Χρήστης:Gymn13ar/πρόχειρο/Ιερά Μονή Ευαγγελίστριας Άνω Πεδινών Ιωαννίνων

Ιερά Μονή Ευαγγελίστριας Άνω Πεδινών Ιωαννίνων
	Ιερά Μονή Ευαγγελίστριας Άνω Πεδινών Ιωαννίνων
Γενικές πληροφορίες
Διεύθυνση	Άνω Πεδινά 440 07
Γεωγραφικές συντεταγμένες	39°52′37″N 20°39′50″E
	δεδομένα (π)

Αυτή η σελίδα είναι ένα πρόχειρο του χρήστη Gymn13ar. Εξυπηρετεί ως χώρος δοκιμών και ανάπτυξης σελίδων της Βικιπαίδειας και δεν είναι εγκυκλοπαιδικό λήμμα.

Διαγραφή αυτού του προχείρου

1. Αντιγράψτε αυτό: #ΑΝΑΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ [[Χρήστης:Gymn13ar/πρόχειρο]]
2. Κάντε κλικ εδώ
3. Κάντε το επικόλληση στην αρχή της σελίδας
4. Πατήστε «Δημοσίευση»

Η Ιερά Μονή Ευαγγελίστριας Άνω Πεδινών Ιωαννίνων αποτελεί πολιτισμικό και θρησκευτικό μνημείο στα Άνω Πεδινά των Ιωαννίνων, στα Ζαγοροχώρια και είναι αφιερωμένη στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου. Συγκεκριμένα βρίσκεται στο δυτικό Ζαγόρι στην αρχή του παραπάνω χωριού στο νοτιοανατολικό του τμήμα. Στη συγκεκριμένη μονή έζησε και πέρασε κάποια από τα χρόνια της ζωής του ο Ηπειρώτης λόγιος και ιερομόναχος Νεόφυτος Δούκας^[1].

Ιστορία

Το μοναστήρι της Ευαγγελίστριας είναι πολύ παλιό, χτίστηκε επί τουρκοκρατίας αλλά ο ακριβής χρόνος κτίσης του είναι άδηλος. Δεν είναι γνωστό αν προϋπήρξε στο χωριό και αγκάλιασε τους κατοίκους των Άνω Πεδινών, όταν έφτασαν κυνηγημένοι από τους Τούρκους δημιουργώντας τον πρώτο οικισμό ή οι κάτοικοι των Άνω Σουδενών έφτιαξαν το μοναστήρι. Σύμφωνα με τις πληροφορίες του Ιωάννη Λαμπρίδη^[2], το μοναστήρι προϋπήρχε στο επάνω μέρος του χωριού, στη θέση στην οποία σήμερα βρίσκεται το ξωκλήσι του Αγίου Γεωργίου και μεταφέρθηκε στη σημερινή του θέση σε εποχή που δεν είναι γνωστή. Αυτό ίσως να επιβεβαιώνεται από το γεγονός ότι δίπλα στον Άγιο Γεώργιο υπάρχει σορός λίθων και μία στέρνα, η οποία φαίνεται να μην ταιριάζει με το υπάρχον κτίσμα, καθώς και κατά τη διάνοιξη αυλακιών στον πλησίον χώρο του Αγίου Γεωργίου από χωρικούς εντοπίστηκαν κτίσματα και τάφοι.

Η Ευαγγελίστρια ήταν ανδρικό μοναστήρι και έζησε έτσι ως τις αρχές του 20^ου αιώνα ώσπου κοιμήθηκαν και οι τελευταίοι μοναχοί. Μετέπειτα το κράταγαν άτυπα κάποιοι έγγαμοι ιερείς, ώσπου έφυγαν και αυτοί και σαν αποτέλεσμα το μοναστήρι έκλεισε γύρω στα 1950. Το 1997, και αφού λίγα χρόνια πριν ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Ιωαννίνων κ.κ. Θεόκλητος Σετάκης είχε γυρίσει το μοναστήρι από ανδρικό σε γυναικείο, στη μονή ήρθε κι εγκαταστάθηκε μία αδερφότητα από τέσσερις μοναχές, από την Ιερά Μονή Υψώσεως Τιμίου Σταυρού που βρίσκεται στη θέση Μεγάλη Ράχη στην περιοχή Βαγιών Θηβών Βοιωτίας. Οι μοναχές παρέμειναν από το 1997 έως το 2002, όπου και αποχώρησαν. Το μοναστήρι από το 2002 μέχρι το 2010 παρέμεινε κλειστό και από το 2010 μέχρι και σήμερα στην Ευαγγελίστρια έχει εγκατασταθεί η μοναχή Ευφημία.

