Ο Υδάτιος που γράφεται επίσης και Ιδάκιος, λατιν. Hydatius ή Idacius, (π. 400 – π. 469) ήταν ύστερος δυτικός Ρωμαίος συγγραφέας και κληρικός. Ο επίσκοπος των Aquae Flaviae στη ρωμαϊκή επαρχία Γαλαισία (σχεδόν σίγουρα το σύγχρονο Chaves, Πορτογαλία, στη σύγχρονη συνοικία Vila Real), ήταν ο συγγραφέας ενός χρονικού της εποχής του, που μας παρέχει τις καλύτερες αποδείξεις για την ιστορία της Hispania τον 5ο αι.

Υδάτιος
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση400 (περίπου)[1]
Xinzo de Limia
Θάνατος469
Χώρα πολιτογράφησηςΑρχαία Ρώμη
ΘρησκείαΡωμαιοκαθολική Εκκλησία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςλατινική γλώσσα[2]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταιστορικός
πρεσβύτερος
συγγραφέας[2]
Αξιοσημείωτο έργοChronicle of Hydatius
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμαεπίσκοπος (427–469, Titular See of Aquae Flaviae)[2]

Βιογραφία

Επεξεργασία

Ο Υδάτιος γεννήθηκε γύρω στο 400 στα περίχωρα της Civitas Lemica, μίας ρωμαϊκής πόλης κοντά στο σύγχρονο Xinzo de Limia στην ισπανική επαρχία Ουρένσε της Γαλικίας. Ως μικρό αγόρι, ταξίδεψε ως προσκυνητής στους Αγίους Τόπους με τη μητέρα του, όπου συνάντησε τον Ιερώνυμο στο ασκητήριό του στη Βηθλεέμ. [3] Περί το έτος 417 εντάχθηκε στον κλήρο και το 427 χειροτονήθηκε επίσκοπος, πιθανώς του Chaves (το Ρωμαϊκό Aquae Flaviae) στη Γαλαισία. Ως επίσκοπος έπρεπε να συμβιβαστεί με την παρουσία μη ρωμαϊκών δυνάμεων, ιδιαίτερα μίας διαδοχής βασιλέων των Σουάβων, σε μία επαρχία όπου ο αυτοκρατορικός έλεγχος γινόταν όλο και πιο ονομαστικός, κατά τη διάρκεια της ζωής του. Οι Σουάβoι είχαν εγκατασταθεί στη Γαλαισία το 411, και υπήρχε συνεχής τριβή μεταξύ αυτών και των εντόπιων Ιβηρο-Ρωμαίων της επαρχίας. Σε αυτό το πλαίσιο ο Υδάτιος έλαβε μέρος σε αντιπροσωπεία τού έτους 431, ζητώντας βοήθεια για την αντιμετώπιση των Σουάβων από τον στρατηγό Φλάβιο Αέτιο, τον σημαντικότερο εκπρόσωπο της αυτοκρατορικής κυβέρνησης στη Δύση.

Μαζί με αυτό το θέμα, ο Υδάτιος αφοσιώθηκε στην εξάλειψη μίας αίρεσης, όχι μόνο στη δική του επισκοπική επισκοπή, αλλά και στην υπόλοιπη Hispania. Ήταν σε συχνή επαφή με ορισμένους σημαντικούς επισκόπους της εποχής, συμπεριλαμβανομένου του Θορίβιου της Αστόργας και του Αντωνίνου της Μέριδα. Μαζί με τον Θορίβιο ζήτησε από τον πάπα Λέοντα Α' βοήθεια και συμβουλές, για την αντιμετώπιση της αίρεσης. Αν και ο Υδάτιος χαρακτηρίζει σταθερά τους αιρετικούς της Hispania ως Μανιχαίους, πιστεύεται γενικά ότι εννοούσε τους πρισκιλιανούς, οπαδούς του ασκητή επισκόπου Πρισκιλιανού, ο οποίος είχε καταδικαστεί ως αιρετικός από πολλές εκκλησιαστικές συνόδου και εκτελέστηκε ως μάγος από τον Αυτοκράτορα Μάγνο Μάξιμο. Γνωρίζουμε πολύ λίγα άλλα για τη ζωή τού Υδάτιου, αν και γνωρίζουμε ότι απήχθη και φυλακίστηκε για ένα διάστημα το 460 από εντόπιους εχθρούς, γεγονός που υποδηλώνει ότι έπαιξε σημαντικό ρόλο στην εσωτερική πολιτική της Ρωμαϊκής Γαλαισίας.

