Βικιπαίδεια

Χριστόδουλος Σώζος

Ελληνοκύπριος δήμαρχος

Ο Χριστόδουλος Σώζος ήταν Ελληνοκύπριος δικηγόρος και επιχειρηματίας. Διετέλεσε Δήμαρχος Λεμεσού την περίοδο 1908-1912.[1][2]

Χριστόδουλος Σώζος
Δήμαρχος Λεμεσού
Περίοδος
1908 – 6 Δεκεμβρίου 1912
ΠροκάτοχοςΙωάννης Καραγεωργιάδης
ΔιάδοχοςΜιχαήλ Ηρακλή Μιχαηλίδης
Προσωπικά στοιχεία
Γέννηση10 Μαρτίου 1872, Λευκωσία, Κύπρος
Θάνατος6 Δεκεμβρίου 1912 (40 ετών)
Μανωλιάσσα, Ελλάδα
ΕθνότηταΕλληνική
ΣύζυγοςΕρμιόνη Ιωάννου Ζαχαριάδη
Παιδιά1 υιό
ΕπάγγελμαΝομική
ΒραβεύσειςΔικηγόρος
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Βιογραφικά στοιχεία Επεξεργασία

Ο Χριστόδουλος Σώζος γεννήθηκε στη Λεμεσό τον Μάρτιο του 1872.[2][3] Ο πατέρας του, Σώζων Λοΐζου, είχε υπηρετήσει ως εθελοντής στον πόλεμο του 1866 στην Κρήτη ενώ ο παππούς του Αντώνιος Ιακώβου Λοΐζου είχε υπηρετήσει ως εθελοντής κατά τη διάρκεια της ελληνικής επανάσταση υπό τον Κάρολο Φαβιέρο στην Αθήνα.[3] Μητέρα του ήταν η Μαρία Χριστοδούλου Χατζηπαύλου.[3]

Φοίτησε στην Ελληνική Σχολή Λεμεσού.[4] Υπήρξε μαθητής του Ανδρέα Θεμιστοκλέους.[3] Επιπλέον, ήταν συμμαθητής στο σχολαρχείο και συμφοιτητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών με τον Σίμο Μενάρδο και τον Νικόλαο Κλ. Λανίτη.[3] Μετά την αποφοίτηση του από το σχολαρχείο το 1885, φοίτησε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών.[3] Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του ξεκίνησε να ασκεί το επάγγελμα του δικηγόρου, αρχικά στην Κερύνεια (1892-1894) και μετέπειτα στο Κτήμα (1894-1898).[3][2] Το 1898 εγκαταστάθηκε στη Λεμεσό.[3] Το ίδιο έτος παντρεύτηκε την Ερμιόνη Ιωάννου Ζαχαριάδη, με την οποία απέκτησαν ένα υιό, τον Ζήνων.[3][2]

Τις περιόδους 1901-1906 και 1906-1911 διετέλεσε βουλευτής-μέλος του Νομοθετικού Συμβουλίου στο διαμέρισμα Λεμεσού-Πάφου.[3][2] Ήταν ο πρώτος Κύπριος βουλευτής που πήγαινε στις συνεδριάσεις του Νομοθετικού Συμβουλίου πάντοτε άριστα προετοιμασμένος, μελετώντας τη βρετανική νομοθεσία και τη σύγχρονη ιστορία της Αγγλίας, καταφέρνοντας έτσι να φέρνει σε δύσκολη θέση την αποικιακή κυβέρνηση.[5] Ουσιαστικά ο Χριστόδουλος Σώζος ήταν ο πρώτος που άσκησε συστηματική και ουσιαστική αντιπολίτευση εναντίον των Βρετανών εντός της Βουλής, κερδίζοντας και τον σεβασμό τους.[5] Στον Χριστόδουλο Σώζο οφείλεται η κατάθεση και η έγκριση από την πλειοψηφία του Νομοθετικού Συμβουλίου του πρώτου ενωτικού δημοψηφίσματος στην Κυπριακή Βουλή το 1903.[4]