Περιγραφή

Η Ιερά Μονή Ευαγγελίστριας είναι χτισμένη ανάμεσα σε πέντε λόφους και σε υψόμετρο 950 μ. μέσα στον οικισμό του χωριού. Βρίσκεται σε απόσταση 35 χλμ. από την πόλη των Ιωαννίνων. Ο τόπος όπου θεμελιώθηκε είναι ακανόνιστος και το κτηριακό συγκρότημα βρίσκεται μέσα σε ένα περιβάλλον από σκούρους βράχους και η μονή με την σταχτιά πελεκητή πέτρα της δίνει την εικόνα της κλασικής Ζαγορίτικης αρχιτεκτονικής.

Η μονή ακολουθεί το μοναστηριακό αρχιτεκτονικό τυπικό, δηλαδή στο κέντρο βρίσκεται το καθολικό και γύρω γύρω οι πτέρυγες των κελιών. Αυτό γίνεται για να αντικρίζει όταν βγαίνει ο μοναχός από το κελί του τον ναό. Στον προαύλιο χώρο του μοναστηριού δίπλα από τον ναό υπάρχει μία στέρνα, απαραίτητη για εκείνη την εποχή, καθώς το κεντρικό Ζαγόρι δε διέθετε ούτε πηγές ούτε φλέβες νερού από κάτω κι έτσι οι κάτοικοι έφτιαχναν στέρνες για να μπορέσουν να συγκεντρώσουν το νερό του χιονιού. Η στέρνα της μονής είναι χτισμένη με πέτρα και κουρασάνι κι έχει βάθος 10 μέτρα και 2μέτρα.

1. Καθολικό

Το καθολικό της μονής Ευαγγελίστριας^[3] είναι τρίκλιτη βασιλική με τρούλο του εγγεγραμμένου σταυρού. Για να εισέλθει ο επισκέπτης σε αυτό μπαίνει από μία λοξή και χαμηλή είσοδο και κατεβαίνει αρκετά σκαλιά για να φτάσει στον κυρίως ναό (σελ. 92). Αυτό γινόταν τα χρόνια της τουρκοκρατίας αφενός για να δυσκολέψει τον τούρκο κατακτητή, ο οποίος συνήθιζε να μπαίνει στην εκκλησία έφιππος, κι αφετέρου γιατί ο σουλτάνος δεν επέτρεπε να χτίζονται εκκλησίες ψηλότερες από τα τζαμιά. Ο τρούλος του καθολικού είναι κυλινδρικός κι έχει δώδεκα μικρά και στενά παραθυράκια μέσα σε αβαθείς κόγχες. Το ιερό από τη μεριά του έχει τρεις προβάλλουσες στα ανατολικά αψίδες, οι οποίες εξωτερικά διακοσμούνται με οριζόντια οδοντωτή ταινία κάτω από τη στέγη και με διαδοχικά αβαθή τυφλά αψιδώματα.

2. Επιγραφές

Στο καθολικό της μονής υπάρχουν δύο επιγραφές, όπου στην πρώτη αναφέρονται η χρονολογία κτήσης και ιστόρησης του ναού, οι ζωγράφοι, τα ονόματα των μοναχών και του ηγούμενου, ενώ στη δεύτερη αναγράφονται οι χορηγοί των επιγραφών και δηλώνεται ότι ο ναός τιμά τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου.

3. Τοιχογραφίες του καθολικού

Το εικονογραφικό πρόγραμμα της μονής έχει μία αξιοσημείωτη θεματολογία. Καταρχάς στο ιερό του καθολικού και συγκεκριμένα στην αψίδα του απεικονίζεται η Πλατυτέρα με την Κοινωνία των Αποστόλων. Στον τρούλο του διακονικού υπάρχει η απεικόνιση του Αγίου Νικολάου με σκηνές από τον βίο του. Ο τοιχογραφικός διάκοσμος εμπλουτίζεται από τις σκηνές του Δωδεκαόρτου, τα Θαύματα, τις Παραβολές και θέματα από την παιδική ηλικία και διδασκαλία του Χριστού καθώς από τις σκηνές του πρώτου βιβλίου της Παλαιάς Διαθήκης. Επίσης υπάρχουν και απεικονίσεις των Οικουμενικών Συνόδων, που σα θέμα δεν περιλαμβάνεται συχνά στα εικονογραφικά προγράμματα των ναών και παραμένει σπάνιος κατά τη διάρκεια του 16^ου, 17^ου και 18^ου αιώνα. Ωστόσο, οι ζωγράφοι από το Καπέσοβο το προτιμούσαν για να καλύψουν ναούς με μεγάλες επιφάνειες, οι οποίοι χρησιμοποιούσαν ως ζωγραφικό σχέδιο τα ανθίβολα και από αυτούς τα κληροδότησαν οι Σουδενιώτες ζωγράφοι. Μία από τις σημαντικότερες τοιχογραφίες της Μονής είναι αυτή που απεικονίζει τη Ρίζα του Ιεσσαί με του αρχαίους Έλληνες φιλοσόφους.

