Φωνητική ηθοποιία

Η φωνητική ηθοποιία (αγγλικά: voice acting‎‎) είναι η τέχνη της παροχής φωνών για την αναπαραγωγή ενός χαρακτήρα ή για την παροχή πληροφοριών σε ένα κοινό ή χρήστη. Τα παραδείγματα περιλαμβάνουν κινούμενα σχέδια, αναμεταδόσεις αγώνων, εκτός σκηνής (στο παρασκήνιο) ή μη ορατοί χαρακτήρες σε διάφορα έργα μεταξύ των οποίων, τρέιλερ ταινιών, μεταγλώττιση ξένων (για τη χώρα αναμετάδοσης) ταινιών, ταινίες μικρού μήκους, τηλεοπτικά προγράμματα, διαφημίσεις, ραδιόφωνο, κωμωδίες ραδιοφώνου, βιντεοπαιχνίδια, κουκλοθέατρο, ηχητικά βιβλία (Audio Books) και ντοκιμαντέρ. Η φωνητική ηθοποιία χρησιμοποιείται επίσης για μικρά παιχνίδια ήχου κινητών ή άλλων κονσόλων χειρός.

Ηθοποιοί που μεταδίδουν μια τηλεοπτική εκπομπή στην Κίνα, ενώ οι επισκέπτες παρακολουθούν, 1987

Οι ερμηνευτές καλούνται φωνητικοί ηθοποιοί, καλλιτέχνες φωνής ή ταλέντα φωνής. Οι ρόλοι τους μπορεί επίσης να περιλαμβάνουν τραγούδι, παρόλο που μερικές φορές ένας άλλος ηθοποιός φωνής μπορεί να εκτελεί ως η φωνή που τραγουδάει, αντί του ηθοποιού φωνής του χαρακτήρα. Η φωνητική ηθοποιία αναγνωρίζεται στη Βρετανία ως εξειδικευμένο δραματικό επάγγελμα, κυρίως λόγω της μακράς παράδοσης του ραδιοφωνικού δράματος του BBC.

Οι καλλιτέχνες φωνής χρησιμοποιούνται επίσης για την καταγραφή μικρών λέξεων ή συλλαβών που αναπαράγονται αργότερα από έναν υπολογιστή σε μια αυτοματοποιημένη ανακοίνωση (π.χ. μετρό, τρένα, εμπορικά κέντρα κ.α.)

Τύποι

Φωνές χαρακτήρων

Οι φωνές για τους χαρακτήρες κινουμένων σχεδίων παρέχονται από ηθοποιούς φωνής. Για παραγωγές ζωντανής δράσης, η φωνητική ηθοποιία συχνά περιλαμβάνει την ανάγνωση κειμένων προγραμμάτων ηλεκτρονικών υπολογιστών, των ραδιοφωνικών αποστολέων ή τα κείμενα άλλων χαρακτήρων που ποτέ δεν εμφανίζονται στην οθόνη. Με ένα ραδιοφωνικό δράμα, υπάρχει μεγαλύτερη ελευθερία στην ηθοποιία φωνής, επειδή δεν υπάρχει καμία ανάγκη να ταιριάζουν τα λόγια με τα αρχικά λόγια ενός ηθοποιού ή χαρακτήρα κινουμένων σχεδίων.

Οι παραγωγοί και οι οργανισμοί ζητάνε πολλά στυλ φωνής, όπως ακμάζουσες φωνές, οι οποίες μπορεί να είναι τέλειες για πιο δραματικές ή χαριτωμένες παραγωγές, αλλά και νεανικές φωνές που είναι τέλειες για πιο μοντέρνες διαφημίσεις.

Μερικοί απλά ακούγονται σαν κανονικοί, φυσικοί, καθημερινοί άνθρωποι και όλες αυτές οι φωνές έχουν τη θέση τους στον κόσμο της ηθοποιίας φωνής, υπό την προϋπόθεση ότι χρησιμοποιούνται σωστά και στο σωστό πλαίσιο.

Ηθοποιοί φωνής στη ραδιοφωνική σαπουνόπερα της Σιέρα Λεόνε Atunda Ayenda

Αφήγηση

Στο πλαίσιο της φωνητικής ηθοποιίας, η αφήγηση είναι η χρήση προφορικού σχολιασμού για να μεταδοθεί μια ιστορία σε ένα ακροατήριο. Ένας αφηγητής είναι ένας προσωπικός χαρακτήρας ή μια μη προσωπική φωνή που αναπτύσσει ο δημιουργός της ιστορίας για να παρέχει πληροφορίες στο ακροατήριο, ιδιαίτερα για την πλοκή ενός έργου. Ο ηθοποιός φωνής που δρα ως αφηγητής είναι υπεύθυνος για τη σωστή εκτέλεση των λόγων που του έχουν δοθεί.