 
Το γραφείο του Χριστόδουλου Σώζου

Επιπλέον, διετέλεσε μέλος του Εκτελεστικού Συμβουλίου (1911).[3][2] Το 1906 παρέμεινε στο Λονδίνο για 7 μήνες, με δικά του έξοδα, για την προώθηση των κυπριακών δικαίων στους αγγλικούς πολιτικούς κύκλους.[3][2] Το ίδιο συνέβη και για 3 μήνες το 1912.[3][2]

Επιπρόσθετα, διετέλεσε έφορος των ελληνικών εκπαιδευτηρίων Λεμεσού.[3][2] Επίσης, υπήρξε Τέκτων της Στοάς Λεμεσού «Ζήνων», με ανώτερους βαθμούς και Σεβάσμιος τα έτη 1900, 1901, 1905, 1908 και 1912.[3]

Επίσης, μαζί με τον Ανδρέα Θεμιστοκλέους και τον Νικόλαο Κλ. Λανίτη ίδρυσαν το 1912 τον Γυμναστικό Σύλλογο «Τα Ολύμπια» (ΓΣΟ), τον πρώτο Γυμναστικό Σύλλογο της Κύπρου.[3] Διετέλεσε γραμματέας του ΓΣΟ.[3] Ακόμη, ήταν και αθλητής του συλλόγου, έχοντας κατακτήσει την πρώτη θέση σε αγώνισμα λεμβοδρομίας (τετράκωπος) στους Παγκύπριους Αγώνες του 1900.[3]

Εκτός από δικηγόρος και πολιτευτής, ήταν και επιχειρηματίας.[6] Αποτέλεσε έναν εκ των 4 ιδρυτών του Λαϊκού Ταμιευτηρίου (μετέπειτα Λαϊκή Τράπεζα Λεμεσού και ακολούθως Λαϊκή Τράπεζα Κύπρου) το 1901.[6] Ακόμη, είχε σημαντική συμβολή στη δημιουργία της πρώτης καθαρά κυπριακής πλοιοκτήτριας–ναυτιλιακής εταιρείας, της Ατμοπλοϊκής Εταιρείας Λεμεσού (1905-06),[6] της οποίας διετέλεσε και πρόεδρος.[3]

Δημαρχεία Χριστόδουλου Σώζου Επεξεργασία

 
Προτομή του Χριστόδουλου Σώζου στον Δημοτικό Κήπο Λεμεσού.

Ο Χριστόδουλος Σώζος εξελέγη και υπηρέτησε ως Δήμαρχος Λεμεσού από το 1908 μέχρι τον θάνατο του το 1912.[6] Κατά τη διάρκεια της δημαρχίας του έγινε ηλεκτροφωτισμός των δρόμων, ο πρώτος από τις υπόλοιπες πόλεις της Κύπρου.[6][5] Ο ηλεκτροφωτισμός αυτός λειτούργησε στις 21 Μαΐου 1912.[7] Επιπλέον, έγινε η έναρξη των έργων για την κατασκευή της προκυμαίας της Λεμεσού, τα σημαντικά αντιπλημμυρικά έργα που βοήθησαν σε μεγάλο βαθμό στην επίλυση του προβλήματος των πλημμυρών που την ταλαιπωρούσαν εκατοντάδες χρόνια, η κατασκευή νέων δρόμων και επίστρωση όλων των δρόμων της Λεμεσού με άσφαλτο καθώς και η ονομασία όλων των οδών της πόλης.[6][5]

Επιπλέον, επί δημαρχίας του κατασκευάστηκε ο Δημοτικός Κήπος Λεμεσού, ο οποίος δεντροφυτεύθηκε και στολίστηκε με αγάλματα που εισήχθησαν από την Ελλάδα.[6][5] Ακόμη, δημιουργήθηκε η φιλαρμονική του Δήμου Λεμεσού που κάθε Κυριακή έδινε κονσέρτα μέσα στον Δημοτικό Κήπο Λεμεσό σε ειδικό χώρο που διαμορφώθηκε, προσφέροντας ποιοτική ψυχαγωγία στους δημότες.[6][5]

