Βικιπαίδεια

Avro Lancaster

βομβαρδιστικό αεροσκάφος

Το Avro Lancaster ήταν βρετανικό τετρακινητήριο βαρύ βομβαρδιστικό του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε από την Avro και είναι σύγχρονο των επίσης τετρακινητήριων Handley Page Halifax και Short Stirling. Οι τρεις τύποι εντάχθηκαν σε υπηρεσία με τη RAF την ίδια χρονική περίοδο.

Avro Lancaster
Lancaster του Νο. 44 Σμήνους της RAF (1942).
Τύποςβαρύ/στρατηγικό βομβαρδιστικό αεροσκάφος
ΚατασκευαστήςAvro
Χώρα προέλευσηςΗνωμένο Βασίλειο
ΣχεδιασμόςΡόυ Τσάντγουικ (Roy Chadwick)
Παρθενική πτήση9 Ιανουαρίου 1941
Πρώτη παρουσίασηΦεβρουάριος 1942
Κύριος χειριστήςRAF
Βασιλική Καναδική Πολεμική Αεροπορία (Royal Canadian Air Force, RCAF)
Βασιλική Αυστραλιανή Πολεμική Αεροπορία (Royal Australian Air Force, RAAF)
Παραγωγή7377[1]
Κόστος μονάδας£42.000 (σε τιμές 1943)[2]
Αναπτύχθηκε απόAvro Manchester
ΠαραλλαγέςAvro Lancastrian
Εξελίχθηκε σεAvro York
Avro Lincoln

Το Lancaster έχει τις ρίζες του στο δικινητήριο Avro Manchester που αναπτύχθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1930 για να καλύψει την προδιαγραφή P.13/36 του Υπουργείου Αεροπορίας και περιέγραφε ένα μέσο βομβαρδιστικό το οποίο θα μπορούσε επιπλέον να μεταφέρει μια τορπίλη εσωτερικά στην αποθήκη βομβών του καθώς και να πλήττει στόχους όντας σε βύθιση. Αρχισχεδιαστής του Lancaster ήταν ο Ρόυ Τσάντγουικ (Roy Chadwick), ο οποίος το ανέπτυξε ως τετρακινητήρια εκδοχή του Manchester. Σε όλες τις εκδόσεις του Lancaster πλην μίας, οι κινητήρες αυτοί ήταν οι περίφημοι Rolls-Royce Merlin. Σε αντίθεση με τα Manchester που αποδείχθηκαν ανεπαρκή και αποσύρθηκαν σύντομα, έπειτα από την ένταξή τους σε υπηρεσία το 1942 τα Lancaster έγιναν τα κύρια βαριά βομβαρδιστικά της RAF, της Βασιλικής Καναδικής Πολεμικής Αεροπορίας (Royal Canadian Air Force, RCAF) και άλλων αεροπορικών δυνάμεων της Κοινοπολιτείας επισκιάζοντας τα επίσης διαδεδομένα Halifax και Stirling.[3]

Η επιμήκης αποθήκη βομβών τους επέτρεπε να μεταφέρουν τις μεγαλύτερες βόμβες που διέθετε η RAF, συμπεριλαμβανομένων των «blockbusters» των 1800 kg, 3600 kg ή και 5400 kg. Το «Lanc», όπως έμεινε γνωστό στη καθομιλουμένη,[4] χρησιμοποιήθηκε εκτενώς ως νυχτερινό βομβαρδιστικό στο δεύτερο μισό του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ρίπτοντας 618 χιλιάδες τόνους βομβών σε 156 χιλιάδες αποστολές.[5] Αεροσκάφη αυτού του τύπου αξιοποιήθηκαν επίσης σε πολλές εξειδικευμένες αποστολές, όπως για παράδειγμα για να μεταφέρουν τις λεγόμενες «αναπηδούσες βόμβες» που κατέστρεψαν τα φράγματα του Ρήνου. Παρόλο που ήταν κατά κύριο λόγο νυχτερινά βομβαρδιστικά, πραγματοποίησαν επίσης αποστολές βομβαρδισμού ακριβείας κατά τη διάρκεια της ημέρας όντας ικανά να μεταφέρουν τις βόμβες Tallboy των 5400 kg ή τις ακόμη βαρύτερες Grand Slam των 10.000 kg. Πραγματοποίησαν επίσης ανθυποβρυχιακές αποστολές μεγάλου βεληνεκούς, μέχρι την αντικατάστασή τους από τα Avro Shackleton, καθώς και επιχειρήσεις αεροδιάσωσης στον ωκεανό. Πέραν αυτών έδρασαν ως φωτοαναγνωριστικά, αεροσκάφη εναέριας χαρτογράφησης περιοχών και ως ιπτάμενα τάνκερ για τον ανεφοδιασμό των επιβατηγών Avro Lancastrian που πραγματοποιούσαν υπερατλαντικές πτήσεις.

