Άννα Ιβάνοβνα της Ρωσίας

Η Άννα Ιβάνοβνα (ρωσικά: Анна Иоанновна, 7 Φεβρουαρίου 1693 - 28 Οκτωβρίου 1740) ήταν η αυτοκράτειρα της Ρωσίας της δυναστείας των Ρομάνοφ. Δεύτερη κόρη του τσάρου Ιβάν Ε΄ (αδελφού και συγκυβερνήτη του τσάρου Πέτρου Α΄) από τη Πρασκόβια Σαλτύκοβα. Παντρεύτηκε το 1710 τον Φρειδερίκο-Γουλιέλμο δούκα της Κουρλάνδης. Έγινε χήρα 4 μήνες μετά το γάμο της και έμεινε στην Κουρλάνδη. Μετά το θάνατο του Πέτρου Β΄ κλήθηκε το 1730 στο θρόνο από το Ανώτατο Μυστικό Συμβούλιο ως μονάρχης με περιορισμένες εξουσίες.

Άννα
Τσαρίνα της Ρωσικής Αυτοκρατορίας
Περίοδος	26 Φεβρουαρίου 1730 - 28 Οκτωβρίου 1740
Προκάτοχος	Πέτρος Β΄
Διάδοχος	Ιβάν ΣΤ΄
Γέννηση	7 Φεβρουαρίου 1693 Αγία Πετρούπολη
Θάνατος	28 Οκτωβρίου 1740
Σύζυγος	Φρειδερίκος Γουλιέλμος της Κουρλάνδης
Οίκος	Οίκος των Ρομάνοφ
Πατέρας	Ιβάν Ε΄ της Ρωσίας
Μητέρα	Πρασκόβια Σαλτύκοβα
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα ()

Παιδική ηλικία και μόρφωση

Η Άννα γεννήθηκε το 1693 και έζησε 15 χρόνια στο προαστιακό χωριό Ισμαήλοβο με τη μητέρα της. Τον Απρίλιο του 1708 η βασιλική οικογένεια συμπεριλαμβανομένης και της Άννας Ιβάνοβνα μετακόμισε στην Αγία Πετρούπολη. Το 1710 παντρεύεται τον Δούκα της Κυρλανδίας Φρειδερίκο Γουλιέλμο ο οποίος πεθαίνει μετά από 4 μήνες του γάμου τους. Κατόπιν του αιτήματος του Πέτρου Α΄, η Άννα Ιβάνοβνα συνέχισε να διαμένει στη Γιέλγκαβα (τώρα το δυτικό τμήμα της Λετονίας), υπό τον έλεγχο εκπροσώπου του Ρώσου πρωθυπουργού Μπεστούζεφ-Ρουμίν που για μεγάλο χρονικό διάστημα ήταν επίσης εραστής της. Στη ζωή της Άννας λίγο μετά μπήκε ο άνθρωπος που άσκησε μεγάλη επιρροή πάνω της μέχρι το θάνατό της. Το 1718 στην υπηρεσία της χήρας δούκισσας γράφτηκε ο 28χρονος ευγενής Γιόχαν Μπούρεν, ο οποίος αργότερα μετονομάστηκε σε Δούκα Μπίρον.

Ενθρόνιση

Μετά το θάνατο του Πέτρου Β΄ στις 19 Ιανουαρίου 1730 το Ανώτατο Μυστικό Συμβούλιο ξεκινά τη συζήτηση σχετικά για τον νέο αυτοκράτορα. Το μέλλον της Ρωσίας βρίσκεται στα χέρια 7 ανθρώπων: τον Καγκελάριο Γκολόβκιν, 4 εκπρόσωπους του γένους Ντολγκορούκι και δύο Γκολιστίν (Ντμίτρι και Μιχαήλ). Ο αντιπρόεδρος και καγκελάριος Όστερμαν αρνήθηκε τη συζήτηση. Το θέμα ήταν περίπλοκο λόγω της ανυπαρξίας άμεσων απόγονων της δυναστείας των Ρομάνοφ στην ανδρική γραμμή. Τα μέλη του Συμβουλίου συζήτησαν για τους παρακάτω υποψηφίους: την Πριγκίπισσα Ελισάβετ (κόρη του Πέτρου Α΄), τη Βασίλισσα Λοπούχινα (1η σύζυγος του Πέτρου Α΄), τον Δούκα του Σλέσβιγκ (παντρεμένο με την κόρη του Πέτρου Α΄, Άννα Πετρόβνα), την Πριγκίπισσα Ντολγκορούκαγια (ήταν αρραβωνιασμένη με τον Πέτρο Β΄).

