Φιλιώ Χαϊδεμένου
Η Φιλιώ Σιδέρη-Χαϊδεμένου[2] (Βουρλά, 28 Οκτωβρίου 1899 - Νέα Φιλαδέλφεια, 6 Ιουνίου 2007) ήταν Ελληνίδα Μικρασιάτισσα, υπεραιωνόβια και πρόσφυγας πρώτης γενιάς, η οποία διακρίθηκε για τις προσπάθειες διάσωσης και διατήρησης του πολιτισμού των Ελλήνων της Μικράς Ασίας[3][4][5].
| Φιλιώ Χαϊδεμένου | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 28 Οκτωβρίου 1899 Βουρλά[1] |
| Θάνατος | 6 Ιουνίου 2007 (107 ετών) Νέα Φιλαδέλφεια |
| Τόπος ταφής | Κοιμητήριο Κόκκινου Μύλου |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Ελληνικά |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
Βιογραφία Επεξεργασία
Γεννήθηκε το 1899 στα Βουρλά των δυτικών παραλίων της Μικράς Ασίας στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και ήταν το έκτο από τα επτά παιδιά αγροτικής ελληνικής οικογένειας[2]. Ο πατέρας της ήταν γεννημένος στη Νάξο[2], ενώ η μητέρα της γεννήθηκε στη Σμύρνη[3] έχοντας απώτερη καταγωγή από την Πελοπόννησο[2]. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, κατά την οποία σκοτώθηκαν τα περισσότερα μέλη της οικογένειάς της και έπειτα από περιπλάνηση σε διάφορα μέρη της ελληνικής επικράτειας[6], εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Αθήνα μαζί με τη μητέρα και τον μικρότερο αδελφό της. Το 1928 παντρεύτηκε τον επιχειρηματία Γεώργιο Χαϊδεμένο, με τον οποίο απέκτησε μια κόρη[2], ενώ την περίοδο της Κατοχής και του Εμφυλίου έζησε στην Κοζάνη και τη Θεσσαλονίκη[7]. Επιστρέφοντας στην Αθήνα, εγκαταστάθηκε στη Νέα Φιλαδέλφεια[8], όπου και πέρασε το υπόλοιπο της ζωής της.
Η Χαϊδεμένου υπήρξε ενεργό μέλος διαφόρων Μικρασιατικών προσφυγικών και φεμινιστικών σωματείων[9], ενώ σε προχωρημένη ηλικία μερίμνησε για τη συλλογή κειμηλίων από τη Μικρά Ασία, τα οποία συγκεντρώθηκαν και εκτίθενται από το 2007 σε μουσείο που φέρει το όνομά της στη Νέα Φιλαδέλφεια[10]. Για τη δράση της τιμήθηκε από διάφορα ιδρύματα και φορείς όπως η Ακαδημία Αθηνών, το Οικουμενικό Πατριαρχείο, το ΑΠΘ και το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών[9].
Απεβίωσε στις 6 Ιουνίου του 2007, σε ηλικία 107 ετών[3][11]. Η κηδεία της πραγματοποιήθηκε δημοσία δαπάνη στη Νέα Φιλαδέλφεια με την παρουσία πλήθους κόσμου, καθώς και εκπροσώπων της ελληνικής πολιτικής σκηνής[4].
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ BiblioNet. biblionet
.gr /%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%83%CF%89%CF%80%CE%BF /?personid=55370. Ανακτήθηκε στις 27 Φεβρουαρίου 2022. - ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Χαϊδεμένου 2019, σελ. 7.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Μπίστικα, Ελένη (7 Ιουνίου 2007). «Σίγησε η φωνή-καταγγελία για τη Μικρασιατική Καταστροφή: σε ηλικία 107 ετών έφυγε από τη ζωή η Φιλιώ Χαϊδεμένου». Η Καθημερινή. Ανακτήθηκε στις 12 Ιουνίου 2023.
- ↑ 4,0 4,1 Μπίστικα, Ελένη (8 Ιουνίου 2007). «Συνωστισμός πένθους στα σκαλοπάτια της Παναγίτσας στην κηδεία της Φιλιώς Χαϊδεμένου». Η Καθημερινή. Ανακτήθηκε στις 12 Ιουνίου 2023.
- ↑ ««Εσβησε» σε ηλικία 108 ετών η Μικρασιάτισσα-σύμβολο». Το Βήμα. 25 Νοεμβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 12 Ιουνίου 2023.
- ↑ Χαϊδεμένου 2019, σελ. 133-137.
- ↑ Χαϊδεμένου 2019, σελ. 7 & 180.
- ↑ «Μια γυναίκα - ένας αιώνας!». Ριζοσπάστης. 5 Σεπτεμβρίου 1999. Ανακτήθηκε στις 12 Ιουνίου 2023.
- ↑ 9,0 9,1 Χαϊδεμένου 2019, σελ. 7-8.
- ↑ Στεργίου, Λευκοθέα. «Μουσείο Μικρασιατικού Ελληνισμού "Φιλιώ Χαϊδεμένου"». odysseus.culture.gr. Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Οκτωβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 12 Ιουνίου 2023.
- ↑ Χαϊδεμένου 2019, σελ. 9.
Πηγές Επεξεργασία
- Χαϊδεμένου, Φιλιώ (2019). Γιαγιά Φιλιώ η Μικρασιάτισσα (3η έκδοση). Αθήνα: Ο μωβ σκίουρος.