Η φοράδα είναι ενήλικο θηλυκό άλογο ή άλλο είδους ιππίδων.[1] Στις περισσότερες περιπτώσεις, η φοράδα είναι ένα θηλυκό άλογο ηλικίας άνω των 3 ετών. Στις ιπποδρομίες καθαρόαιμων αλόγων, η φοράδα ορίζεται ως θηλυκό άλογο ηλικίας άνω των 4 ετών. Η λέξη μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για άλλα θηλυκά ιπποειδή, ιδιαίτερα για τα μουλάρια και τις ζέβρες. Η φοράδα αναπαραγωγής είναι φοράδα που χρησιμοποιείται για αναπαραγωγή.

Μία φοράδα αναπαραγωγής. Παρατηρήστε την ελαφρά διάταση της κοιλιάς, που υποδηλώνει είτε πρώιμη εγκυμοσύνη είτε πρόσφατη γέννηση.

Κύκλος αναπαραγωγής

Επεξεργασία
Κύριο λήμμα: Εκτροφή αλόγων
 
Ένα πουλάρι που θηλάζει. Οι οικόσιτες φοράδες μπορούν να θηλάζουν τα πουλάρια τους κατά μέσο όρο 4 έως 6 μήνες, περιστασιακά περισσότερο, ανάλογα με τις αποφάσεις διαχείρισης του ανθρώπου και την ιδιοσυγκρασία μιας δεδομένης φοράδας.
 
Αναπαραγωγικά όργανα της φοράδας (άνω άποψη).

Οι φοράδες κυοφορούν τα μικρά τους (που ονομάζονται πουλάρια) για περίπου 11 μήνες από τη σύλληψη έως τη γέννηση (Μέσο εύρος 320–370 ημερών).[2] Συνήθως γεννιέται μόνο ένα πουλάρι, με τα δίδυμα να είναι σπάνια. Όταν μια εξημερωμένη φοράδα γεννήσει, θηλάζει το πουλάρι για τουλάχιστον 4 έως έξι 6 προτού απογαλακτιστεί, αν και οι φοράδες στη φύση μπορούν να επιτρέψουν σε ένα πουλάρι να θηλάσει για έως και 1 χρόνο.

Ο οιστρικός κύκλος μιας φοράδας εμφανίζεται περίπου κάθε 19-22 ημέρες και εμφανίζεται από τις αρχές της άνοιξης έως το φθινόπωρο. Καθώς οι μέρες μικραίνουν, οι περισσότερες φοράδες εισέρχονται σε περίοδο ανέστρου κατά τη διάρκεια του χειμώνα και έτσι δεν έχουν κύκλο σε αυτήν την περίοδο. Ο κύκλος αναπαραγωγής σε μια φοράδα ελέγχεται από το φωτοπεριοδισμό (διάρκεια της ημέρας), ο κύκλος που ενεργοποιείται για πρώτη φορά όταν οι ημέρες αρχίζουν να επιμηκύνονται. Καθώς οι μέρες μικραίνουν, η φοράδα επιστρέφει στην περίοδο του ανέστρου, όπου δεν είναι σεξουαλικά δεκτική. Ο ανέστρος εμποδίζει τη σύλληψη της φοράδας τους χειμερινούς μήνες, καθώς αυτό θα είχε ως αποτέλεσμα να γεννήσει κατά τη διάρκεια της πιο σκληρής περιόδου του έτους, μια εποχή που θα ήταν πιο δύσκολο για το πουλάρι να επιβιώσει.[3]

Ωστόσο, για τους περισσότερους ανταγωνιστικούς σκοπούς, τα πουλάρια έχουν επίσημα «γενέθλια» την 1η Ιανουαρίου (1η Αυγούστου στο νότιο ημισφαίριο) και πολλοί εκτροφείς θέλουν τα πουλάρια να γεννιούνται όσο το δυνατόν νωρίτερα μέσα στο έτος. Ως εκ τούτου, πολλές φάρμες αναπαραγωγής αρχίζουν να βάζουν τις φοράδες «κάτω από φώτα» στα τέλη του χειμώνα για να τις βγάλουν νωρίς από τον ανέστρο και να επιτρέψουν τη σύλληψη να συμβεί το Φεβρουάριο ή το Μάρτιο. Μια εξαίρεση σε αυτόν τον γενικό κανόνα είναι ο τομέας της ιππασίας αντοχής, ο οποίος απαιτεί τα άλογα να είναι ηλικίας 60 πραγματικών ημερολογιακών μηνών (5 ετών) πριν αγωνιστούν σε μεγαλύτερες αποστάσεις.