Επιπρόσθετα, κατασκευάστηκε καινούργια αποβάθρα, που εξυπηρετούσε ειδικά την εξαγωγή οίνων και σταφίδων.[6] Επίσης, τίθεται αυστηροί κανονισμοί για την καθαριότητα της πόλης και δημιουργείται σύγχρονο χοιροσφαγείο.[6]

Το 1911 διοργάνωσε την πρώτη Παγκύπρια Γεωργική και Βιομηχανική Έκθεση της Κύπρου.[6] Ακόμη, έβαλε τάξη στα οικονομικά του Δήμου Λεμεσού απαιτώντας και επιτυγχάνοντας να χαρισθεί το υπόλοιπο του δανείου για τα αντιπλημμυρικά έργα από την αποικιοκρατική διακυβέρνηση και την ενοποίηση των δανείων του δήμου.[6][5]

Βαλκανικός πόλεμος Επεξεργασία

Τον Οκτώβριο του 1912 ζήτησε να καταταγεί σαν εθελοντής στρατιώτης στον ελληνικό στρατό, ώστε να πολεμήσει στον Βαλκανικό Πόλεμο.[3] Έφυγε κρυφά από την Κύπρο καθώς ήταν σίγουρος ότι η οικογένεια του θα προσπαθούσε να τον αποτρέψει.[8][4] Παρόλο που ακόμη και ο Ελευθέριος Βενιζέλος, με τον οποίο συναντήθηκαν στην Αθήνα για να του ζητήσει να τον στείλει σε μάχιμη μονάδα, προσπάθησε να τον πείσει να μείνει σε στρατιωτική υπηρεσία στην Αθήνα, ο Χριστόδουλος Σώζος αρνήθηκε και απαίτησε να πολεμήσει.[3][5][9][10][4] Μάλιστα, πριν αναχωρήσει για τον πόλεμο, χαιρέτησε ξανά τον Ελευθέριο Βενιζέλο στο υπουργείο του.[3] Ήταν στρατιώτης του Α΄ Πεζικού Συντάγματος και πολέμησε στη Θεσσαλία, στη Μακεδονία και στην Ήπειρο.[3]

Έχασε τη ζωή του στη μάχη στις 6 Δεκεμβρίου 1912 στις μάχες για την απελευθέρωση των Ιωαννίνων (Μάχη του Μπιζανίου) στο ύψωμα του Προφήτη Ηλία στη Μανωλιάσσα Ιωαννίνων.[11][6][2][5][12][10][4] Έγινε ο πρώτος και ο μόνος δήμαρχος της Κύπρου που έπεσε μαχόμενος σε μάχη ως απλός στρατιώτης.[6][10]

Τιμές Επεξεργασία

Προς τιμή του δημιουργήθηκε μνημείο στον Δημοτικό Κήπο Λεμεσού το 1915.[3][9] Επιπλέον, ο Βασίλης Μιχαηλίδης έγραψε το ποιήμα «Εἰς τόν ἡρωϊκῶς πεσόντα Χρ. Σῶζον», το οποίο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Σάλπιγξ την 1η Φεβρουαρίου 1913.[3][4]

Τον Δεκέμβριο του 1913 η Βουλή των Ελλήνων αποφάσισε την ανάρτηση της φωτογραφίας του στο κτίριο της.[9] Επιπλέον, στην πόλη των Ιωαννίνων δόθηκε οδός με την ονομασία του, ενώ από τον Δεκέμβριο του 1998 έχει στηθεί και προτομή του Χριστόδουλου Σώζου στις όχθες της λίμνης των Ιωαννίνων.[6][9][10][4] Επιπλέον, προτομή του Χριστόδουλου Σώζου υπάρχει και στους Αμπελόκηπους Θεσσαλονίκης.[13][9]

Επιπλέον, η Πλάτρες θεωρεί τον Χριστόδουλο Σώζο ως μεγάλο ευεργέτη της κοινότητας αφού συνέβαλε στην ανάπτυξη των Πλατρών και βοήθησε να έρθει νερό στο χωριό.[14]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ «Πρώην Δημάρχοι». www.limassolmunicipal.com.cy. Δήμος Λεμεσού. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Ιουλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 23 Ιουλίου 2019. 
  2. ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 «Χριστόδουλος Σώζος». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Νοεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 27 Νοεμβρίου 2013. 
  3. ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 3,12 3,13 3,14 3,15 3,16 3,17 3,18 3,19 3,20 3,21 3,22 3,23 3,24 «Χριστόδουλος Σώζος». www.polignosi.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Ιουνίου 2020. Ανακτήθηκε στις 27 Ιουνίου 2020. 
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 «Χριστόδουλος Σώζος- Ο ηρωικός Δήμαρχος Λεμεσού που πέθανε ως απλός στρατιώτης». Κυπριακός Χρονογράφος. 5 Δεκεμβρίου 2018. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Ιουνίου 2020. Ανακτήθηκε στις 27 Ιουνίου 2020. 
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 5,7 5,8 Κολώτας, Τίτος. «Χριστόδουλος Σώζος, ο μεγαλύτερος Κύπριος πολιτικός του 20ου αιώνα». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2016. 
  6. ↑ 6,00 6,01 6,02 6,03 6,04 6,05 6,06 6,07 6,08 6,09 6,10 6,11 6,12 6,13 6,14 Κολώτας, Τίτος (18 Φεβρουαρίου 2011). «Δήμαρχοι Λεμεσού: Χριστόδουλος Σώζος». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Αυγούστου 2011. Ανακτήθηκε στις 27 Αυγούστου 2011. 
  7. ↑ «Χριστόδουλος Σώζος- Ο ηρωικός Δήμαρχος Λεμεσού που πέθανε ως απλός στρατιώτης στο Μπιζάνι.». 16 Αυγούστου 2019. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Ιουνίου 2020. Ανακτήθηκε στις 27 Ιουνίου 2020. 
  8. ↑ «Χριστόδουλος Σώζος: Ο ήρωας-Δήμαρχος από τη Λεμεσό που έπεσε μαχόμενος στο Μπιζάνι». 6 Δεκεμβρίου 2019. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Ιουνίου 2020. Ανακτήθηκε στις 27 Ιουνίου 2020. 
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 «Ο Χρ. Σώζος στην πρωτεύουσα της Μακεδονίας: 1912- 2018». 3 Μαρτίου 2018. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Ιουνίου 2020. Ανακτήθηκε στις 27 Ιουνίου 2020. 
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 «Χριστόδουλος Σώζος, ο δήμαρχος Λεμεσού που πολέμησε και πέθανε στην μάχη για την απελευθέρωση των Ιωαννίνων». 19 Οκτωβρίου 2018. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Ιουνίου 2020. Ανακτήθηκε στις 27 Ιουνίου 2020. 
  11. ↑ «Χριστόδουλος Σώζος (1908 – 1912)». www.limassolmunicipal.com.cy. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Ιουνίου 2020. Ανακτήθηκε στις 27 Ιουνίου 2020. 
  12. ↑ «Να τιμηθούν οι ήρωες εθελοντές της Απελευθέρωσης των Ιωαννίνων!». 8 Φεβρουαρίου 2013. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Ιουνίου 2013. Ανακτήθηκε στις 27 Ιουνίου 2020. 
  13. ↑ «Η 5η Οκτωβρίου 1912, ο Χρ. Σώζος και οι πολιτικοί μας». 5 Οκτωβρίου 2019. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Ιουνίου 2020. Ανακτήθηκε στις 27 Ιουνίου 2020. 
  14. ↑ «Ευεργέτες Δωρητές». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Μαΐου 2017. Ανακτήθηκε στις 8 Μαΐου 2017. 

Πηγές Επεξεργασία

Πολιτικά αξιώματα
Προκάτοχος
Ιωάννης Καραγεωργιάδης 		Δήμαρχος Λεμεσού
1908 – 6 Δεκεμβρίου 1912 		Διάδοχος
Μιχαήλ Ηρακλή Μιχαηλίδης
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Χριστόδουλος_Σώζος&oldid=10014311"