Μεταπολεμικά τα Lancaster αντικαταστάθηκαν ως κύρια στρατηγικά βομβαρδιστικά της RAF από τα Avro Lincoln, που ήταν βασισμένα σχεδιαστικά στα ίδια. Εκτενής ήταν επίσης η χρήση τους ως πλατφόρμες δοκιμών διάφορων κινητήρων. Το 1943 ένα Lancaster μετατράπηκε προκειμένου να δοκιμαστεί ο τουρμποτζέτ κινητήρας Metropolitan-Vickers F.2, ενώ αργότερα δοκιμάστηκαν και άλλοι, συμπεριλαμβανομένων των τουρμποπρόπ Armstrong Siddeley Mamba και Rolls-Royce Dart καθώς και των τουρμποτζέτ Avro Canada Orenda και STAL Dovern.

Ιστορικό υπόβαθρο Επεξεργασία

 
Το ανεπαρκές Avro Manchester ήταν το αεροσκάφος πάνω στο οποίο βασίστηκε σχεδιαστικά το σαφώς ανώτερο Lancaster.

Τη δεκαετία του 1930 η RAF ενδιαφέρονταν κυρίως για την απόκτηση δικινητήριων βομβαρδιστικών.[6] Τα δικινητήρια περιόριζαν τις απαιτήσεις στην παραγωγή και τη συντήρηση κινητήρων, σε μια περίοδο που ήταν ήδη αρκετά δύσκολη εξαιτίας της εισαγωγής πολλών νέων τύπων σε υπηρεσία. Οι περιορισμοί στην ισχύ που παρείχαν οι υπάρχοντες κινητήρες ήταν τόσο σοβαροί που οι Βρετανοί επένδυσαν σημαντικά στην ανάπτυξη τεράστιων κινητήρων της κατηγορίας των 2.000 hp προκειμένου να βελτιώσουν τις επιδόσεις των αεροσκαφών τους. Παρόλα αυτά στα τέλη της δεκαετίας του 1930 κανένας από αυτούς δεν ήταν έτοιμος για παραγωγή. Τόσο οι Ηνωμένες Πολιτείες όσο και η Σοβιετική Ένωση επιδίωξαν την περίοδο εκείνη να αναπτύξουν βομβαρδιστικά που θα κινούνταν από τέσσερις, αντί για δύο, κινητήρες μικρότερης ισχύος. Τα αποτελέσματα αυτών των σχεδίων αυτών είχαν αρκετά θετικά χαρακτηριστικά, καθώς παρείχαν μεγάλη εμβέλεια και ικανοποιητικές δυνατότητες μεταφοράς φορτίου. Κατά συνέπεια, το 1936 η RAF αποφάσισε να διερευνήσει τη σκοπιμότητα ανάπτυξης ενός τετρακινητήριου βομβαρδιστικού.[6]

Το Lancaster προήλθε από ένα δικινητήριο βομβαρδιστικό που είχε υποβληθεί προκειμένου να καλύψει την προδιαγραφή P.13/36 του βρετανικού Υπουργείου Αεροπορίας του 1936 και περιέγραφε ένα μέσο βομβαρδιστικό το οποίο θα μπορούσε επιπλέον να μεταφέρει μια τορπίλη εσωτερικά στην αποθήκη βομβών του καθώς και να πλήττει στόχους όντας σε βύθιση.[7][8] Επίσης ζητήθηκε το αεροσκάφος να είναι μεσοπτέρυγο μονοπλάνο ολομεταλλικής κατασκευής, ενώ θετική θα κρινόταν η χρήση των κινητήρων Rolls-Royce Vulture, που βρισκόταν την περίοδο εκείνη στο στάδιο της ανάπτυξης.[9] Προτάσεις υπέβαλαν οι εταιρείες Fairey, Boulton Paul, Handley Page και Shorts, με κινητήρες Rolls-Royce Vulture, Napier Sabre, Fairey P.24 ή Bristol Hercules. Οι περισσότεροι από αυτούς τους κινητήρες ήταν ακόμη υπό ανάπτυξη και ενώ εξετάστηκαν επίσης σχεδιάσεις τετρακινητήριων βομβαρδιστικών, υπό την προδιαγραφή B.12/36, οι δύο επιπλέον κινητήρες απαιτούσαν την ενίσχυση της πτέρυγας και της συνολικής δομής του αεροσκάφους, αυξάνοντας το βάρος του.[10]

