Καταρχαιοζωικός μεγααιώνας

Με τον όρο Καταρχαιοζωικό ή Αδαίο (από τον Άδη) μεγααιώνα αναφερόμαστε στη γεωλογική περίοδο που ξεκινάει από το σχηματισμό της Γης πριν από 4,6 δισεκατομμύρια χρόνια και φτάνει έως πριν 4 δισεκατομμύρια χρόνια. Ο γεωλόγος Πρέστον Κλάουντ (Preston Cloud) χρησιμοποίησε τον όρο Αδαίος το 1972, αρχικά για να ονοματοδοτήσει την περίοδο πριν το πρώτο γνωστό πέτρωμα. Στις τελευταίες δεκαετίες του 20ού αιώνα, οι γεωλόγοι ανακάλυψαν λιγοστά πετρώματα του Αδαίου μεγααιώνα στη δυτική Γροιλανδία, τον ΝΔ Καναδά και τη δυτική Αυστραλία. Μάλιστα ο W. B. Harland αργότερα επινόησε τον σχεδόν συνώνυμο όρο: «Πρισκώα περίοδος».

Καλλιτεχνική αναπαράσταση των καταχθόνιων συνθηκών κόλασης που επικρατούσαν στη Γη κατά τον Καταρχαιοζωικό / Αδαίο μεγααιώνα. Αξιοσημείωτη είναι και η φαινομενικά τεράστια (και επίσης με υψηλές θερμοκρασίες τότε) Σελήνη, καθώς αρχικά, μετά τον σχηματισμό της, ήταν μόλις 25.000 χιλιόμετρα κοντά στη Γη, έναντι 384.400 χλμ. σήμερα.

Καλλιτεχνική αναπαράσταση της Γης και της Σελήνης στα τέλη του Αδαίου μεγααιώνα, όταν είχαν εμφανιστεί οι πρώτες θάλασσες στη Γη.

Η ετυμολογία της λέξης Αδαίος προέρχεται από το Άδης, δηλαδή το αόρατο, λόγω του μικρού αριθμού των γνώσεων που έχουμε για εκείνη την εποχή. Επίσης, υπαινίσσεται τις καταχθόνιες συνθήκες κόλασης που επικρατούσαν τότε στον πλανήτη: υψηλές θερμοκρασίες, ακραία ηφαιστειακή δραστηριότητα, εν μέρει ρευστή επιφάνεια, σε κατάσταση τήξης, και συχνές προσκρούσεις κοσμικών αντικειμένων, καθώς τότε η Γη δεχόταν συχνό βομβαρδισμό από κομήτες, αστεροειδείς και άλλα πλανητικά συντρίμμια από τους εναπομείναντες πλανητοειδείς του νέου τότε Ηλιακού συστήματος.

Οι αρχαιότεροι γνωστοί σχηματισμοί πετρωμάτων περιλαμβάνουν ιζηματογενή από τη Γροιλανδία, που έχουν χρονολογηθεί στα 3,9 δις χρόνια, διαταραγμένα από μια ηφαιστειακή φλέβα που διείσδυσε στα πετρώματα μετά την απόθεσή τους. Ωστόσο, κρύσταλλοι ζιρκονίου σε ιζηματογενή πετρώματα του ΝΔ Καναδά και της περιοχής Jack Hills της Δ Αυστραλίας είναι πολύ προγενέστεροι. Μάλιστα οι αρχαιότεροι κρύσταλλοι ζιρκονίου φτάνουν τα 4,4 δις χρόνια και βρίσκονται πολύ κοντά στον υποθετικό χρόνο σχηματισμού της Γης. Τα ιζηματογενή πετρώματα της Γροιλανδίας, των 3,9 δις ετών, περιλαμβάνουν κοιτάσματα ραβδωτού σιδήρου, άνθρακα και υποδεικνύουν πιθανώς ότι ήδη είχε προβάλλει σε εκείνη τη μακρινή εποχή η πρωτοσυνθετική ζωή. Τα αρχαιότερα γνωστά απολιθώματα (έχουν βρεθεί στην Αυστραλία) χρονολογούνται εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια μεταγενέστερα.

Βιβλιογραφία

• Valley, John W., William H. Peck, Elizabeth M. King (1999) Zircons Are Forever, The Outcrop for 1999, University of Wisconsin-Madison Wgeology.wisc.edu Αρχειοθετήθηκε 2012-03-16 στο Wayback Machine. – Evidence from detrital zircons for the existence of continental crust and oceans on the Earth 4.4 Gyr ago Accessed Jan. 10, 2006
• Wilde S.A., Valley J.W., Peck W.H. and Graham C.M. (2001) Evidence from detrital zircons for the existence of continental crust and oceans on the Earth 4.4 Gyr ago. Nature, v. 409, pp. 175-178.
• Wyche, S., D. R. Nelson and A. Riganti (2004) 4350–3130 Ma detrital zircons in the Southern Cross Granite–Greenstone Terrane, Western Australia: implications for the early evolution of the Yilgarn Craton, Australian Journal of Earth Sciences Volume 51 Zircon ages from W. Australia - Absract Accessed Jan. 10, 2006

Το παρόν αντλεί πληροφορίες από το αντίστοιχο της αγγλικής wikipedia