Άγιος Μηνάς - Μηνιές
| Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
| Αυτό το λήμμα χρειάζεται επιμέλεια ώστε να ανταποκρίνεται σε υψηλότερες προδιαγραφές ορθογραφικής και συντακτικής ποιότητας ή μορφοποίησης. Αίτιο: περιοχές του λήμματος δεν έχουν εγκυκλοπαιδικό ύφος, ασαφές το αν το λήμμα είναι για την τοποθεσία ή για τις αρχαιότητες της τοποθεσίας Για περαιτέρω βοήθεια, δείτε τα λήμματα πώς να επεξεργαστείτε μια σελίδα και τον οδηγό μορφοποίησης λημμάτων. |
Κοντά στον όρμο των Μηνιών, στη νοτιοδυτική Κεφαλονιά, ανασκάφτηκαν το 1912 από την Αρχαιολογική Εταιρεία λείψανα δωρικού ναού, του οποίου σήμερα σώζονται μόνον πήλινα τμήματα της ανωδομής. Τα τελευταία επιτρέπουν τη χρονολόγηση του κτηρίου στις αρχές του 6ου π.Χ. αιώνα, καθιστώντας τον μοναδικό δείγμα της πρώιμης αρχαϊκής αρχιτεκτονικής του νησιού.
Στο νοτιοδυτικό μέρος της Κεφαλονιάς, στην επαρχία Κραναίας-περιοχή Λειβαθούς, και στη θέση Άγιος Μηνάς, πλησίον του όρμου των Μηνιών, ανασκάφτηκαν από την Αρχαιολογική Εταιρεία λείψανα αρχαϊκού ναού. Η θέση έχει υποστεί σημαντικές αλλοιώσεις, καθώς στο σημείο αυτό κατασκευάστηκε ο αερολιμένας του νησιού με ολέθριες επιπτώσεις στον ανασκαφέντα χώρο.
Η ιστορία των ανασκαφών και η συμβολή της Αρχαιολογικής Εταιρείας στην έρευνα της θέσης Επεξεργασία
Το καλοκαίρι του 1912 η Αρχαιολογική Εταιρεία μεταξύ ερευνών που διεξήγε δαπάναις του Ολλανδού φιλάρχαιου Adriaan Goekoop (1859-1914), με αρχικό σκοπό, σύμφωνα με την επιθυμία του, την εξερεύνηση θέσεων που θα βοηθούσαν στην ταύτιση της Κεφαλονιάς με την ομηρική Ιθάκη, ανέσκαψε την περιοχή Αγίου Μηνά καθότι ήταν φανερό ότι κάτω από το φερώνυμο ερειπωμένο εκκλησίδιο υπήρχαν λείψανα αρχαίου κτίσματος. Οι ανασκαφές, που διηύθυνε ο Έφορος Νικόλαος Κυπαρίσσης με τη συνδρομή του Συμβούλου της Εταιρείας Αλεξάνδρου Φιλαδελφέως, έφεραν στο φως ναό αρχαϊκής εποχής. Η έκθεση της ανασκαφής είναι πολύτιμη διότι κατά τη διάρκεια της τελευταίας δικτατορίας τα κτηριακά κατάλοιπα καταστράφηκαν ολοσχερώς προκειμένου να κατασκευαστεί ο αερολιμένας του νησιού, με αποτέλεσμα σήμερα να αγνοείται η ακριβής θέση του ναού και να έχει διασωθεί μόνον τμήμα της σίμης του στο Μουσείο Αργοστολίου.