Τελικά το Συμβούλιο πήρε την απόφαση να ανέβει το θρόνο η Άννα Ιβάνοβνα,με σημαντικούς όμως περιορισμούς στην άσκηση της εξουσίας. Ουσιαστικά το Συμβούλιο ήθελε να διασφαλίσει την επιρροή του επάνω στην Άννα Ιβάνοβνα και έτσι έθεσε ως προϋπόθεση για την άνοδο της στο θρόνο την υπογραφή των όρων του. Στις 28 Ιανουαρίου η Άννα Ιβάνοβνα υπέγραψε τη "συμφωνία", κατά την οποία χωρίς το Ανώτατο Μυστικό Συμβούλιο δεν θα μπορούσε να κηρύττει πολέμους ή να συνάπτει ειρήνη, να εισάγει νέους φόρους και δασμούς, να ξοδεύει τα χρήματα από ταμείο, να παντρεύεται και να διορίσει διάδοχο του θρόνου. Στις 15 Φεβρουάριου η Άννα Ιβάνοβνα έφτασε στη Μόσχα, όπου οι υψηλότερες τάξεις του στρατού ορκίστηκαν πίστη στη αυτοκράτειρα. Ο αγώνας μεταξύ των δύο κομμάτων για το νέο κρατικό σύστημα μόλις άρχισε. Το Ανώτατο Συμβούλιο προσπάθησε να πείσει την Άννα να επιβεβαιώσει τις νέες εξουσίες του. Υποστηρικτές της απολυταρχίας (Όστερμαν, Θεοφάνης Προκοπόβιτς, Γιαγουζίνσκι, Καντεμίρ) και η αριστοκρατία ήθελαν να αναθεωρηθεί η "συμφωνία". Τελικά επικράτησε η αριστοκρατία, που έπεισε την Άννα Ιβάνοβνα να αναθεωρήσει την υπογραφή της "συμφωνίας" και έτσι η Άννα Ιβάνοβνα ανέλαβε την εξουσία χωρίς περιορισμούς και διέλυσε το Ανώτατο Μυστικό Συμβούλιο. Στις 1 Μαρτίου του 1730 ο λαός έδωσε ξανά τον όρκο του στη αυτοκράτειρα Άννα Ιβάνοβνα.

Εσωτερική και εξωτερική πολιτική

Κατά τη διάρκεια της βασιλείας της αυτοκράτειρας Άννας είχαν σχηματιστεί νέα συντάγματα της φρουράς. Το 1730 ξεκίνησε πόλεμος της πολωνικής διαδοχής. Το 1733 ο βασιλιάς Αύγουστος Β΄ πεθαίνει και η χώρα μένει χωρίς αρχηγό. Η Γαλλία καταφέρνει να διορίσει τον προστατευόμενο της τον Στανισλάβ Λεσζίνσκι. Για τη Ρωσία αυτό θα μπορούσε να είναι ένα σοβαρό πρόβλημα διότι η Γαλλία μπορούσε να δημιουργήσει ένα μπλοκ κρατών κατά μήκος των συνόρων της Ρωσίας μαζί με Πολώνο-Λιθουανική Κοινοπολιτεία, τη Σουηδία και την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Έτσι όταν ο γιος του Αυγούστου Β΄ ο Αύγουστος Γ΄ απευθύνθηκε στη Ρωσία, την Αυστρία και την Πρωσία να υπερασπιστούν την Πολωνική "μορφή της κυβέρνησης" από την παρέμβαση της Γαλλίας, αυτό έδωσε αφορμή για τον πόλεμο (1733-1735). Ο Γαλλικός στόλος νικήθηκε σε Ντανγκίζ και ο Λεσζίνσκι διέφυγε με γαλλικό πλοίο. Ο Αύγουστος Γ΄ έγινε βασιλιάς της Πολωνίας.

Η γαλλική διπλωματία κατά τη διάρκεια του πολέμου με σκοπό την αποδυνάμωση των προσπαθειών της Ρωσίας στη Δύση, προσπάθησε να αναθερμάνει την Ρώσο-τουρκική σύγκρουση χωρίς όμως τα επιθυμητά αποτελέσματα διότι η Υψηλή Πύλη ήταν ήδη σε πόλεμο με το Ιράν. Ωστόσο, ο πόλεμος με την Τουρκία άρχισε το 1735 λόγω του Καυκάσου αφού έγινε παράβαση των συνόρων από Ταταρικά στρατεύματα. Η Ρωσική διπλωματία γνωρίζοντας για τις επιθετικές προθέσεις της Πύλης προσπάθησε να εξασφαλίσει την υποστήριξη του Ιράν. Για το σκοπό αυτό στο Ιράν παραχωρήθηκαν τα πρώην εδάφη του κατά μήκος των δυτικών και νότιων ακτών της Κασπίας Θάλασσας. Όταν στην Κωνσταντινούπολη έλαβαν γνώση της συμφωνίας στον Καύκασο είχαν σταλεί οι Τάταροι της Κριμαίας για να κατακτήσουν τη γη που παραχωρήθηκε στο Ιράν.