Στις παραδοσιακές λογοτεχνικές αφηγήσεις (όπως τα μυθιστορήματα, τα διηγήματα και τα απομνημονεύματα), η αφήγηση είναι ένα απαραίτητο λογοτεχνικό στοιχείο. Σε άλλα είδη (κυρίως μη λογοτεχνικών) αφηγήσεων, όπως θεατρικά έργα, τηλεοπτικές εκπομπές, βιντεοπαιχνίδια και ταινίες, η αφήγηση είναι απλώς προαιρετική.

Εμπόριο

Μία από τις συνηθέστερες χρήσεις φωνητικής ηθοποιίας είναι η εμπορική διαφήμιση. Ο ηθοποιός φωνής προσλαμβάνεται για να πει ένα μήνυμα που σχετίζεται με τη διαφήμιση. Αυτό συμβαίνει σε πολλές κατηγορίες όπως: τηλεόραση, ραδιόφωνο, κινηματογράφο και διαδικτυακή διαφήμιση. Οι κατηγορίες είναι όλες διαφορετικών στυλ από μόνες τους. Παραδείγματος χάριν, οι τηλεοπτικές διαφημίσεις τείνουν να εκφράζονται με ένα ομαλό μοτίβο καμπυλότητας (ή μοτίβο προσωδίας), ενώ οι ραδιοφωνικές διαφημίσεις (ειδικά σε τοπικούς ραδιοφωνικούς σταθμούς) διαφημιστικά τείνουν να εκφωνούνται με ένα πολύ ευρύ μοτίβο σε σχεδόν υπερβολικά υψηλό επίπεδο.

Οι διαφημιστές χρησιμοποιούν φωνές σε όλα τα έργα τους, από το ραδιόφωνο, μέχρι την τηλεόραση, στο διαδίκτυο και πολλά άλλα! Το σύνολο των διαφημιστικών δαπανών στο Ηνωμένο Βασίλειο προβλέπεται να είναι £21,8 δις και στην Ελλάδα να αγγίζει τα 500 εκατομμύρια ευρώ, από έρευνες του 2017.

Οι φωνές που χρησιμοποιούνται σε εμπορικές διαφημίσεις είναι επίσης η μόνη περίπτωση που αφαιρούνται οι ανάσες στο τέλος τις ηχογράφησης. Αυτό γίνεται για να εμποδίσει το κοινό να αποσπάται με οποιοδήποτε τρόπο από το εμπορικό μήνυμα που θέλει η διαφήμιση να προωθήσει.

Μετάφραση

Η μεταγλώττιση είναι ένας τύπος φωνητικής ηθοποιίας. Είναι η πρακτική της φωνητικής μετάφρασης (από φωνητικούς ηθοποιούς) που μεταβάλλει μια ταινία ξένης γλώσσας, μια ταινία τέχνης ή μια τηλεοπτική σειρά.

Η μετάφραση μέσω φωνής είναι μια τεχνική οπτικοακουστικής μετάφρασης, στην οποία, αντίθετα με το "ντουμπλάρισμα", ηχογραφούνται φωνές ηθοποιών πάνω από το αρχικό ηχητικό κομμάτι, το οποίο ακούγεται στο παρασκήνιο. Αυτή η μέθοδος μετάφρασης χρησιμοποιείται συχνότερα σε ντοκιμαντέρ και σε ειδησεογραφικά δελτία για να μεταφραστούν λέξεις από ερωτώμενους που μιλάνε ξένη, για το κοινό, γλώσσα.

Αυτόματη αντικατάσταση διαλόγου

Ηθοποιοί φωνής της anime σειράς, Dragon ball Z

Η Αυτοματοποιημένη Αντικατάσταση Διαλόγου (αγγλική συντομογραφία - ADR) είναι η διαδικασία επαναδημιουργίας διαλόγου από τον αρχικό ηθοποιό μετά τη διαδικασία των γυρισμάτων για τη βελτίωση της ποιότητας του ήχου ή την αλλαγή των διαλόγων (γνωστή και ως "looping" ή "session looping"). Η ADR χρησιμοποιείται επίσης για να αλλαχτούν τα αρχικά λόγια που έχουν εγγραφεί ώστε να διευκρινιστεί το περιεχόμενο μιας συζήτησης, να βελτιωθεί η δήλωση ή το χρονοδιάγραμμα ή να αντικατασταθεί μια φωνητική απόδοση με έμφαση. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, ονομάζεται επίσης "post-synchronization" (μετά τον συγχρονισμό) ή "post-sync".

Αυτοματοποιημένες ανακοινώσεις

Οι καλλιτέχνες φωνής χρησιμοποιούνται επίσης για την καταγραφή των μεμονωμένων δειγμάτων φωνής που αναπαράγονται από έναν υπολογιστή σε μια αυτοματοποιημένη ανακοίνωση. Στην απλούστερη περίπτωση, κάθε ηχογράφηση αποτελείται από μια σύντομη φράση που αναπαράγεται όταν χρειάζεται, π.χ. η ανακοίνωση "Mind the gap" (Προσοχή στο κενό) που εισήγαγε το μετρό του Λονδίνου το 1969. Σε ένα πιο περίπλοκο σύστημα, όπως ένα ρολόι ομιλίας, συναρμολογούνται από εκφράσεις από "παρά", "δεκαοκτώ" και "π.μ." Για παράδειγμα, η λέξη "δώδεκα" μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για το "δώδεκα ακριβώς" και για το "έξι και δώδεκα λεπτά".

Οι αυτοματοποιημένες ανακοινώσεις μπορούν επίσης να περιλαμβάνουν μηνύματα σε αναμονή τηλεφωνικών συστημάτων και ανακοινώσεις συγκεκριμένων τοποθεσιών σε τουριστικά αξιοθέατα.

Φωνητική Ηθοποιία ανά χώρα

Ιαπωνία

Τρεις ηθοποιοί φωνής της Munhwa Broadcasting Corporation (An Jang-hyeok, Choi Seok-pil, Jo Hyeon-jeong).

Η φωνητική ηθοποιία ή αλλιώς Seiyū περιλαμβάνει την εκτέλεση φωνών χαρακτήρων σε anime, ηχητικά δράματα και βιντεοπαιχνίδια, ηχογραφήσεις σεναρίων μη Ιαπωνικών ταινιών και παροχή αφήγησης σε ντοκιμαντέρ και παρόμοια προγράμματα. Επειδή η βιομηχανία κινουμένων σχεδίων στην Ιαπωνία είναι τόσο παραγωγική, οι ηθοποιοί φωνής στην Ιαπωνία είναι σε θέση να ασκούν επαγγελματική σταδιοδρομία με το επάγγελμά τους. Οι Ιάπωνες ηθοποιοί φωνής είναι σε θέση να αναλάβουν μεγαλύτερη ευθύνη για τη σταδιοδρομία τους απ' ό,τι οι ηθοποιοί φωνής σε άλλες χώρες. Η Ιαπωνία έχει περίπου 130 σχολές φωνητικής ηθοποιίας και "στρατιές" ηθοποιών φωνής, που εργάζονται για εταιρείες εκπομπών ή πρακτορεία ταλέντων. Συχνά προσελκύουν τους δικούς τους οπαδούς, οι οποίοι παρακολουθούν τα τηλεοπτικά σόου για να ακούσουν τον/την αγαπημένο/η ηθοποιό τους.

Πολλοί Ιάπωνες ηθοποιοί φωνής συχνά σχετίζονται με τη μουσική, συχνά τραγουδούν το άνοιγμα ή το κλείσιμο τηλεοπτικών προγραμμάτων στα οποία ο χαρακτήρα τους πρωταγωνιστεί, ή συμμετέχουν σε άλλα έργα όπως δράματα ήχου (που αφορούν τους ίδιους χαρακτήρες) ή τραγούδια εικόνας (τραγούδια που τραγουδιούνται για τον χαρακτήρα τους αλλά που δεν περιλαμβάνονται στο anime και αναπτύσσουν περαιτέρω τον χαρακτήρα).

Ηνωμένο Βασίλειο

Από το 1988 έως το 1994, το Ηνωμένο Βασίλειο απαγόρευσε τη μετάδοση των φωνών των ανθρώπων που συνδέονται με τη Σύγκρουση στη Βόρεια Ιρλανδία, η τηλεόραση παρακάμπτει τις αρχικές φωνές χρησιμοποιώντας τις φωνές των ηθοποιών φωνής που συγχρονίζονται με τα βίντεο των απαγορευμένων ατόμων που μιλούν.

Ηνωμένες Πολιτείες

Στις τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές διαφημίσεις και τα trailer κινηματογραφικών ταινιών, οι ηθοποιοί φωνής προσλαμβάνονται συχνά μέσω οργανισμών ηθοποιίας φωνής. Ο Ernie Anderson, ο David Mark, ο Don LaFontaine, ο Miguel Ferrer, ο Billy West, ο Ashton Smith και άλλοι έχουν κάνει καριέρα σε αυτόν τον τομέα.

Βραζιλία

Παρόλο που η φωνητική ηθοποιία επικρίνεται έντονα στη Βραζιλία, οι περισσότερες ταινίες στα θέατρα μεταγλωττίζονται στα πορτογαλικά και οι περισσότεροι Βραζιλιάνοι προτιμούν να παρακολουθούν ταινίες στη μητρική τους γλώσσα. Η ηθοποιία φωνής στη Βραζιλία έχει αναγνωριστεί ιδιαίτερα από άλλες χώρες. Πολλοί ηθοποιοί κάνουν ακόμα και φωνές σκηνοθετών, ανθρώπους που κατευθύνουν άλλους φωνητικούς ηθοποιούς και μεταφράσεις. Για να γίνει κάποιος ηθοποιός φωνής στη Βραζιλία, πρέπει να είναι επαγγελματίας ηθοποιός και να παρακολουθήσει μαθήματα "ντούμπλας". Διασημότητες στη Βραζιλία έχουν κάνει φωνητικά έργα, παρόλο που στους Βραζιλιάνους γενικά δεν αρέσει όταν διασημότητες που δεν είναι ηθοποιοί κάνουν ηθοποιία φωνής.

Κολομβία

Καθώς τα Κολομβιανά Ισπανικά θεωρούνται μία από τις πιο καθαρές μορφές των Ισπανικών, ένας μεγάλος αριθμών ηθοποιών φωνής χρησιμοποιούνται από ντόπια φωνητικά ταλέντα. Με βάση τον Alexander Torrenegra οι υπηρεσίες των ηθοποιών φωνής στην Κολομβία είναι αρκετά γνωστές και συχνά κυμαίνονται μεταξύ της μεταγλώττισης και συγχρονισμού φωνών.

Φωνητική Ηθοποιία σε βιντεοπαιχνίδια

Σε πολλές από τις κύριες χώρες παραγωγής παιχνιδιών, στις Ηνωμένες Πολιτείες, τον Καναδά, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ιαπωνία, οι ηθοποιοί συχνά δίνουν τις φωνές τους σε χαρακτήρες σε παιχνίδια και μερικοί έχουν κάνει καριέρα με αυτό. Τα ονόματά τους έχουν μερικές φορές συνδεθεί με ένα συγκεκριμένο χαρακτήρα που έχουν δανείσει τη φωνή τους. Μεταξύ των πολλών γνωστών ηθοποιών φωνής βιντεοπαιχνιδιών είναι: Maaya Sakamoto (η ιαπωνική φωνή για το Final Fantasy XIII της χαρακτήρα Lightning), Tatsuhisa Suzuki (η φωνή του Noctis Lucis Caelum στο Final Fantasy XV), Miyu Irino (η ιαπωνική φωνή της Sora στη σειρά Kingdom Hearts), Τρόι Μπέικερ (Αγγλικά Snow Villiers, φωνή Joel από το The Last of Us, o David Hayter (o Solid Snake και o Big Boss του Metal Gear), o David Bateson (η φωνή του Πράκτορα 47 από το franchise Hitman) o Steve Downes και η Jen Taylor (Master Chief και Cortana από το franchise Halo), ο Nolan North (η φωνή του Nathan Drake από τα Uncharted βιντεοπαιχνίδια και του Desmond Miles από τη σειρά παιχνιδιών Assassin's Creed, ο Charles Martinet (η φωνή του Mario, του Luigi, του Baby Mario, του Baby Luigi, του Wario και του Waluigi στο franchise Mario της Nintendo ), ο Liam O'Brien (η φωνή του Caius Ballad στο Final Fantasy XIII-2 και του Πολέμου από το Darksiders) και η Jonell Elliot (η φωνή της Lara Croft από το 1999-2003).

Άλλοι ηθοποιοί που συνδέονται περισσότερο με τη βιομηχανία κινηματογράφου, ραδιοφωνίας ή τηλεόρασης έχουν επίσης δανείσει τις φωνές τους σε χαρακτήρες βιντεοπαιχνιδιών. Αυτοί οι ηθοποιοί συμπεριλαμβάνουν τους: Mark Hamill (φωνές Τζόκερ, Wolverine και Watcher από το Darksiders ), Michael Dorn (διάφορους χαρακτήρες από το World of Warcraft και τη φωνή του Gatatog Uvenk από το Mass Effect 2), την Claudia Black (Chloe Frazer από τη δεύτερη και την τρίτη προσθήκη στη σειρά Uncharted, Η Kristen Bell (φωνή της Lucy Stillman στις τρεις πρώτες προσθήκες του franchise Assassin's Creed), DB Cooper (BioShock 2, franchise Grand Theft Auto) η Camilla Luddington (η φωνή της Lara Croft το 2013) και η Ikue Ōtani (η φωνή του Pikachu).