Ειδικά Θέματα Επεξεργασία
Ο ναός Επεξεργασία
Μεγάλο μέρος των θεμελιώσεων της ανατολικής και δυτικής πλευράς της κρηπίδας του ναού, διαστάσεων 15 x 9 μ. και αποτελούμενης από ορθογώνιους λίθους, ήρθαν στο φως, ενώ η νότια πλευρά είχε καταστραφεί. Τμήμα του στερεοβάτη, μήκους 3 μ. και με κατεύθυνση από βορρά προς νότο, αποκαλύφθηκε στο εσωτερικό της κρηπίδας. Θραύσματα από σφονδύλους που ήταν διασκορπισμένα στην περιοχή προέρχονται από κίονες με 16 δωρικές ραβδώσεις, οι οποίοι πιθανότατα ανήκαν στο ναό. Οι ανασκαφείς αναφέρουν την ανεύρεση επίπεδων πήλινων τμημάτων της ανωδομής με ανάγλυφες κεφαλές Μέδουσας και «πλοκαμοειδές εν χιαστώ» κόσμημα. Στις αρχές της δεκαετίας του 1970 ο Έφορος Πέτρος Καλλιγάς κατάφερε να ταυτίσει τα 6 από τα συνολικά 14 τεμάχια που ήταν καταγεγραμμένα στο ευρετήριο του Μουσείου Αργοστολίου (τα υπόλοιπα χάθηκαν κατά το σεισμό του 1953). Εξ αυτών ας σημειωθούν τμήμα σίμης με τριπλό πλοχμό επί δωρικής ζώνης όρθιων φύλλων, καθώς και το αριστερό μέρος καλυπτήρα λακωνικού τύπου με μετωπική παράσταση κεφαλής Γοργούς, τα οποία αντιστοιχούν στις περιγραφές των Κυπαρίσση-Φιλαδελφέως. Τα πηλοπλαστικά ευρήματα, που προσεγγίζουν τεχνοτροπικά και ανήκουν στον ίδιο καλλιτεχνικό χώρο με εκείνα των αρχαϊκών ναών της Αρτέμιδος στους Αγίους Θεοδώρους (βλ. λήμμα) και Ήρας στο Mon Repos της Κέρκυρας, μπορούν να χρονολογηθούν στις αρχές του 6ου π.Χ. αιώνα. Πάντως, ο Καλλιγάς το 1969 δημοσίευσε και τμήμα σίμης του 4ου π.Χ. αιώνα, που βρίσκεται στο Μουσείο Αργοστολίου, με διακόσμηση εναλλασσόμενων ανθεμίων και ανθέων λωτού, που πιθανολογεί ότι προέρχεται από την ανασκαφή Κυπαρίσση-Φιλαδελφέως. Για την ευρεθείσα κεραμική η έκθεση του 1912 αναφέρει μόνον ότι είναι των «καλών Ελληνικών χρόνων».
Βιβλιογραφία Επεξεργασία
Γενική Βιβλιογραφία Επεξεργασία
- A. E. H. Goekoop, Ithaque, la Grande (Athènes 1908).
- Π. Γ. Καλλιγάς, ΑΔ 24, 1969 (1970) Β2, Χρον., 269, σχ. 9, πιν. 265 α.
- Π. Γ. Καλλιγάς, Ειδήσεις εκ του Μουσείου Αργοστολίου Κεφαλληνίας, ΑΑΑ 6, 1973, 83-85, εικ. 1-2.
- K. Randsborg (επιμ.), Kephallénia. Archaeology & History. The Ancient Greek Cities II, ActaArch Supplementa 12 (København 2002), 56 αρ. L52.
- Α. Σωτηρίου, Αρχαία μνημειακή τοπογραφία Κεφαλονιάς, σε: Α' Αρχαιολογική Σύνοδος Νότιας και Δυτικής Ελλάδος. Πάτρα 9-12 Ιουνίου 1996. Πρακτικά / ΣΤ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, 6η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων (Αθήνα 2006), 662.
- A. Sotiriou, Excavations at Kefalonia during 2005-2013, Pharos 19, 1, 2013, 23-24.
Έρευνες της Εταιρείας Επεξεργασία
- Γ. Μιστριώτης, Έτος 1912. Λογοδοσία του Συμβουλίου, ΠΑΕ 1912, 77-78.
- Ν. Κυπαρίσσης – Α. Φιλαδελφεύς, Ανασκαφαί εν Κεφαλληνία κατά το θέρος του έτους 1912, ΠΑΕ 1912, 105-109.
- Ν. Κυπαρίσσης, Αγγελίαι Κεφαλληνίας, ΑΕ 1912, 268.