Η Avro υπέβαλε το Avro 679 στο πλαίσιο της προδιαγραφής P.13/36, με την πρότασή της να επιλέγεται τον Φεβρουάριο του 1937. Επίσης επιλέχθηκε η σχεδίαση της Handley Page ως εφεδρική λύση, σε περίπτωση που το Avro αποδεικνύονταν ανεπαρκές. Τον Απρίλιο του 1937 παραγγέλθηκε ένα ζεύγος πρωτοτύπων για κάθε μια από τις δύο σχεδιάσεις.[11][9] Το αεροσκάφος της Avro ονομάστηκε Manchester και εντάχθηκε σε υπηρεσία το Νοέμβριο του 1940. Παρόλο που επρόκειτο για ένα ικανό αεροσκάφος, αντιμετώπιζε ζητήματα με τους κινητήρες Vulture που δεν παρείχαν επαρκή ισχύ και ήταν αναξιόπιστοι.[12][13] Συνέπεια των ζητημάτων αυτών ήταν πως παρήχθησαν μονάχα 200 Manchester που αποσύρθηκαν το 1942, μόλις δύο χρόνια έπειτα από την παρουσίασή τους.[14]

Σχεδιασμός και ανάπτυξη Επεξεργασία

Στα μέσα του 1940 ο Ρόυ Τσάντγουικ (Roy Chadwick), αρχισχεδιαστής της Avro, είχε ξεκινήσει να εργάζεται πάνω στην ανάπτυξη ενός βελτιωμένου Manchester.[12] Το νέο αεροσκάφος θα προωθούνταν από τέσσερις κινητήρες Rolls-Royce Merlin που παρείχαν μεν λιγότερη ισχύ σε σχέση με τους κινητήρες Vulture αλλά ήταν πιο αξιόπιστοι.[15] Η εγκατάστασή τους θα γίνονταν ακολουθώντας τη διάταξη που χε αναπτυχθεί για το Beaufighter II σε πτέρυγες μεγαλύτερου εκπετάσματος.[16] Το αεροσκάφος επρόκειτο να ονομαστεί Type 683 Manchester III όμως τελικά επιλέχθηκε το όνομα «Lancaster» από την ομώνυμη περιοχή της Αγγλίας.

Το πρωτότυπο, που έφερε το σειριακό αριθμό BT308, συναρμολογήθηκε στις εγκαταστάσεις δοκιμών της Avro στο αεροδρόμιο Ρίνγκγουεϊ στο Μάντσεστερ.[12] Η τροποποιημένη άτρακτός του που προέρχονταν από αεροσκάφος Manchester συνδυάστηκε με τη νέα πτέρυγα.[12] Η παρθενική πτήση έλαβε χώρα στις 9 Ιανουαρίου 1941 με τον δοκιμαστή πιλότο H. A. "Sam" Brown στα χειριστήρια.[17]

Κατά τη διάρκεια των δοκιμών κατέστη σαφές πως το τετρακινητήριο Lancaster ήταν σαφώς καλύτερο από τον προκάτοχό του.[18] Το αρχικό πρωτότυπο διέθετε το τριπλό κάθετο ουραίο του Manchester I, όμως από το δεύτερο πρωτότυπο (DG595) και μετά χρησιμοποιήθηκε διπλό κάθετο ουραίο,[12] αυξάνοντας τη σταθερότητα του αεροσκάφους και διευρύνοντας παράλληλα το πεδίο πυρός του ραχιαίου πυργίσκου πολυβόλων Το δεύτερο πρωτότυπο διέθετε επίσης τους ισχυρότερους κινητήρες Merlin XX.[12]

Βάσει τον επιδόσεων του Lancaster, αποφασίστηκε ο άμεσος επανεξοπλισμός με αυτόν το τύπο των σμηνών που διέθεταν δικινητήρια βομβαρδιστικά.[12] Όσα Manchester βρίσκονταν ήδη στη γραμμή παραγωγής ολοκληρώθηκαν ως Lancaster B.I,[12][17] το πρώτο εκ των οποίων πέταξε τον Οκτώβριο του 1941.[12][17]

Διασωζόμενα αεροσκάφη Επεξεργασία

Κύριο λήμμα: Κατάλογος διασωζόμενων Avro Lancaster
 
Το Lancaster του αεροπορικού μουσείου στο Χάμιλτον.

Από τα δεκαεπτά σωζόμενα και σε μεγάλο βαθμό άθικτα Lancasters που είναι γνωστό ότι υπάρχουν, δύο μπορούν να πετάξουν: το PA474, με έδρα το Κόνιγκσμπι (Coningsby) στο Ηνωμένο Βασίλειο χρησιμοποιείται από την «The Battle of Britain Memorial Flight» και το άλλο, με το όνομα «Vera» (κωδικός VR-A, FM213), βρίσκεται στον Καναδά και ανήκει στο «Canadian Warplane Heritage Museum» στο Χάμιλτον στο Οντάριο. Το Lancaster, «Just Jane» (NX611) που βρίσκεται στο «East Kirkby Lincolnshire Aviation Heritage Centre» μπορεί να τροχοδρομήσει αλλά δεν είναι προς το παρόν ικανό να πετάξει, παρόλο που υπάρχουν σχέδια αποκατάστασής του ώστε να μπορεί να πραγματοποιήσει πτήσεις. Το τέταρτο Lancaster με κινητήρες που λειτουργούν και είναι σε θέση να τροχοδρομήσει είναι το «Bazalgette» (FM159) και ανήκει στο εται στο «Bomber Command Museum of Canada» στο Νάντον (Nanton) στην Αλμπέρτα.

Το 2017, έπειτα από περισσότερα από πενήντα χρόνια έκθεσης στο Έντμουντστον (Edmundston), το Lancaster KB 882 μεταφέρθηκε στο Εθνικό Μουσείο Πολεμικής Αεροπορίας του Καναδά (National Air Force Museum of Canada) στο Τρέντον του Οντάριο, όπου πρόκειται να αποκατασταθεί και εκτεθεί δίπλα στο βομβαρδιστικό Handley Page Halifax του μουσείου.[19]

Χρήστες Επεξεργασία

Στρατιωτικοί χρήστες Επεξεργασία

Αίγυπτος
Βασιλική Αιγυπτιακή Πολεμική Αεροπορία
Αργεντινή
Η Πολεμική Αεροπορία της Αργεντινής παρέλαβε 15 μεταχειρισμένα αεροσκάφη, προερχόμενα από αποθέματα της RAF.[20]
Αυστραλία
Βασιλική Αυστραλιανή Πολεμική Αεροπορία (Royal Australian Air Force, RAAF).[21]
Γαλλία
Η Γαλλική Ναυτική Αεροπορία (Aeronavale) παρέλαβε 54 αεροσκάφη προερχόμενα από αποθέματα της Αεροπορίας της Αυστραλίας.
Ηνωμένο Βασίλειο
Royal Air Force[21][22]
Ναυτική Αεροπορία (Fleet Air Arm)[23]
Καναδάς
Βασιλική Καναδική Πολεμική Αεροπορία (Royal Canadian Air Force, RCAF).[21]
Πολωνία
Οι πολωνικές αεροπορικές δυνάμεις που επιχειρούσαν από τη Μεγάλη Βρετανία έπειτα από την κατάκτηση της Πολωνίας από τους Γερμανούς εξόπλισαν ένα σμήνος με Lancaster.
Σοβιετική Ένωση
Η Σοβιετική Ναυτική Αεροπορία ενέταξε σε υπηρεσία δύο Lancaster που είχαν πραγματοποιήσει αναγκαστική προσγείωση κοντά στο Αρχάγγελσκ έπειτα από επίθεση που είχαν πραγματοποιήσει ενάντια στο θωρηκτό Tirpitz.[24]
Σουηδία
Σουηδική Πολεμική Αεροπορία
  • Ένα τροποποιημένο αεροσκάφος, ειδικά για τη δοκιμή κινητήρων τζετ παραδόθηκε από την Avro το 1951. Συνετρίβη το 1956.[25]

Πολιτικοί χρήστες Επεξεργασία

Αργεντινή
Ηνωμένο Βασίλειο
Καναδάς

Τεχνικά χαρακτηριστικά Επεξεργασία

 
Σχέδιο Lancaster B Mk.I με επιπλέον πλευρικές όψεις για το B Mk.I (Special) με τη βόμβα Grand Slam, το B Mk.II με κινητήρες Hercules και το B Mk.III (Special) με την αποθήκη «Upkeep».
Lancaster I
Ρόλος βαρυ βομβαρδιστικό
Πλήρωμα 7 (πιλότος, μηχανικός πτήσης, πλοηγός, σκοπευτής/εμπρόσθιος πολυβολιτής,
ασυρματιστής και λοιποί πολυβολιτές)
Διαστάσεις
Μήκος 21,13 m
Ύψος 6,25 m
Εκπέτασμα πτερύγων 31,09 m
Επιφάνεια πτερύγων 120,5 m2
Βάρος
Κενό 16.738 kg
Μέγιστο απογείωσης 24.948 kg
Σύστημα πρόωσης
Κινητήρες 4 × Rolls-Royce Merlin XX
Επιδόσεις & οπλισμός
Μέγιστη ταχύτητα 454 km/h με βάρος 28.576 kg και σε ύψος πτήσης 3.962 m.[28]
Μέγιστο ύψος πτήσης 6.500 m με βάρος 29.000 kg.[28]
Ακτίνα δράσης 4.070 km
Αμυντικός οπλισμός 2 πολυβόλα Browning των 7,7 mm στον πυργίσκο του ρύγχους
2 πολυβόλα των 7,7 mm στον ραχιαίο πυργίσκο
4 πολυβόλα των 7,7 mm στον ουραίο πυργίσκο.
Φορτίο βομβών Έως 6.400 kg.[29]

Πηγές: Avro Aircraft since 1908,[30] The Secret Years: Flight Testing at Boscombe Down 1939–1945,[28] The Avro Lancaster I: Aircraft in Profile Number 65[31]

Δείτε επίσης Επεξεργασία

Αεροσκάφη που σχετίζονται με την ανάπτυξη του Lancaster
Συγκρίσιμα αεροσκάφη
Κατάλογοι

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ Norris 1966, pp.13–14.
  2. ↑ McKinstry 2009, Chapter 12
  3. ↑ McKinstry 2009, pp.9–10.
  4. ↑ Cotter 2005, p. XIII.
  5. ↑ Taylor 1969, p. 314.
  6. ↑ 6,0 6,1 Norris 1966, p. 3.
  7. ↑ Mason 1994, pp. 324–325.
  8. ↑ Robertson 1964, p. 7.
  9. ↑ 9,0 9,1 Moyes 1966, p. 3.
  10. ↑ Buttler 2004, p. 104.
  11. ↑ Buttler 2004, p. 102.
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 12,4 12,5 12,6 12,7 12,8 Goulding and Garbett 1966, p. 3.
  13. ↑ Robertson 1964, pp. 9-11.
  14. ↑ Jackson 1990, pp. 355–356.
  15. ↑ Gunston 2006, p. 190.
  16. ↑ Gunston 2006, p. 190.
  17. ↑ 17,0 17,1 17,2 Robertson 1964, p. 14.
  18. ↑ Winchester 2005, p. 27.
  19. ↑ «Lancaster KB882 – National Air Force Museum of Canada». 
  20. ↑ Marino, Celleto and Mosquera Air Enthusiast September/October 2001, pp. 65, 70.
  21. ↑ 21,0 21,1 21,2 Mason 1994, p. 348.
  22. ↑ Halley 1980, p. 353.
  23. ↑ The Avro Lancaster in Royal Navy service article at Royal Navy Research Archive website Αρχειοθετήθηκε 2008-05-26 στο Wayback Machine.
  24. ↑ Kotelnokov 2007, pp.24–27.
  25. ↑ Tp 80 – Avro Lancaster B Mk.1 (1951–1956) article Αρχειοθετήθηκε 2007-12-05 στο Wayback Machine.
  26. ↑ Entries for year 1947 at the Plane Crash Info website.
  27. ↑ Airline/Operator "Tr – Tz" entry at the Plane Crash Info website.
  28. ↑ 28,0 28,1 28,2 Mason 1998, p. 302.
  29. ↑ Mason 1994, p. 348.
  30. ↑ Jackson 1990, p. 366.
  31. ↑ Goulding and Garbett 1966, p. 16.

Βιβλιογραφία Επεξεργασία

  • A.P. 22062A-P.N.: Pilot's and Flight Engineer's Notes for Lancaster. Mark I – Four Merlin XX, 22 or 24 Engines. Mark III – Four Merlin 28 or 38 Engines. London: Air Ministry, May 1944. No ISBN
  • Bahnsen, Uwe; Stürmer, Kerstin von, Die Stadt, die sterben sollte, Hamburg im Bombenkrieg, Juli 1943, σελ. 41 
  • Brickhill, Paul, The Dam Busters. Evans, 1951.
  • Bridgman, Leonard, Jane's Fighting Aircraft of World War II. New York: Crescent Books, 1988. (ISBN 0-517-67964-7).
  • Brown, Eric, Wings on my Sleeve. London: Weidenfeld & Nicolson, 2016. (ISBN 978-0-7538-2209-8).
  • Buttler, Tony, British Secret Projects: Fighters & Bombers 1935–1950. Hinckley: Midland Publishing, 2004. (ISBN 1-85780-179-2).
  • Chant, Christopher, Lancaster: The History of Britain's Most Famous World War II Bomber. Bath, UK: Parragon, 2003. (ISBN 0-7525-8769-2).
  • Chorlton, Martyn, Avro Lancaster Mk I and Mk III: Database. Cudham, Kent, UK: Kelsey Publishing, 2011.
  • Collier, Basil (1976), The Battle of the V-Weapons, 1944–1945, Yorkshire: The Emfield Press, σελ. 68, 84, ISBN 0-7057-0070-4 
  • Cotter, Jarrod, Living Lancasters: Keeping the Legend Alive. Thrupp, Stroud, UK: Sutton Publishing, 2005. (ISBN 0-7509-4192-8).
  • Falconer, Jonathan, Bomber Command Handbook 1939–1945. Thrupp, Stroud, UK: Sutton Publishing, 2003, (ISBN 0-7509-3171-X).
  • Flower, Stephen (2013) [2009]. The Dambusters: An Operational History of Barnes Wallis' Bombs (e-book έκδοση). Stroud: Amberley Books. ISBN 978-1-4456-1828-9. 
  • Franks, Norman, Claims to Fame: The Lancaster. London: Arms & Armour Press, 1995. (ISBN 1-85409-220-0).
  • Franks, Richard A., The Avro Lancaster, Manchester and Lincoln: A Comprehensive Guide for the Modeller. London: SAM Publications, 2000. (ISBN 0-9533465-3-6).
  • Galland, Adolf, The First and the Last: Germany's Fighter Force in WWII (Fortunes of War). Black Hawk, Colorado: Cerberus Press, 2005. (ISBN 1-84145-020-0).
  • Gardner, Brian (1984). «Flight Refuelling... The Wartime Story». Air Enthusiast (25): 34–43, 80. ISSN 0143-5450. 
  • Goulding, Brian, and Garbett, M., The Avro Lancaster I: Aircraft in Profile Number 65. Leatherhead, Surrey, UK: Profile Publications, 1966.
  • Gunston, Bill, World Encyclopedia of Aero Engines (fifth edition). Sutton Publishing, 2006. (ISBN 0-75094-479-X).
  • Haller, Oliver (2011). «Destroying Hitler's Berghof: The Bomber Command Raid of 25 April 1945». Canadian Military History (Laurier Centre for Military Strategic and Disarmament Studies) 20 (1): 5–16. ISSN 1195-8472. http://scholars.wlu.ca/cgi/viewcontent.cgi?article=1545&context=cmh. 
  • Hastings, Sir Max, Bomber Command (Pan Grand Strategy Series). London: Pan Books, 1999. (ISBN 978-0-330-39204-4).
  • Holmes, Harry, Avro Lancaster (Combat Legend series). Shrewsbury, UK: Airlife Publishing Ltd., 2002. (ISBN 1-84037-376-8).
  • Holmes, Harry, Avro Lancaster. The Definitive Record 2nd Edition. Shrewsbury, UK: Airlife Publishing Ltd, 2001. (ISBN 1-84037-288-5).
  • "The Immortal Lanc". Wings Volume 1, Part 8, 1977. London: Orbis Publishing Ltd.
  • Iveson, Tony, Lancaster: The Biography. London: Andre Deutsch Ltd, 2009. (ISBN 978-0-233-00270-5).
  • Jackson, A.J., Avro Aircraft since 1908, 2nd edition. London: Putnam Aeronautical Books, 1990. (ISBN 0-85177-834-8).
