Το ΕΣΕΛΟΝ, αρχικά μυστικό κυβερνητικό πρόγραμμά, είναι ένα πρόγραμμα παρακολούθησης και κατασκοπείας (signals intelligence/SIGINT, κατασκοπεία σημάτων, δίκτυο συλλογής και ανάλυσης) που λειτουργεί εκ μέρους των πέντε κρατών που έχουν υπογράψει την Συμφωνία Ασφαλείας Ηνωμένου Βασιλείου – Ηνωμένων Πολιτειών (UKUSA Security Agreement)[1]Αυστραλίας, Καναδά, Νέας Ζηλανδίας, Ηνωμένου Βασιλείου και Η.Π.Α., γνωστό επίσης ως τα Πέντε Μάτια[2][3][4][5].

Ραδιοθόλος στη βάση της ΡΑΦ Menwith Hill, με δυνατότητα επικοινωνίας με δορυφόρο, που πιστεύεται ότι χρησιμοποιείται από το ΕΣΕΛΟΝ.
Βάση της ΡΑΦ, Μένγουιθ Χιλ, Βόρειο Γιόρκσαϊρ, Αγγλία.
Αμερικανική Αεροπορική Βάση Μισάουα στην Ιαπωνία, Επιχειρησιακό Κέντρο Ασφάλειας της Μισάουα (MSOC).

Το πρόγραμμα ΕΣΕΛΟΝ δημιουργήθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1960 για την παρακολούθηση τις στρατιωτικές και διπλωματικές επικοινωνίες της Σοβιετικής Ένωσης και τους συμμάχους της του Ανατολικού μπλοκ κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, και ιδρύθηκε επίσημα το 1971[6][7].

Μέχρι το τέλος του 20ου αιώνα, το σύστημα που αναφερόταν ως "ΕΣΕΛΟΝ" φέρεται να είχε ήδη εξελιχθεί πέρα από τη στρατιωτική και διπλωματική του σκοπιμότητα, για να γίνει "ένα παγκόσμιο σύστημα κατασκοπίας ιδιωτικών και εμπορικών επικοινωνιών"[8].

Όνομα Επεξεργασία

Η Προσωρινή Επιτροπή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για το Κατασκοπευτικό Σύστημα ΕΣΕΛΟΝ[9] δήλωσε ότι, "Φαίνεται πιθανό, δεδομένων των ενδείξεων και τη ομοιομορφία των δηλώσεων από μια μεγάλη γκάμα ατόμων και οργανισμών, περιλαμβανομένων και Αμερικανικών πηγών, ότι το όνομά του είναι όντως ΕΣΕΛΟΝ, αν και αυτό αποτελεί σχετικά μικρή λεπτομέρεια"[8].

Η πρώην υπάλληλος της NSA Margaret Newsham ισχυρίζεται ότι εργάστηκε στην εγκατάσταση και ρύθμιση του λογισμικού που αποτελεί το σύστημα ΕΣΕΛΟΝ όταν εργαζόταν στην εταιρεία Lockheed Martin, από το 1974 ως το 1984, στο Σάνιβέϊλ της Καλιφόρνια στις ΗΠΑ, και στο Μένγουιθ Χιλ στην Αγγλία[10]. Τότε, σύμφωνα με τη Newsham, το κωδικό όνομα ΕΣΕΛΟΝ ήταν ο όρος της NSA για το ίδιο το δίκτυο υπολογιστών. Η Lockheed το αποκαλούσε P415. Τα προγράμματα του λογισμικού ονομαζόταν SILKWORTH και SIRE. Ένας δορυφόρος που ονομαζόταν VORTEX υπέκλεπτε επικοινωνίες. Μια εικόνα που υπάρχει στο ίντερνετ από ένα κομμάτι σχισμένο προφανώς από μια περιγραφή εργασίας εμφανίζει το Έσελον ανάμεσα σε πολλά άλλα κωδικά ονόματα[11][12].

Η Αγγλική εφημερίδα The Guardian συνόψισε τις δυνατότητες του συστήματος ΕΣΕΛΟΝ ως εξής:

«Ένα παγκόσμιο δίκτυο ηλεκτρονικών κατασκοπευτικών σταθμών που μπορούν να κρυφακούν τηλέφωνα, φαξ, και υπολογιστές. Μπορεί να παρακολουθεί τραπεζικούς λογαριασμούς. Οι πληροφορίες αυτές αποθηκεύονται στους υπολογιστές του Έσελον, που μπορούν να τηρούν εκατομμύρια καταγραφές για άτομα.