Ο Υδάτιος πιθανότατα απεβίωσε το 468 ή λίγο μετά, αφού τότε το χρονικό του διακόπτεται απότομα.

Το Χρονικό

Επεξεργασία

Ο κύριος ισχυρισμός του Υδάτιου για ιστορική σημασία, είναι το χρονικό που έγραψε προς το τέλος της ζωής του. Το χρονικό ήταν ένα πολύ δημοφιλές ιστορικό είδος στην Ύστερη Αρχαιότητα, αν και με προηγούμενο σε παλαιότερα χρονογραφικά είδη, όπως οι Καταγραφές υπάτων (Fasti consulares). Ως συνειδητά χριστιανικό είδος, ο κύριος στόχος τού χρονικού ήταν να τοποθετήσει την ανθρώπινη ιστορία στο πλαίσιο μίας γραμμικής προόδου από τη δημιουργία σύμφωνα με τη Γένεση έως τη Δευτέρα Παρουσία του Χριστού. Κάτω από την αναφορά για κάθε έτος, παρατίθενται ένα ή περισσότερα γεγονότα, συνήθως με μεγάλη συντομία. Ο μεγαλύτερος εκφραστής της μορφής ήταν ο επίσκοπος Καισαρείας του 4ου αι. Ευσέβιος . Ο Ιερώνυμος ενημέρωσε το ελληνικό χρονικό τού Ευσεβίου Καισαρείας μέχρι το έτος 378, αφού το μετέφρασε στα λατινικά. Η μετάφραση και η συνέχεια τού Ιερώνυμου αποδείχθηκαν πολύ δημοφιλή και άλλοι αποφάσισαν να συνεχίσουν τον Ιερώνυμο με τον ίδιο τρόπο.

Ο Υδάτιος ήταν ένας τέτοιος συνεχιστής. Η συνέχισή του ξεκινά με έναν πρόλογο, που εξηγεί το χρέος του στον Ιερώνυμο και στη συνέχεια αρχίζει από το έτος 379. Ο Υδάτιος είχε πρόσβαση σε μία σειρά από χρονογραφικές και ιστορικές πηγές, και χρησιμοποίησε τέσσερα παράλληλα χρονολογικά συστήματα. Εξαιτίας αυτού, και ιδιαίτερα προς το τέλος του χρονικού, μπορεί να είναι δύσκολο να μεταφραστεί η χρονολογία του σε οποιοδήποτε σύγχρονο ημερολόγιο. Στην αρχή, η συνέχεια του Υδάτιου προσφέρει σχετικά λίγες πληροφορίες για κάθε έτος. Αφηγείται τα γεγονότα από το 427 και μετά, ως σύγχρονος μάρτυρας και το κείμενο γίνεται όλο και πιο γεμάτο, καθώς τα χρόνια προχωρούν, μέχρι που μοιάζει περισσότερο με ένα οργανικά λογοτεχνικό έργο, παρά με ένα τυπικό χρονικό.

