Χιονοκαταιγίδα
| Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Η χιονοκαταιγίδα (αγγλικά: thundersnow, κατ' αντιστοιχία με το thunderstorm = καταιγίδα), γνωστό επίσης και ως χιονοθύελλα με βροντές (thunder snowstorm) ή καταιγίδα χιονιού (thundersnow storm) ή χιόνι με αστραπές και βροντές ή thundersnow storm, είναι ένα σπάνιο είδος καταιγίδας, στην οποία παρατηρούνται τα τυπικά φαινόμενα ηλεκτρικής δραστηριότητας (αστραπές και βροντές), με τη διαφορά ότι η ατμοσφαιρική κατακρήμνιση αποτελείται από χιόνι, αντί για βροχή. Το φαινόμενο αυτό καταγράφεται κυρίως σε περιοχές με έντονα ανοδικά ρεύματα εντός του ψυχρού τομέα των βαρομετρικών υφέσεων, από το φθινόπωρο ως την άνοιξη, όταν οι θερμοκρασίες επιφάνειας είναι πολύ πιθανό να είναι κοντά ή κάτω από τους 0 °C (32 °F). Επίσημα θεωρείται σπάνιο φαινόμενο.[1]
Κατά τη διάρκεια του φαινομένου, εκτός από την χιονόπτωση, ενδέχεται να σημειωθεί και χαλαζόπτωση σε κάποια σημεία της καταιγίδας. Υπάρχουν και άλλες παραλλαγές, με συνηθέστερη το thundersleet, όπου η κατακρήμνιση αποτελείται από χιονόνερο (sleet)[Σημ. 1] αντί για χιόνι (snow).
Είδη
Επεξεργασία
Υπάρχουν συνήθως τέσσερις πιθανές αιτίες και μορφές του φαινομένου:
- Αστραπές και βροντές μπορεί να τύχει να συμβούν σε μια ισχυρή χιονόπτωση ή χιονοθύελλα, με αντίστοιχο μηχανισμό με αυτόν της κανονικής καταιγίδας, λόγω ισχυρών αναταράξεων από την ταυτόχρονη ύπαρξη των οριζόντιων ρευμάτων, κοινώς ανέμων, με τα ισχυρά ανοδικά και καθοδικά ρεύματα, αν και είναι πρακτικώς σπάνιο ενδεχόμενο. Ο λόγος είναι ότι κατά τη διάρκεια της ψυχρής περιόδου του έτους, ο Ήλιος παραμένει χαμηλότερα στον ουρανό και οι ημέρες είναι μικρότερες. Ως αποτέλεσμα, το έδαφος και οι αέριες μάζες πάνω από αυτό κανονικά δεν θερμαίνονται αρκετά για να δημιουργήσουν στην ατμόσφαιρα τις ασταθείς συνθήκες που είναι απαραίτητες για την ανάπτυξη καταιγίδων με αστραπές και βροντές.
- Μια κανονική καταιγίδα στην άκρη ενός θερμού ή ψυχρού μετώπου, που μπορεί ή να σχηματιστεί σε μια ψυχρή περιοχή τον χειμώνα ή να προσκρούσει εκ των υστέρων σε ψυχρές αέριες μάζες, οπότε η κατακρήμνιση λαμβάνει την μορφή του χιονιού.
- Μια βαριά χιονοθύελλα στο άκρο βαρομετρικών υφέσεων που προκαλούν ισχυρά κατακόρυφα ρεύματα, τα οποία δημιουργούν ευνοϊκές συνθήκες για να συμβούν αστραπές και βροντές, όπως φαίνεται στο διπλανό σχεδιάγραμμα.
- Μια καταιγίδα στην οποία παρατηρείται το φαινόμενο lake effect ή ocean effect, που προκαλείται από ψυχρές αέριες μάζες που διέρχονται πάνω από αρκετά ζεστό νερό λιμνών ή ωκεανών. Με τον τρόπο αυτό δημιουργούνται τέτοιες χιονοκαταιγίδες ιδιαίτερα συχνά στην περιοχή των Μεγάλων Λιμνών.
Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά
ΕπεξεργασίαΜία μοναδική ιδιότητα της χιονοκαταιγίδας είναι ότι η χιονόπτωση ενεργεί ως ακουστικός συμπιεστής της βροντής, λόγω του ότι εμποδίζει τη διάδοση του ήχου σε μεγάλες αποστάσεις, εντονότερα από τη βροχή. Η βροντή από μια τυπική καταιγίδα, μπορεί να ακούγεται και πάνω από 10 χιλιόμετρα μακριά, ενώ η βροντή από ηλεκτρική δραστηριότητα κατά τη διάρκεια χιονόπτωσης, συνήθως μπορεί να ακούγεται μόνο σε ακτίνα 3 έως 5 χιλιομέτρων από την αστραπή.
Επίσης, αν και θερμοδυναμικά δεν διαφέρει από τα άλλα είδη καταιγίδας, ωστόσο οι κορυφές των καταιγιδοφόρων νεφών (σωρειτομελανίες) φτάνουν συνήθως σε πολύ χαμηλότερα ύψη από τις τυπικές καταιγίδες.
Συνήθως οι χιονοκαταιγίδες προκαλούν και ισχυρές χιονοπτώσεις και χιονοστρώσεις, της τάξεως των 5 έως 10 εκατοστών την ώρα. Συχνά μάλιστα, μια έντονη χιονόπτωση σε χιονοκαταιγίδα μπορεί να συνδυαστεί και με ισχυρό άνεμο, καθώς οι χιονοκαταιγίδες είναι συχνά μέρος μιας σφοδρής χιονοθύελλας, άρα υπάρχει και η πιθανότητα συνδυαστικής εκδήλωσης χιονοκαταιγίδας και χιονοθύελλας ταυτόχρονα.
Συχνότητα
ΕπεξεργασίαΣτις Ηνωμένες Πολιτείες, ο Μάρτιος είναι ο μήνας αιχμής του σχηματισμού αυτών των καταιγίδων και σύμφωνα με μία σχετική ανάλυση στοιχείων από 204 μετεωρολογικούς σταθμούς, σε διάστημα 30 ετών υπήρξαν μόλις 229 αναφορές φαινομένων ηλεκτρικής δραστηριότητας κατά τη διάρκεια αποκλειστικά χιονόπτωσης. Ωστόσο, όταν οι αναφορές δεν διαχωρίζονται από τουλάχιστον 1.100 χιλιόμετρα απόσταση ή από χρονική διάρκεια 6 ωρών, θεωρούνται επίσημα ως τοπικές αναφορές του ίδιου γεγονότος και ως αποτέλεσμα, θεωρείται ότι συνέβησαν μόλις 191 συμβάντα χιονοκαταιγίδας. Αυτό δίνει κατά μέσο όρο μόλις 6,4 χιονοκαταιγίδες ανά έτος στις ΗΠΑ.[2]
Σε παγκόσμια κλίμακα, οι περιοχές που παρατηρούνται χιονοκαταιγίδες με αξιοσημείωτη συχνότητα, είναι κατά σειρά οι εξής:
- Η περιοχή των Μεγάλων Λιμνών,
- Οι Μεσοδυτικές Πολιτείες των ΗΠΑ,
- Η Νέα Σκωτία στον Καναδά,
- Τα Βρετανικά Νησιά,
- Η Ιαπωνική Θάλασσα,
- Το όρος Έβερεστ.
Ιδιαίτερα στα χιονοδρομικά κέντρα, όταν εκδίδονται μετεωρολογικές προγνώσεις για χιονοκαταιγίδα, οι πίστες εκκενώνονται επειγόντως, για λόγους ασφαλείας.
Το φαινόμενο στην Ελλάδα
ΕπεξεργασίαΕιδικότερα στην Ελλάδα, το φαινόμενο είναι ιδιαίτερα σπάνιο και αυτός είναι και ο λόγος που ο όρος «χιονοκαταιγίδα» δεν έχει σημαντική απήχηση στην καθημερινότητα, όπου χρησιμοποιείται συνήθως η ανεπίσημη έκφραση «χιόνι με αστραπές και βροντές» από την πρακτική περιγραφή του φαινομένου. Ωστόσο, σε επίπεδο μετεωρολόγων υπάρχει ο επίσημος ελληνικός όρος χιονοκαταιγίδα, από τη μετάφραση του γαλλικού όρου «orage de neige» (καταιγίδα χιονιού, μεταφραστικό δάνειο), καθώς και του αγγλόφωνου όρου «thundersnow». Σχετικά αξιοσημείωτη συχνότητα του φαινομένου, παρατηρείται μόνο στην περιοχή των Ιωαννίνων (ιδιαίτερα έντονη εκδήλωση του φαινομένου σημειώθηκε στις 1 Φεβρουαρίου 2012), αν και κατά καιρούς μπορεί να συμβεί σε απρόβλεπτες τοποθεσίες. Ένα τέτοιο εντυπωσιακό παράδειγμα, ήταν η εκδήλωση χιονοκαταιγίδας μέσα στην Αθήνα, και μάλιστα επί δύο συνεχόμενες ημέρες, στις 29 και 30 Δεκεμβρίου 2016, κατά τη διάρκεια μιας ψυχρής εισβολής με έντονες χιονοπτώσεις και χιονοστρώσεις σε όλη σχεδόν τη χώρα, ακόμα και μέσα στο λεκανοπέδιο της Αθήνας έως και την παραλιακή ζώνη της πρωτεύουσας. Μεγάλης έκτασης χιονοκαταιγίδα μέσα στην Αθήνα, καθώς και σε πολλές ακόμα περιοχές της Αττικής, της Εύβοιας, των Κυκλάδων και της Κρήτης εκδηλώθηκε το βράδυ της 24ης Ιανουαρίου 2022 κατά τη διάρκεια της κακοκαιρίας «Ελπίδα», η οποία προκάλεσε και μεγάλες χιονοστρώσεις στις περιοχές αυτές και μέσα στην Αθήνα, έως και την παραλιακή ζώνη.
Δείτε επίσης
ΕπεξεργασίαΣημειώσεις
Επεξεργασία- ↑ Στα περισσότερα αγγλόφωνα κράτη «sleet» σημαίνει χιονόνερο. Ειδικότερα όμως στις Ηνωμένες Πολιτείες, η Μετεωρολογική Υπηρεσία της χώρας αναφέρει ως «sleet» τα μικρά σφαιρίδια πάγου που πέφτουν από τον ουρανό, με διάμετρο πολύ μικρότερη από τους κόκκους του χαλαζιού.
Αναφορές
Επεξεργασία- ↑ Coulter, Dauna (24 Φεβρουαρίου 2011). «The Mysterious Rumble of Thundersnow». NASA Science. NASA. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Ιανουαρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 21 Ιουλίου 2023.
- ↑ Patrick S. Market, Chris E. Halcomb, and Rebecca L. Ebert. A Climatology of Thundersnow Events over the Contiguous United States. Retrieved on 01-11-2006.