Επίσημα όμως, το Έσελον δεν υπάρχει[13]

Αναφορές και αποκαλύψεις Επεξεργασία

Δημόσιες αποκαλύψεις (1988–2000) Επεξεργασία

Η πρώτη αποκάλυψη για το σύστημα παρακολούθησης του ΕΣΕΛΟΝ προήλθε το 1988 από τη Margaret Newsham, υπάλληλο της εταιρείας Lockheed. Η Newsham είπε σε μέλος του Αμερικανικού Κογκρέσου ότι τα τηλεφωνήματα του Ρεπουμπλικανικού γερουσιαστή Strom Thurmond παρακολουθούνταν από την NSA. Οι έρευνες του Κογκρέσου καθόρισαν ότι, "η στόχευση Αμερικανών πολιτικών προσώπων δεν μπορεί να είχε προκύψει τυχαία, αλλά ήταν ενσωματωμένη εξ αρχής στο σύστημα[14].

Το 1996 δόθηκε μια λεπτομερείς περιγραφή του ΕΣΕΛΟΝ από τον Νεοζηλανδό δημοσιογράφο Nicky Hagerστο βιβλίο του του 1996 Secret Power – New Zealand's Role in the International Spy Network (Μυστική Δύναμη – Ο ρόλος της Νέας Ζηλανδίας στο Διεθνές Κατασκοπευτικό Δίκτυο)[15]. Δύο χρόνια αργότερα, το βιβλίο αυτό αναφέρθηκε στην αναφορά του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου με τίτλο "Μια αποτίμηση του Τεχνολογικού και Πολιτικού Ελέγχου" (An Appraisal of the Technology of Political Control) (PE 168.184)[16].

Το Μάρτιο του 1999, για πρώτη φορά στην ιστορία, η κυβέρνηση της Αυστραλίας παραδέχτηκε ότι ειδήσεις για την άκρως απόρρητη Συμφωνία Ασφαλείας των UKUSA ήταν αλήθεια[17]. Ο Martin Brady, ο διευθυντής της DSD (Defence Signals Directorate, η υπηρεσία αντικατασκοπίας της Αυστραλίας) είπε στο κανάλι Nine Network ότι η DSD "συνεργάζεται με αντίστοιχες υπηρεσίες αντικατασκοπίας στο εξωτερικό στο πλαίσιο της Συμφωνίας Ασφάλειας UKUSA"[18].

Το 2000, ο James Woolsey, ο πρώην διευθυντής της CIA, επιβεβαίωσε ότι η Αμερικανική αντικατασκοπία χρησιμοποιεί συστήματα υποκλοπών και αναζητήσεις βάσει λέξεων κλειδιών για την παρακολούθηση Ευρωπαϊκών επιχειρήσεων[19].

Έρευνες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (2000–2001) Επεξεργασία

 
Ο Νεοζηλανδός δημοσιογράφος Nicky Hager, ο οποίος κατέθεσε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, και έδωσε συγκεκριμένες λεπτομέρειες για το σύστημα παρακολούθησης ΕΣΕΛΟΝ[20].

Οι δυνατότητες του προγράμματος και οι πολιτικές επιπτώσεις ερευνηθήκαν από επιτροπή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου κατά το 2000 και 2001 (με την αναφορά να δημοσιεύεται το 2001[8]), με τη δημιουργία τον Ιούλιο του 2000 της Προσωρινής Επιτροπής για το Κατασκοπευτικό Σύστημα ΕΣΕΛΟΝ. Πρόεδρος ήταν ο Πορτογάλος πολιτικός Carlos Coelho, που είχε την ευθύνη των ερευνών στο παραπάνω διάστημα.

Το Μάιο του 2001 καθώς η επιτροπή οριστικοποίησε την αναφορά της για το σύστημα ΕΣΕΛΟΝ, μια αντιπροσωπία ταξίδεψε στην Ουάσιγκτον σε μια προσπάθεια να συναντηθεί με Αμερικανούς αξιωματούχος από τις υπηρεσίες CIA[21], DOC(Αμερικανικό Υπουργείο Εμπορίου)[21], και NSA[21]. Όλες οι συναντήσεις ματαιώθηκαν από την Αμερικανική κυβέρνηση, και η επιτροπή αναγκάστηκε να τερματίσει πρόωρα το ταξίδι της[21]. Σύμφωνα με ανταποκριτή το BBC το Μάιο του 2001 "Η Αμερικανική Κυβέρνηση ακόμα αρνείται να παραδεχτεί καν την ύπαρξη του Έσελον"[6].

Τον Ιούλιο του 2001 η Προσωρινή Επιτροπή δημοσίευσε την τελική της αναφορά[22]. Στις 5 Σεπτεμβρίου 2001, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισε την αποδοχή της αναφοράς της επιτροπής[23].

