεξεργασία

Δεν είναι πολλά γνωστά για την εξωτερική εμφάνιση του πλοίου, αλλά ο Αθηναίος περιγράφει ότι το πάνω κατάστρωμα, το οποίο ήταν φαρδύτερο από το υπόλοιπο πλοίο, στηριζόταν από όμορφα κατασκευασμένους ξύλινους άτλαντες αντί για απλά ξύλινες κολόνες. Επιπλέον, το επάνω κατάστρωμα περιείχε οκτώ πύργους, εξοπλισμένους με δύο τοξότες και τέσσερις πλήρως οπλισμένους άνδρες σε κάθε πύργο. Στην πλώρη του πλοίου υπήρχε μια υπερυψωμένη εξέδρα για μάχες, στην κορυφή της οποίας υπήρχε ένας γιγάντιος καταπέλτης. 20 σειρές κουπιών θα ήταν επίσης ορατές από το εξωτερικό, και πιθανώς ένας περίπατος με λουλούδια και σκηνές για χρήση από τους επιβάτες. Σύμφωνα με τον Αθηναίο, το πλοίο ήταν όμορφα διακοσμημένο με υλικά όπως ελεφαντόδοντο και μάρμαρο, ενώ όλοι οι δημόσιοι χώροι ήταν επιστρωμένοι με ψηφιδωτά που απεικονίζουν ολόκληρη την ιστορία της Ιλιάδας. Το πλοίο είχε βιβλιοθήκη, σαλόνια, δεκάδες χώρους για συμπόσια με αντίτσοιχα ανάκλιντρα και γυμνάσιο για χρήση από τους επιβάτες, καθώς και έναν ναό αφιερωμένο στην Αφροδίτη.

Όσον αφορά την άνεση των επιβατών, η Συρακουσία θα ήταν το αντίστοιχο του Τιτανικού σε σύγκριση με άλλα πλοία της εποχής. Ο πρωτοποριακός σχεδιασμός και το τεράστιο μέγεθός της επέτρεψαν τη δημιουργία διαφόρων χώρων αναψυχής στο πλοίο, συμπεριλαμβανομένου ενός κήπου, ενός ενυδρίου με ψάρια και εσωτερικών λουτρών με ζεστό νερό. Τα χαμηλότερα επίπεδα του πλοίου προορίζονταν για το πλήρωμα και τους στρατιώτες του πλοίου, ενώ τα ανώτερα για τη χρήση των επιβατών.  

Η παράδοση της Συρακουσίας

Επεξεργασία

Η τελική μοίρα της Συρακουσίας είναι άγνωστη. Ο γιος του Πτολεμαίου προσπάθησε να ξεπεράσει τη Συρακουσία. [ απαιτείται παραπομπή ] Διέταξε την κατασκευή ενός τεράστιου πολεμικού πλοίου, μιας τεσσαρακοντληρη, μήκους 420 ποδιών και που έφερε περισσότερους από 4.000 κωπηλάτες και 2.850 στρατιώτες.  Ωστόσο, σύμφωνα με τον Πλούταρχο, ήταν σχεδόν ακίνητο.  

Ο Βρετανός κλασικός μελετητής Armand D'Angour υποστήριξε ότι η κατασκευή της Συρακουσίας από τον Αρχιμήδη κατ' εντολή του Ιέρωνα Β' αποτελεί τη βάση της πιο απίθανης ιστορίας που είπε ο Βιτρούβιος ότι ο Ιέρων ζήτησε από τον Αρχιμήδη να εκτιμήσει την περιεκτικότητα σε μέταλλο μιας κατασκευασμένης χρυσής κορόνας. Λέγεται ότι το τελευταίο οδήγησε στο μνημειώδες «Εύρηκα» του Αρχιμήδη (ανακάλυψη του Αρχιμήδη για τον τρόπο υπολογισμού της πυκνότητας ενός αντικειμένου), αλλά η αληθινή «στιγμή εύρηκα» μπορεί σε αυτή την περίπτωση να σχετίζεται με την αρχή της άνωσης που διατυπώθηκε από τον Αρχιμήδη. και εξακολουθεί να ονομάζεται « Αρχή του Αρχιμήδη »).

Περαιτέρω ανάγνωση

Επεξεργασία
  • Fik Meijer, André Wegener Sleeswyk: «On the Construction of the 'Syracusia' (Athenaeus V. 207 AB)», The Classical Quarterly , New Series, Vol. 46, Νο. 2 (1996), σελ. 575–578
  • Jean MacIntosh Turfa , Alwin Steinmayer Jr: "The Syracusia as a Giant Cargo Vessel", The International Journal of Nautical Archaeology , Vol. 28, Νο. 2 (1999), σσ. 105–125

Πολυτέλειες

Επεξεργασία

Επρόκειτο για μια πλωτή κατοικία. Περιείχε μια βιβλιοθήκη, ένα γυμναστήριο και ένα ιερό για την Αφροδίτη.[5]

  1. 1,0 1,1 1,2 Athenaeus of Naucratis. «Deipnosophistae». Book 5, Chapter 40. Ανακτήθηκε στις 22 Μαΐου 2011. 
  2. Hirshfeld, Alan (2009). «Eureka man: the life and legacy of Archimedes». Walker Publishing Company Inc. Ανακτήθηκε στις 22 Μαΐου 2011. 
  3. Αθήναιος, Athenaeus Soph.,. Deipnosophistae (epitome). Irvine: University of California, Thesaurus Linguae Graecae (TLG). σελ. Volume 2,1, page 77. ISBN ISBN-13: 978-0520388192 Check |isbn= value: invalid character (βοήθεια). ὄνομα δ' ἦν τῇ νηὶ Συρακοσία· ὅτε δ' αὐτὴν ἐξέπεμπεν Ἱέρων, <Ἀλεξανδρείαν> αὐτὴν μετωνόμασεν.  line feed character in |quote= at position 75 (βοήθεια)
  4. Turfa, Jean MacIntosh; Steinmayer, Alwin G. (1999-05-01). «The Syracusia as a giant cargo vessel». The International Journal of Nautical Archaeology 28 (2): 105–125. doi:10.1016/S1057-2414(99)80061-2. ISSN 1057-2414. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1057241499800612. 
  5. Pascale Ballet, Η καθημερινή ζωή στην Αλεξάνδρεια 331-30 π.Χ., μτφρ. Σταύρος Βλοντάκης, εκδ. Παπαδήμας, Αθήνα, 2002, σελ.93-94

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία
  •   Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Syracusia στο Wikimedia Commons