4. Κειμήλια

Ο μεγαλύτερος θησαυρός και πλούτος της Ιεράς Μονής είναι δύο ξύλινα τρίπτυχα (Στάθης Δ. Λαμπρίδης, «ΕΠΑΝΩ ΣΟΥΔΕΝΑ (Ζαγορίου)», Το Ζαγόρι μας, Γιάννενα 1984, σελ. 32-34) και μία εικόνα της Θεοτόκου, τα οποία φυλάσσονται σε κάποια από τα κελιά του μοναστηριού και μόνο κατόπιν συνεννόησης με τη μοναχή Ευφημία μπορεί να τα προσκυνήσει ο επισκέπτης. Η εικόνα της Θεοτόκου είναι η μεταβυζαντινή θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Οδηγήτριας, που βρισκόταν στο τέμπλο του καθολικού κι έχει αφαιρεθεί τα τελευταία χρόνια λόγω συντήρησης. Επίσης στη μονή φυλάσσονται και δύο πολύτιμοι σταυροί ευλογίας και αγιασμού, ένα Ευαγγέλιο με αργυρή επένδυση και δύο λειψανοθήκες του 19^ου αιώνα.

Διαχείριση

(ποια είναι η διαχειριστική αρχή του χώρου, ποια η προσβασιμότητα από επισκέπτες)

Γκαλερί

(επεξεργαστείτε την γκαλερί για αλλαγή των εικόνων)

λεζάντα
λεζάντα

Δείτε επίσης

Παραπομπές

↑ Ζαμπακίδης, Αριστοφάνης. Νεόφυτος Δούκας. Θεσσαλονίκη: Αδελφών Κυριακίδη α.ε. σελ. 49-68. ISBN 960-343-813-8.
↑ Λαμπρίδης, Στάθης (1984). Επάνω Σουδενά (Ζαγορίου). Γιάννενα: Το Ζαγόρι μου. σελ. 27-36.
↑ Καφφές, Θωμάς (2023). Ιερά Μονή Ευαγγελίστριας Άνω Πεδινών Ιωαννίνων και ο Νεόφυτος Δούκας. Θεσσαλονίκη: Μπαρμπουνάκης. σελ. 92-95. ISBN 978-960-267-497-0.

Βιβλιογραφικές πηγές

Καφφές, Θωμάς (2023). Ιερά Μονή Ευαγγελίστριας Άνω Πεδινών Ιωαννίνων και ο Νεόφυτος Δούκας. Θεσσαλονίκη: Μπαρμπουνάκης. σελ. 78-145. ISBN 978-960-267-497-0.
τίτλος.
τίτλος.

Προτεινόμενη βιβλιογραφία

Λαμπρίδης, Στάθης (1984). Η Ευαγγελίστρια. Γιάννενα: Το Ζαγόρι μας. σελ. 32-34.
Παπαγιαννόπουλος, Κώστας. Μοναστήρια. Ιωάννινα: Παναγιωτόπουλος. σελ. 270-273.
Χουλιάρας, Ιωάννης. Τοιχογραφημένοι ναοί στα Άνω και Κάτω Πεδινά Ζαγορίου (18ος - 19ος αιώνας). Ιωάννινα: Κώστας Παπαγιαννόπουλος - Ελένη Σιμώνη. σελ. 289-292.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[1] Ζαμπακίδης, Αριστοφάνης. Νεόφυτος Δούκας. Θεσσαλονίκη: Αδελφών Κυριακίδη α.ε. σελ. 49-68. ISBN 960-343-813-8.

[2] Λαμπρίδης, Στάθης (1984). Επάνω Σουδενά (Ζαγορίου). Γιάννενα: Το Ζαγόρι μου. σελ. 27-36.

[3] Καφφές, Θωμάς (2023). Ιερά Μονή Ευαγγελίστριας Άνω Πεδινών Ιωαννίνων και ο Νεόφυτος Δούκας. Θεσσαλονίκη: Μπαρμπουνάκης. σελ. 92-95. ISBN 978-960-267-497-0.

[1]

[2]

[3]