Η Chrysobothris είναι γένος εντόμων της τάξης των κολεοπτέρων και της οικογένειας των Buprestidae. Το γένος Chrysobothris Eschscholtz 1829 περιλαμβάνει στην Ευρώπη εννέα είδη.[1] Πέντε από αυτά συναντούμε και στην Ελλάδα, δηλαδή τα είδη Ch. affinis (Fabricius, 1794), Ch. chrysostigma (Linné, 1758), Ch. leonhardi Obenberger, 1916, Ch. solieri Gory & Laporte, 1838 και Ch. chalcophana mediterranea Novak, 1986.

Chrysobothris
Chrysobothris affinis, θηλυκό (Fabricius 1794)
Chrysobothris affinis, θηλυκό
(Fabricius 1794)
Συστηματική ταξινόμηση
Βασίλειο: Ζώα (Animalia)
Συνομοταξία: Αρθρόποδα(Arthropoda)
Ομοταξία: Έντομα (Insekta)
Τάξη: Κολεόπτερα (Coleoptera)
Υπεροικογένεια: Βουπρεστοειδή (Buprestoidea)
Οικογένεια: Βουπρεστίδαι (Buprestidae)
Υποοικογένεια: Chrysobothrinae
Γένος: Chrysobothris
Eschscholtz 1829

Παγκοσμίως αναφέρονται σχεδόν διακόσια είδη του γένους[2][3] από την Παλαιαρκτική και την τροπική Αφρική.

Χαρακτηριστικά του ακμαίου Επεξεργασία

Όπως εκφράζει και το όνομα «Χρυσοβόθρις», το ακμαίο έχει σε κάθε έλυτρο δυο ή τρία στρογγυλά ρηχά βαθουλώματα. Ενώ το έντομο από πάνω είναι ανοιχτό καφέ, οι «βόθροι» έχουν χρώμα χρυσού. Αυτό όμως δεν ισχύει για όλα τα είδη.

Στη μέση του παχύ μπροστινού μηρού προεξέχει ένα δόντι προς τα εμπρός. Οι κοντές κεραίες σχηματίζουν γωνιά μεταξύ πρώτου και δευτέρου άρθρου.

Βιολογία Επεξεργασία

Οι προνύμφες (Εικ. 3) ορύσσουν στοές κάτω από το φλοιό και στο ξύλο των ξενιστών.

Τα είδη στην Ελλάδα Επεξεργασία

Η Ch. affinis (εικ. 1,2,3,4) απαντάται σε όλη την Ελλάδα σε φυλλοβόλα δάση. Ξενιστές είναι ποικιλία φυλλοφόρων δέντρων, ιδιαίτερα η βελανιδιά. Το ολομεσογειακό είδος ζει σχεδόν σε όλες τις χώρες της Ευρώπης και σε μέρος της Ασίας.[4] Το ακμαίο γίνεται ορατό κατά την περίοδο Απριλίου μέχρι Ιουλίου.

Το είδος Ch. chrysostigma (εικ. 5,6) είναι στοιχείο της σιβηρικής πανίδας και απαντάται στην Ασία και σχεδόν όλη την Ευρώπη.[5] Οι ξενιστές, της C. chrysostigma δεν είναι φυλλοβόλα, αλλά κωνοφόρα δέντρα (Abies, Picea, Pinus). Στην Ελλάδα ζει στο ελατοδάσος με κύριο δέντρο την Abies cephalonica στην Κεντρική και Βόρεια Ελλάδα και στην Πελοπόννησο. Το ακμαίο γίνεται ορατό τον Ιούλιο.

Η Ch. leonhardi έχει περιορισμένο χώρο διαμονής. Αναφέρεται μόνο από τη Βουλγαρία, την Κροατία, την Ουγγαρία και τη Βόρεια Ελλάδα.[6] Έχει ως ξενιστή την καρυδιά (Juglans regia).

Το είδος Ch. solieri έχει ως ξενιστές τα κωνοφόρα δέντρα (πεύκο, κέδρος και Picea abies). Το ολομεσογειακό είδος απαντάται σε όλη την Ελλάδα, σε πολλές χώρες της Ευρώπης, στη Βόρεια Αφρική, και στην Ασία.[7] Το ακμαίο έντομο κάνει την εμφάνησή του κατά την μακρά περίοδο από Απρίλιο μέχρι Οκτώβριο.

 
Εικ. 3: Chrysobothris sp., προνύμφη
σύμφωνα με τον Reitter[8]

Η Ch. chalcophana είναι στοιχείο της πανίδας της Αφρικής.[9] Από την Ελλάδα υπάρχει μόνο μια αναφορά.[10]

Πηγές Επεξεργασία

  • H. Freude, K. W. Harde, G. A. Lohse: Die Käfer Mitteleuropas, Bd. 6. Spektrum Akademischer Verlag in Elsevier 1966, ISBN 3-8274-0683-8
  • H.Mühle, P.Brandl, M. Niehuis: Catalogus Faunae Graeciae; Coleoptera:Buprestidae Printed in Germany by Georg Rößle Augsburg 2000

Αναφορές Επεξεργασία

  1. «102996 Fauna Europaea, ευρωπαϊκά είδη του γένους Chrysobothris». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Οκτωβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2009. 
  2. Απαρίθμηση ειδών Chrysobothris στο GBIF
  3. «Απαρίθμηση ειδών Chrysobothris με πολλές εικόνες». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Μαΐου 2012. Ανακτήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2009. 
  4. «Fauna Europaea, ταξινόμηση και γεωγραφική εξάπλωση του είδους C. affinis». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Φεβρουαρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2009. 
  5. «Fauna Europaea, ταξινόμηση και γεωγραφική εξάπλωση του είδους C. chrysostigma». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Φεβρουαρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2009. 
  6. «Fauna Europaea, ταξινόμηση και γεωγραφική εξάπλωση του είδους του γένους Ch. leonhardi». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Φεβρουαρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2009. 
  7. «Fauna Europaea, ταξινόμηση και γεωγραφική εξάπλωση του είδους Ch. solieri». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Φεβρουαρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2009. 
  8. Edm.Reitter: Fauna Germanica, die Käfer des Deutschen Reiches III.τόμος σελίδα 191, K.G.Lutz' Verlag, Stuttgart 1911
  9. «Fauna Europaea, ταξινόμηση και γεωγραφική εξάπλωση του είδους C. chalcophana». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Φεβρουαρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2009. 
  10. G. Novak: Chrysobothris chalcophana mediterranea n.ssp. - Ein afrikanisches Faunenelement neu für Europa (Coleoptera, Buprestidae) Zeitschrift der Arbeitsgemeinschaft Österr. Entomologen, 38.Jg., 1/2, 1986 ως pdf