Το κύριο μέλημα του Υδάτιου σε όλη τη διάρκεια είναι να δείξει τη διάλυση της κοινωνίας των πολιτών στη δυτική ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και στην Hispania ειδικότερα, και ζωγραφίζει μία πολύ ζοφερή εικόνα της ζωής του 5ου αι. Η βαθιά απαισιοδοξία του μπορεί να πηγάζει από την πίστη στο επικείμενο τέλος τού κόσμου, αφού είχε διαβάσει την απόκρυφη επιστολή τού Χριστού προς τον Θωμά, η οποία ερμηνεύτηκε ότι δείχνει ότι ο κόσμος θα τελείωνε τον Μάιο του 482. Ο Υδάτιος μπορεί έτσι να πίστευε ότι εξιστορούσε τις τελευταίες ημέρες τού κόσμου, και σε ορισμένες περιπτώσεις παραμόρφωσε σκόπιμα την αφήγησή του, για να δείξει τα γεγονότα με πιο θλιβερό φως. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για το αφηγηματικό αποκορύφωμα της αφήγησης του, τη λεηλασία το 456 της πρωτεύουσας των Σουάβων στη Μπράγκα από τον βασιλιά των Βησιγότθων Θεοδώριχο Β', που ενεργούσε στην υπηρεσία του Ρωμαίου Αυτοκράτορα Άβιτου. Ανεξάρτητα από τις -μερικές φορές- πολύ εξελιγμένες λογοτεχνικές του τεχνικές, το χρονικό τού Υδάτιου είναι μία βασική πηγή πληροφοριών, για την ανασύνθεση της πορείας των γεγονότων του 5ου αι. Επιπλέον, είναι η μοναδική μας πηγή για την ιστορία της Hispania την περίοδο έως το 468, οπότε και διακόπτεται η αφήγηση.

Είναι αμφίβολο αν ο Υδάτιος είναι και ο συγγραφέας των Fasti consulares για τα έτη 245–468, που επισυνάπτονται στο Χρονικό στο μόνο, σχεδόν πλήρες χειρόγραφο, που έχουμε στην κατοχή μας. Το Χρονικό τυπώθηκε από τον Migne στο Patrologia Latina τόμ. 51, 873–890, και τόμ. 74, 701–750. Οι Fasti Consulares βρίσκονται στο P.L., τόμ. 51, 891–914.

Bιβλιογραφικές αναφορές

Επεξεργασία

Βιβλιογραφία

Επεξεργασία
  • Burgess, RW, εκδ. και μεταφρ.Το Χρονικό του Υδατίου και η Consularia Constantinopolitana. Οξφόρδη: Clarendon Press, 1993. (Αυτή είναι πλέον η τυπική εργασία αναφοράς, με λατινική και αγγλική μετάφραση στις αντικριστές σελίδες. Η αρίθμηση κεφαλαίων διαφέρει από αυτή του Mommsen. ).
  • Mommsen, Theodor, ed. Chronica minora saec. IV. V.VI. VII., τόμος II. (Monumenta Germaniae Historica, Auctores Antiquissimi, τ. 11. ) Βερολίνο: Weidmann, 1894. (Αυτή ήταν μέχρι πρόσφατα η τυπική έκδοση και η αρίθμηση των κεφαλαίων της εξακολουθεί να αναφέρεται συχνά. )
  • Arce, Javier. «El catastrofismo de Hydacio y los camellos de la Gallaecia». Στο: Los últimos romanos en Lusitania. (Cuaderno Emeritenses 10. ) Επιμέλεια A. Velázquez, E. Cerrillo και P. Mateos. Mérida: Museo Nacional de Arte Romano, 1995, σσ. 219–229. (Ένα παράδειγμα της λογοτεχνικής επιτήδευσης του Υδάτιου. )
  • Börm, Henning. «Hydatius von Aquae Flaviae und die Einheit des Römischen Reiches im fünften Jahrhundert». Στο: Griechische Profanhistoriker des fünften nachchristlichen Jahrhunderts . Επιμέλεια B. Bleckmann και T. Stickler. Στουτγκάρδη: Franz Steiner Verlag, 2014, σσ. 195–214. (Ο Börm υποστηρίζει ότι ο Υδάτιος είδε τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία ως ένα αδιαίρετο σύνολο ακόμη και μετά το 395. )
  • Gillett, Andrew . Απεσταλμένοι και Πολιτική Επικοινωνία στην Ύστερη Αντίκα Δύση, 411-533. Cambridge: Cambridge University Press, 2003 (εσπ. κεφ. 2).
  • Kulikowski, Michael. Η ύστερη ρωμαϊκή Ισπανία και οι πόλεις της. Βαλτιμόρη: Johns Hopkins University Press, 2004.
  • Muhlberger, Steven. Οι Χρονικοί του 5ου αιώνα: Πρόσπερ, Υδάτιος και ο Γαλικός Χρονικός του 452. Λιντς: Φράνσις Κερνς, 1990.
  • </img>

Eξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία