Χρήστης:Dimitri.kokkonis/πρόχειρο

{{Infobox στρατιωτικός | name = Πετρωνάς | image = | caption = | birth_date = | death_date = 865 | allegiance = [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία]] | serviceyears = 830s–865 | rank = [[Δομέστιχος των Σχολών]] | commands = | battles = [[Αραβο-Βυζαντινοί πόλεμοι|Αραβο-Βυζαντινοί μεθοριακοί πόλεμοι]] }} Ο Πετρωνάς (ελληνικά: Πετρωνᾶς‎‎; απεβίωσε στις 11 Νοεμβρίου 865) υπήρξε σημαντικός Βυζαντινός στρατηγός και ηγετική μορφή της αριστοκρατίας, στο μέσον του 9ου αιώνα. Ο Πετρωνάς ήταν αδελφός της Αυτοκράτειρας Θεοδώρας, κι έτσι γυναικάδελφος του Αυτοκράτορα Θεόφιλου, κατά την βασιλεία του οποίου προήχθη στην τάξη των πατρικίων και στο αξίωμα του δρουγγάριου της Βίγλα. Μετά από τον θάνατο του Θεόφιλου, έπαιξε ρόλο στον τερματισμό της Εικονομαχίας, αλλά παραμερίστηκε όπως και ο αδελφός του Βάρδα όσο ο ανιψιός του Μιχαήλ Γ΄ ήταν ανήλικος, και την εξουσία κατείχε στο όνομα εκείνου ο Αντιβασιλέας Θεόκτιστος. Το 855, ο Πετρωνάς και ο Βάρδας προέτρεψαν τον Μιχαήλ Γ΄ να πάρει τον έλεγχο της κυβέρνησης: ο Θεόκτιστος δολοφονήθηκε, η Θεοδώρα κλείστηκε σε μοναστήρι, ο Βάρδας έγινε ο πρώτος υπουργός του Μιχαήλ, και στον Πετρωνά ανατέθηκε ο πόλεμος κατά των Αράβων. Το 863, σημείωσε μια συντριπτική νίκη στην Μάχη Λαλακόοντος, έναν άθλο που σημάδεψε την έναρξη της βυζαντινής αντεπίθεσης στην Ανατολή. προήχθη σε Μάγιστρο και Δομέστιχο των Σχολών. Απεβίωσε το 865.

Βιογραφία

Ο Πετρωνάς ήταν γιος του δρουγγάριου Μαρίνου και της Θεοκτίστης, και μικρός αδελφός του Βάρδα και της Αυτοκράτειρας Θεοδώρας, συζύγου του Αυτοκράτορα Θεόφιλου. Ο Θεοφάνης Κοντινουάτος αναφέρει άλλες τρεις αδελφές, την Καλομαρία, την Σοφία, και την Ειρήνη.

Κατά την βασιλεία του Θεόφιλου, διορίστηκε διοικητής (δρουγγάριος) των φρουρών (του τάγματος) της Βίγλας, και ανήλθε στην τάξη των πατρικίων. Το 842, καθώς ο Θεόφιλος ήταν βαριά άρρωστος, ο Πετρωνάς και ο ευνούχος Θεόκτιστος οργάνωσαν την εκτέλεση του πατρίκιου Θεόφοβου, ένας Χουρραμίτης προσήλυτος και στρατηγός, του οποίου τα στρατεύματα είχαν εξεγερθεί και τον είχαν ανακηρύξει αυτοκράτορα στην Σινώπη πριν από μερικά χρόνια. Παρά την συγγένειά του με τον Θεόφιλο, εξάλλου, λέγεται ότι κάποτε ο αυτοκράτορας είχε βάλει να γυμνώσουν και να μαστιγώσουν τον Πετρωνά δημοσίως, επειδή είχε κτίσει ένα ανάκτορο που επισκίαζε το σπίτι μιας χήρας κατά παράβαση της σχετικής νομοθεσίας. Δόθηκε τότε η διαταγή να κατεδαφιστεί το ανάκτορο, τόσο δε τα οικοδομικά υλικά όσο και το οικόπεδο να δοθούν στην χήρα.

Ο Μιχαήλ Γ΄ με την Θεοδώρα και τον Θεόκτιστο, από το χειρόγραφο του Σκυλίτζη (Μαδρίτη)

.

Όταν ο Θεόφιλος πέθανε το 842, η Θεοδώρα έμεινε ως Αντιβασίλισσα στο όνομα του νήπιου γιου της, Μιχαήλ Γ΄. Σχηματίστηκε Συμβούλιο Αντιβασιλείας με επικεφαλής την Θεοδώρα, μαζί με τον Πετρωνά και τον Βάρδα, και τον συγγενή τους Σέργιο Νικητιάτη. Λέγεται ότι ο Πετρωνάς παρακινούσε την Θεοδώρα να εκριζώσει την εικονοκλαστική πολιτική του Θεόφιλου,, γεγονός που κατέληξε στην αναστήλωση της λατρείας των εικόνων με τον λεγόμενο "Θρίαμβο της Ορθοδοξίας" την 11η Μαρτίου 843. Αμέσως μετά, ο Πετρωνάς και ο Βάρδας απομάκρυναν τον Θεόκτιστο από την θέση Λογοθέτη, ενώ ο Νικητιάτης σκοτώθηκε σε εκστρατεία κατά των Σαρακηνών της Κρήτης, αφήνοντας πλέον ως ηγετική μορφή τον ευνούχο υπουργό κατά το υπόλοιπο της Αντιβασιλείας της Θεοδώρας.

In 855, however, Michael III turned fifteen and thus came nominally of age. The young ruler began resenting the dominance of his mother and of Theoktistos, especially after they selected Eudokia Dekapolitissa as his bride, disregarding Michael's attachment to his mistress, Eudokia Ingerina. Supported by his uncles Bardas and Petronas, Emperor Michael had Theoktistos seized and killed in late 855, while Petronas undertook the confinement of the empress and her daughters into a monastery. Bardas was now raised to the rank of Caesar and became the effective governor of the Byzantine Empire. In this position, he displayed remarkable energy and ability, and amongst the most important of his policies was a more aggressive stance against the Arabs in the East. Consequently, Petronas was appointed strategos of the powerful Thracesian Theme. On his first campaign, against the Paulicians of Tephrike in 856, he plundered his way through the emirate of Melitene and the Paulician lands to Samosata and Amida in Upper Mesopotamia. After penetrating deeper into Arab territory than any Byzantine commander since the beginning of the Muslim conquests, he returned victorious with many captives.

Petronas (far left) with John, the monk who foretold his victory at Lalakaon. Miniature from the Madrid Skylitzes

In 863, an Arab army, led by the emir of Melitene, Umar al-Aqta (r. 830s–863), raided deep into Byzantine territory, reaching the Black Sea coast at Amisos. Petronas was placed in charge of all Byzantine troops assembling to confront the invasion, and through a brilliant coordination effort, three separate forces managed to converge on the Arab army, encircle it, and destroy it at the Battle of Lalakaon on September 3, 863. Petronas carried his defeated enemy's head to Constantinople, where he was honored with a triumphal entrance by his nephew. Soon after, he was raised to the rank of magistros and the position of Domestic of the Schools (commander-in-chief of the army).

The defeat of the Arabs and their Paulician allies became a turning point in the Arab–Byzantine Wars. With this victory, Petronas and Bardas were able to secure their eastern borders, strengthen the Byzantine state, and set the stage for the Byzantine conquests of the 10th century. The Byzantine chroniclers add that the victorious general did not survive for long after the glorious Battle of Lalakaon. A hagiography, written by a contemporary, claims that Petronas died on the same day as his spiritual father Saint Anthony the Younger, two years and two months after routing the Arab armies. He was buried in the Gastria Monastery, where his stone sarcophagus was placed opposite those of his sister, the Empress Theodora, and his nieces.

Sources

• Jenkins, Romilly James Heald (1987). Byzantium: The Imperial Centuries, AD 610–1071. Toronto: University of Toronto Press. ISBN 0-8020-6667-4. 
• Kazhdan, Alexander Petrovich, επιμ. (1991). The Oxford Dictionary of Byzantium. New York and Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-504652-6. 
• Treadgold, Warren (1997). A History of the Byzantine State and Society. Stanford, California: Stanford University Press. ISBN 0-8047-2630-2. 
• Whittow, Mark (1996). The Making of Byzantium, 600–1025. Berkeley and Los Angeles, California: University of California Press. ISBN 0-520-20496-4. 
• Winkelmann, Friedhelm· Lilie, Ralph-Johannes· Ludwig, Claudia· Pratsch, Thomas· Rochow, Ilse· Zielke, Beate (2000). «Petronas (#5929)». Prosopographie der mittelbyzantinischen Zeit: I. Abteilung (641–867), 3. Band: Leon (#4271) – Placentius (#6265) (στα German). Berlin and New York: Walter de Gruyter. σελίδες 564–566. ISBN 978-3-11-016673-6. 

{{Persondata | name = Petronas the Patrician | alternative names = | SHORT DESCRIPTION = Byzantine general | date of birth = | place of birth = | date of death = 865 | place of death = }}