Τα θηλυκά πουλάρια ωριμάζουν σεξουαλικά μέχρι την ηλικία των 2 ετών και μερικές φορές ζευγαρώνουν σε αυτήν την ηλικία, αλλά γενικά δεν πρέπει να ζευγαρώνουν μέχρι να σταματήσουν να αναπτύσσονται, συνήθως στην ηλικία των 4 ή 5 ετών.[4]

Μια υγιής, καλά φροντισμένη φοράδα μπορεί να παράγει ένα πουλάρι κάθε χρόνο στα 20 της, αν και δεν θα ζευγαρώνουν όλοι οι εκτροφείς μια φοράδα κάθε χρόνο. Επιπλέον, πολλές φοράδες διατηρούνται για ιππασία και έτσι δεν ζευγαρώνουν ετησίως, καθώς μια φοράδα στα τέλη της εγκυμοσύνης ή που θηλάζει ένα πουλάρι δεν είναι σε θέση να αποδώσει τόσο αθλητικά όσο αυτή που δεν είναι ούτε έγκυος ούτε θηλάζει. Επιπλέον, μερικές φοράδες αγχώνονται όταν αποχωρίζονται από τα πουλάρια τους, έστω και προσωρινά, και έτσι είναι δύσκολο να έχουν καλή διαχείριση σε αγώνες μέχρι να απογαλακτιστούν τα πουλάρια τους.

 
Απεικόνιση μιας διατομής της διαδικασίας γέννησης, αν και το πουλάρι στη μήτρα έχει ένα πόδι πίσω, που απεικονίζει έναν προβληματικό τοκετό.

Ο σχηματισμός του δεσμού μεταξύ μιας φοράδας και του πουλαριού της «συμβαίνει τις πρώτες ώρες μετά τον τοκετό, αλλά αυτός του πουλαριού με τη φοράδα λαμβάνει χώρα σε μια περίοδο ημερών».[5]

Συμπεριφορά

Επεξεργασία

Οι φοράδες θεωρούνται ευκολότερες στο χειρισμό από τους επιβήτορες. Μερικοί ιππείς θεωρούν ότι οι φοράδες είναι πιο δύσκολες στο χειρισμό από τα άλογο εκτομίας (στειρωμένα). Τα αποτελέσματα μιας μελέτης από τη Σχολή Κτηνιατρικής Επιστήμης του Σίδνεϊ πρότειναν ότι οι γυναίκες αναβάτες έχουν φυλετικές υποθέσεις σχετικά με την καταλληλότητα των φοράδων, των αλόγων εκτομίας και των επιβήτορων για διαφορετικούς κλάδους και για διαφορετικούς αναβάτες και επέλεξαν διαφορετικές και πιο αρνητικές περιγραφές για τη συμπεριφορά των φοράδων. Αυτό συμβαίνει παρά την απουσία επιστημονικών δεδομένων που επιβεβαιώνουν τις υποθέσεις. Αυτό μπορεί να είναι σημαντικό για το χειρισμό και την ευημερία των φοράδων.[6]

Στα άγρια κοπάδια, μια «φοράδα αρχηγός» οδηγεί το κοπάδι στη βοσκή, στο νερό και μακριά από τον κίνδυνο. Τρώει και πίνει πρώτη, αποφασίζει πότε θα μετακινηθεί το κοπάδι και που. Ο επιβήτορας του κοπαδιού συνήθως σηκώνει το πίσω μέρος και ενεργεί ως υπερασπιστής του κοπαδιού ενάντια σε αρπακτικά και άλλους επιβήτορες.

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. «Oxford Dictionaries | The World's Most Trustegd Dictionary Provider». Oxford Dictionaries. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Σεπτεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 12 Νοεμβρίου 2017. 
  2. Ensminger, M. E. Horses and Horsemanship: Animal Agriculture Series. Sixth Edition. Interstate Publishers, 1990. (ISBN 0-8134-2883-1) σελ. 156
  3. Ensminger, M. E. Horses and Horsemanship: Animal Agriculture Series. Sixth Edition. Interstate Publishers, 1990. (ISBN 0-8134-2883-1) σελ. 150
  4. Ensminger, M. E. Horses and Horsemanship: Animal Agriculture Series. Sixth Edition. Interstate Publishers, 1990. (ISBN 0-8134-2883-1) σελ. 149-150
  5. Houpt, Katherine Albro (2002). «Formation and dissolution of the mare–foal bond». Applied Animal Behaviour Science 78 (2–4): 319–328. doi:10.1016/S0168-1591(02)00111-9. 
  6. Fenner, Kate; Caspar, Georgina; Hyde, Michelle; Henshall, Cathrynne; Dhand, Navneet; Probyn-Rapsey, Fiona; Dashper, Katherine; McLean, Andrew και άλλοι. (2019-05-14). «It's all about the sex, or is it? Humans, horses and temperament» (στα αγγλικά). PLOS ONE 14 (5): e0216699. doi:10.1371/journal.pone.0216699. ISSN 1932-6203. PMID 31086385.