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δήλωσε στην αναφορά του ότι ο όρος ΕΣΕΛΟΝ χρησιμοποιείται σε μια σειρά πλαισίων, αλλά τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν υποδεικνύουν ότι ήταν το όνομα για αντικατασκοπευτικό σύστημα συλλογής πληροφοριών. Η αναφορά καταλήγει ότι, βάσει των πληροφοριών που παρουσιάστηκαν, το ΕΣΕΛΟΝ είναι ικανό για την υποκλοπή και έλεγχο του περιεχομένου τηλεφωνικών συνομιλιών, φαξ, e-mail και άλλων δεδομένων που κυκλοφορούν παγκοσμίως, μέσω τις υποκλοπής από τους μεταφορείς επικοινωνιών, συμπεριλαμβανομένων τις μεταδόσεις δορυφόρων, το PSTN, και μεταδόσεις μέσω μικροκυμάτων[8].

Επιβεβαίωση του ΕΣΕΛΟΝ (2015) Επεξεργασία

Δύο εσωτερικά δελτία της NSA από τον Ιανουάριο του 2011 και τον Ιούλιο του 2012, που δημοσιεύτηκαν ως μέρος των αποκαλύψεων Σνόουντεν από τον ιστότοπο The Intercept στις 3 Αυγούστου 2015, για πρώτη φορά επιβεβαίωσαν ότι η NSA χρησιμοποιούσε το κωδικό όνομα ΕΣΕΛΟΝ και παρείχε κάποιες λεπτομέρειες για τη σκοπό του προγράμματος: το ΕΣΕΛΟΝ ήταν μέρος ενός ευρύτερου προγράμματος με το κωδικό όνομα FROSTING, το οποίο δημιουργήθηκε από την NSA το 1966 για να συλλέγει να επεξεργάζεται δεδομένα από τηλεπικοινωνιακούς δορυφόρους. Το FROSTING είχε δύο υπό-προγράμματα[24]:

  • TRANSIENT: για την υποκλοπή των μεταδόσεων από δορυφόρους της Σοβιετικής Ένωσης
  • ECHELON: για την υποκλοπή των μεταδόσεων από δορυφόρους Intelsat