  • Jacobs, Peter, The Lancaster Story. London: Arms & Armour Press, 1996. (ISBN 1-85409-456-4).
  • Lyzun, Jim, "From Warhorse to Workhorse: Lancaster Mk.10 Variants in Canada". Air Enthusiast, No. 86, March/April 2000, pp. 16–26. ISSN 0143-5450.
  • Knott, Richard, Black Night for Bomber Command – The Tragedy of 16 December 1943. Pen & Sword, 2007. (ISBN 1-84415-485-8).
  • Mackay, R.S.G., Lancaster in action. Carrollton, Texas: Squadron/Signal Publications Inc., 1982. (ISBN 0-89747-130-X).
  • Mantelli, Brown, Kittel, Graf, Avro Lancaster – Handley Page Halifax – Short S.29 Stirling. Edizioni R.E.I., 2017. (ISBN 2-37297-333-9).
  • Marino, Atilio (April 1996). «Les Lancaster argentins» (στα γαλλικά). Avions: Toute l'aéronautique et son histoire (37): 2–9. ISSN 1243-8650. 
  • Marino, Atilio; Celleto, Vladimiro; Mosquera, Javier (September–October 2001). «Argentina's "Heavies": Avro Lancaster, Lincoln and Lancastrian in Military Service, Part One». Air Enthusiast (95): 64–70. ISSN 0143-5450. 
  • Mason, Francis K., The British Bomber since 1914. London: Putnam, 1994. (ISBN 0-85177-861-5).
  • Mason, Tim, The Secret Years: Flight Testing at Boscombe Down 1939–1945. Manchester, UK: Hikoki, 1998. (ISBN 0-9519899-9-5).
  • McKinstry, Leo, Lancaster: the Second World War's Greatest Bomber. London: John Murray, 2009. (ISBN 978-0-7195-2353-3).
  • Moyes, Philip J.R., Avro Lancaster I & II. Kidlington, Oxford, UK: Vintage Aviation Publications Ltd., 1979. (ISBN 0-905469-65-8).
  • Moyes, Philip J.R., The Handley Page Halifax B.III, VI, VII. Leatherhead, Surrey, UK: Profile Publications, 1966.
  • Neillands, Robin, The Conquest of the Reich: D-Day to VE Day—A Soldiers' History. New York: NYU Press, 1995. (ISBN 0-814757-81-2).
  • Norris, Geoffrey, The Short Stirling, Aircraft in Profile Number 142. Windsor, Berkshire, UK: Profile Publications Ltd., 1966.
  • Overy, Richard (2013), The Bombing War, Europe 1939-45 (Kindle, 2014 έκδοση), London: Penguin Books Ltd., ISBN 978-0-141-92782-4 
  • Page, Bette, Mynarski's Lanc: The Story of Two Famous Canadian Lancaster Bombers KB726 & FM213. Erin, Ontario, Canada: Boston Mills Press, 1989. (ISBN 1-55046-006-4).
  • Pitchfork, Graham (2008). The Royal Air Force Day by Day. Stroud: The History Press. ISBN 978-0-7509-4309-3. 
  • Richards, Denis, The Hardest Victory: RAF Bomber Command in the Second World War. London: Coronet, 1995. (ISBN 0-340-61720-9).
  • Robertson, Bruce, Lancaster: The Story of a Famous Bomber. Watford, Hertfordshire, UK: Argus Books, Fifth impression 1977, First impression 1964. (ISBN 0-900435-10-0).
  • Sweetman, Bill, Avro Lancaster. London: Jane's Publishing Company Ltd., 1982. (ISBN 0-7106-0132-8).
  • Tarring, Trevor, and Joseland, Mark, Archie Frazer-Nash ... Engineer. London: The Frazer Nash Archives, 2011. (ISBN 978-0-9570351-0-2).
  • Taylor, John W.R., "Avro Lancaster" in Combat Aircraft of the World from 1909 to the present. New York: G.P. Putnam's Sons, 1969. (ISBN 0-425-03633-2).
  • Winchester, Jim, "Avro Lancaster" in Aircraft of World War II: The Aviation Factfile. Kent, UK: Grange Books plc, 2004. (ISBN 1-84013-639-1).

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

  •   Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Avro Lancaster στο Wikimedia Commons


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Avro_Lancaster&oldid=10465189"