Το 1736 τα στρατεύματα υπό τις διαταγές του Μίνιχ εισέβαλαν και κατέλαβαν την πρωτεύουσα του Χανάτου Μπακτσεσαράι. Εξαιτίας της νόσου ο Μίνιχ άφησε βιαστικά την Κριμαία. Το καλοκαίρι του 1736 η Ρωσία κατέλαβε επιτυχώς το φρούριο Αζόφ. Το 1737 κατάφερε να αποσπάσει και το φρούριο Οτσάκοφ. Τα έτη 1736-1738 το Χανάτο της Κριμαίας καταστράφηκε. Με πρωτοβουλία του σουλτάνου το 1737 στο συνέδριο ζητήθηκε σύναψη της ειρήνης με τη συμμετοχή της Ρωσίας, της Αυστρίας και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Οι συνομιλίες δεν οδήγησαν σε ειρήνη και έτσι συνεχίστηκαν οι συγκρούσεις. Το 1739 τα ρωσικά στρατεύματα νίκησαν τους Οθωμανούς και πήραν το φρούριο Χοτίν. Όμως το ίδιο έτος οι Αυστριακοί είχαν υποστεί ήττα την μία μετά την άλλη και σύναψαν ειρήνη με την Υψηλή Πύλη. Το Σεπτέμβρη του 1739 συντάχθηκε συνθήκη της ειρήνης μεταξύ της Ρωσίας και της Υψηλής Πύλης. Συμφωνήθηκε ότι η Ρωσία δεν θα είχε δικαίωμα να κρατήσει στόλο στην Αζοφική, να πάρει μια μικρή περιοχή στην Ουκρανία, το Μεγάλο και το Μικρό Καντάρμπαχ στο Βόρειο Καύκασο και μεγάλο μέρος της περιοχής νότια της Αζοφικής θάλασσας.

Τέλος της βασιλείας

Το 1732, η Άννα Ιβάνοβνα ανακοίνωσε ότι το θρόνο κληρονομεί η ανιψιά της Άννα Λεοπόλντοβνα. Η Άννα Λεοπόλντοβνα παντρεύτηκε τον Δούκα Αντόν Ιούρλιχ του Μπράνσβικ και μαζί του απέκτησαν ένα γιο τον Ιβάν ΣΤ΄. Στις 5 Οκτωβρίου του 1740 η Άννα Ιβάνοβνα ενώ δειπνούσε με τον Μπίρονα έπεσε αναίσθητη. Έπασχε από επικίνδυνη ασθένεια. Το ζήτημα της διαδοχής διευθετήθηκε πολύ καιρό πριν και ο διάδοχός της ορίστηκε ο Ιβάν ΣΤ΄. Έμεινε να αποφασιστεί ποιος θα είναι ο κηδεμόνας του λόγω της ηλικίας του. Τελικά ο Μπίρον ανέλαβε την κηδεμονία του τέκνου. Στις 17 Οκτωβρίου (28 Οκτωβρίου με το νέο ημερολόγιο) του 1740 η Άννα Ιβάνοβνα πεθαίνει σε ηλικία 48 χρονών. Θάφτηκε στον καθεδρικό ναό των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου στην Αγία Πετρούπολη.

Μετά το θάνατο της αυτοκράτειρας Άννας Ιβάνοβνα ο γιος της Άννας Λεοπόλντοβνα και του Δούκα Αντόν Ιούρλιχ του Μπράνσβικ μόλις δυο μηνών ανακηρύχθηκε αυτοκράτορας υπό την κηδεμονία του δούκα της Κυρλανδίας Μπίρονα.

Πηγές

• The "Conditions" of Anna Ivanovna's Accession to the Throne, 1730
• E.M. Almedingen, Die Romanows – Die Geschichte einer Dynastie, Russland 1613–1917, Verlag Ullstein, Frankfurt/M., 1992, ISBN 3-548-34952-8

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Anna Iwanowna
• Biografie