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. Given the 5 dialects that use the terms, UKUSA can be pronounced from "You-Q-SA" to "Oo-Coo-SA", AUSCANNZUKUS can be pronounced from "Oz-Can-Zuke-Us" to "Orse-Can-Zoo-Cuss".
    From Talk:UKUSA Agreement: "Per documents officially released by both the Government Communications Headquarters and the National Security Agency, this agreement is referred to as the UKUSA Agreement. This name is subsequently used by media sources reporting on the story, as written in new references used for the article. The NSA press release provides a pronunciation guide, indicating that "UKUSA" should not be read as two separate entities.«(The National Archives)». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Μαΐου 2013. Ανακτήθηκε στις 2012-10-10.  (National Security Agency) Αρχειοθετήθηκε 2013-07-16 στο Wayback Machine."
  2. «Πέντε Μάτια»: Η συμμαχία των μυστικών υπηρεσιών
  3. «UK 'biggest spy' among the Five Eyes». News Corp Australia. 22 June 2013. http://www.news.com.au/technology/uk-spying-more-extensive-than-in-us/story-e6frfro0-1226667900434. Ανακτήθηκε στις 19 October 2013. 
  4. Google booksEchelon by John O'Neill
  5. «AUSCANNZUKUS Information Portal». auscannzukus.net. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Φεβρουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 1 Φεβρουαρίου 2010. 
  6. 6,0 6,1 «Q&A: What you need to know about Echelon». BBC. 29 May 2001. http://news.bbc.co.uk/2/hi/sci/tech/1357513.stm. 
  7. Nabbali, Talitha; Perry, Mark (March 2004). «Going for the throat». Computer Law & Security Review 20 (2): 84–97. doi:10.1016/S0267-3649(04)00018-4. http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0267364904000184. «It wasn't until 1971 that the UKUSA allies began ECHELON». 
  8. 8,0 8,1 8,2 8,3 Schmid, Gerhard (11 Ιουλίου 2001). «On the existence of a global system for the interception of private and commercial communications (ECHELON interception system), (2001/2098(INI))». European Parliament: Temporary Committee on the ECHELON Interception System. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (pdf – 194 pages) στις 26 Δεκεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 5 Ιανουαρίου 2013. 
  9. Κωδικός «ευρώ» κατά της βιομηχανικής κατασκοπείας
  10. Elkjær, Bo; Kenan Seeberg (17 November 1999). «ECHELON Was My Baby». Ekstra Bladet. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2006-06-15. https://web.archive.org/web/20060615202141/http://cryptome.org/echelon-baby.htm. Ανακτήθηκε στις 17 May 2006.  "Unfortunately, I can't tell you all my duties. I am still bound by professional secrecy, and I would hate to go to prison or get involved in any trouble, if you know what I mean. In general, I can tell you that I was responsible for compiling the various systems and programs, configuring the whole thing and making it operational on mainframes"; "Margaret Newsham worked for the NSA through her employment at Ford and Lockheed from 1974 to 1984. In 1977 and 1978 Newsham was stationed at the largest listening post in the world at Menwith Hill, England ... Ekstra Bladet has Margaret Newsham's stationing orders from the US Department of Defense. She possessed the high security classification TOP SECRET CRYPTO."
  11. Goodwins, Rupert (29 Ιουνίου 2000). «Echelon: How it works». ZDNet. Ανακτήθηκε στις 28 Ιανουαρίου 2014. 
  12. =Campbell, Duncan (25 Ιουλίου 2000). «Inside Echelon». Heise Online. Ανακτήθηκε στις 28 Ιανουαρίου 2014. 
  13. Perrone, Jane (29 Μαΐου 2001). «The Echelon spy network». The Guardian. Ανακτήθηκε στις 28 Ιανουαρίου 2014. 
  14. Campbell, Duncan (12 August 1988). «Somebody's Listening». New Statesman. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2013-06-14. https://web.archive.org/web/20130614020755/http://www.duncancampbell.org/menu/journalism/newstatesman/newstatesman-1988/They%27ve%20got%20it%20taped.pdf. Ανακτήθηκε στις 27 November 2013. 
  15. Duncan Campbell (1 Ιουνίου 2001). «Echelon Chronology». Heise Online. Ανακτήθηκε στις 19 Δεκεμβρίου 2013. 
  16. Wright, Steve (6 Ιανουαρίου 1998). «An Appraisal of Technologies of Political Control» (PDF). European Parliament. Ανακτήθηκε στις 28 Ιανουαρίου 2014. 
  17. Duncan Campbell. «Echelon: World under watch, an introduction». ZDNet. Ανακτήθηκε στις 19 Δεκεμβρίου 2013. 
  18. Duncan Campbell and Mark Honigsbaum (23 Μαΐου 1999). «Britain and US spy on world». The Observer. Ανακτήθηκε στις 19 Δεκεμβρίου 2013. 
  19. R. James Woolsey (17 March 2000). «Why We Spy on Our Allies». The Wall Street Journal. http://online.wsj.com/article/SB95326824311657269.html. 
  20. Kieren McCarthy (14 Σεπτεμβρίου 2001). «This is how we know Echelon exists». The Register. Ανακτήθηκε στις 19 Δεκεμβρίου 2013. 
  21. 21,0 21,1 21,2 21,3 Roxburgh, Angus (11 May 2001). «EU investigators 'snubbed' in US». BBC. http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/1325186.stm. Ανακτήθηκε στις 28 January 2014. 
  22. «Report on the existence of a global system for the interception of private and commercial communications (ECHELON interception system) (2001/2098(INI))». European Parliament. 11 Ιουλίου 2001. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2013. 
  23. «Report: Echelon exists, should be guarded against». USA Today. Associated Press. 5 September 2001. http://usatoday30.usatoday.com/tech/news/2001-09-05-echelon.htm. Ανακτήθηκε στις 7 February 2014. 
  24. The Northwest Passage, Yakima Research Station (YRS) newsletter: Volume 2, Issue 1, January 2011 & Volume 3, Issue 7, July 2012.

Βιβλιογραφία Επεξεργασία

  • Aldrich, Richard J.; GCHQ: The Uncensored Story of Britain's Most Secret Intelligence Agency, HarperCollins, July 2010. ISBN 978-0-00-727847-3
  • Bamford, James; The Puzzle Palace, Penguin, ISBN 0-14-006748-5; 1983
  • Bamford, James; The Shadow Factory: The Ultra-Secret NSA from 9/11 to the Eavesdropping on America, Doubleday, ISBN 0-385-52132-4; 2008
  • Hager, Nicky; Secret Power: New Zealand's Role in the International Spy Network; Craig Potton Publishing, Nelson, NZ; ISBN 0-908802-35-8; 1996
  • Keefe, Patrick Radden Chatter: Dispatches from the Secret World of Global Eavesdropping; Random House Publishing, New York, NY; ISBN 1-4000-6034-6; 2005

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία