Άρκτικα (παγοθραυστικό)

Ρωσσικό πλοίο

Το `Αρκτικα (ρωσ. «Арктика») είναι παροπλισμένο πυρηνοκίνητο παγοθραυστικό της Σοβιετικής Ενώσεως και κατόπιν της Ρωσίας. Υπήρξε το πρώτο πλοίο επιφανείας που έφτασε ποτέ στον Βόρειο Πόλο, ένα κατόρθωμα που επιτεύχθηκε στις 17 Αυγούστου 1977.[1] Το πλοίο χρειαζόταν ανεφοδιασμό σε πυρηνικό υλικό μία φορά κάθε τριάμισυ χρόνια.

Άρκτικα (παγοθραυστικό)
Το «Άρκτικα»
Πληροφορίες
ΝαυπηγείοΝαυπηγεία Βαλτικής, Λένινγκραντ
Έναρξη ναυπήγησης3 Ιουλίου 1971
Καθέλκυση26 Δεκεμβρίου 1972
Ένταξη σε υπηρεσίαΔεκέμβριος 1975
Παροπλισμός2008
Χρήσηερευνητικό, βοηθητικό
Κατάληξηαγκυροβολημένο στο Μούρμανσκ
Γενικά χαρακτηριστικά
Εκτόπισμα23.460 τόνοι
Μήκος147,9 m
Πλάτος29,9 m
Βύθισμα11 m
Πρόωσηπυρηνοηλεκτρικές τουρμπίνες ατμού
συνολικής ισχύος 75.000 HP (56.000 kW)
Ταχύτητα20,8 κόμβοι (38,5 km/h)
Αυτονομίαπρακτικά απεριόριστη
Πλήρωμα150
Commons page Σχετικά πολυμέσα και Σχετικά πολυμέσα

Ναυπήγηση - η κλάση «Άρκτικα» Επεξεργασία

Η ναυπήγηση του πλοίου άρχισε στα Ναυπηγεία Βαλτικής του Λένινγκραντ τον Ιούλιο του 1971.[2] Οι δοκιμές στη θάλασσα ολοκληρώθηκαν με επιτυχία στις 17 Δεκεμβρίου 1975. Το «Άρκτικα» υπήρξε το δεύτερο πυρηνοκίνητο παγοθραυστικό στην παγκόσμια ιστορία (μετά το «Λένιν») και έγινε το πρωτότυπο ομώνυμης κλάσεως πυρηνοκίνητων παγοθραυστικών που ναυπηγήθηκαν αργότερα από τη Σοβιετική Ένωση και μετέπειτα από τη Ρωσία. Τα πλοία αυτά, γνωστά πρωτύτερα ως «παγοθραυστικά του Προγράμματος 10520» είναι τα «Σιμπίρ» (1977-1992), «Ρασίγια» (1985-2013), «Σοβιέτσκι Σαγιούζ» (1989), «Γιαμάλ» (1992) και «50 λιετ πομπέντυ» (2007).

Το «Άρκτικα», όπως και τα πλοία της κλάσεως «Άρκτικα», φέρει δύο πυρηνικούς αντιδραστήρες τύπου OK-900 (πεπιεσμένου ύδατος, PWR), με συνολικά 1000 κιλά εμπλουτισμένου ουρανίου που αποδίδουν θερμική ισχύ 2 × 171 MW (ίση με αυτή ενός μικρού εργοστασίου παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας). Ο καθένας παράγει ατμό που κινεί 2 ατμοστρόβιλους. Οι 4 στρόβιλοι με τη σειρά τους περιστρέφουν τρεις ηλεκτρογεννήτριες που τροφοδοτούν με ρεύμα τάσεως χιλίων βολτ τρεις ηλεκτροκινητήρες. Αυτοί περιστρέφουν τους τρεις έλικες του πλοίου με μέση ταχύτητα 120 έως 180 στροφές το λεπτό. Σε ελεύθερη θάλασσα η μέγιστη ταχύτητα του πλοίου είναι 22 κόμβοι, ενώ όταν θραύει πάγο πάχους 2 έως 3 μέτρων μπορεί να κινείται με μέση ταχύτητα 3 κόμβων (5,6 χιλιομέτρων την ώρα). Το μέγιστο πάχος πάγου που μπορεί να σπάσει είναι 5 μέτρα. Το διπλό κύτος έχει εξωτερικό τοίχωμα πάχους 48 mm και εσωτερικό τοίχωμα πάχους 25 mm. Το ενδιάμεσο γεμίζεται κατά βούληση με νερό ως έρμα. Η τοξοειδής πλώρη έχει θωράκιση από μισό μέτρο συμπαγούς χάλυβα.

Ιστορικό υπηρεσίας Επεξεργασία

Το «Άρκτικα» υπήρξε ενεργό επί περισσότερα από 32 χρόνια (1975 ως 2008), αν και κατά το μεγαλύτερο μέρος της δεκαετίας του 1990 δεν ανέλαβε αποστολές, υφιστάμενο επισκευές στα τέλη της δεκαετίας.

Στις 9 Αυγούστου 1977 το πλοίο απέπλευσε από το Μούρμανσκ και μόλις 8 ημέρες αργότερα, στις 17 Αυγούστου, στις 9:40 ώρα Μόσχας, έφθασε στον Βόρειο Πόλο έχοντας θραύσει ιδιαιτέρως χονδρό και συμπαγή πολικό πάγο επί εκατοντάδες χιλιόμετρα. Εκεί τα μέλη της αποστολής ύψωσαν τη σημαία της ΕΣΣΔ στο ακριβέστερο σημείο γεωγραφικού πλάτους 90° Β και σε κοντινό σημείο στερέωσαν το κοντάρι της σημαίας της αποστολής του Γκεόργκι Σεντόφ, η οποία είχε αποτύχει να φθάσει στον Πόλο το 1912-1914. Η επιστροφή έγινε ταχύτερα και στις 22 Αυγούστου το «Άρκτικα» επέστρεψε στη βάση του. Μετά το ταξίδι, όλα τα μέλη του πληρώματος και της αποστολής (συνολικά περί τα 200 άτομα) παρασημοφορήθηκαν. Ξεχωριστά, ο Πλοίαρχος του «Άρκτικα» Γιούρι Κούτσιεφ, ο Α΄ μηχανικός Όλεγκ Πάσιν, και ο αρχιμηχανικός των πυρηνικών αντιδραστήρων και των ατμοστρόβιλων Φίντους Ασχαντούλιν έλαβαν τον τίτλο του Ήρωα της Σοσιαλιστικής Εργασίας, όπως και ο Υπουργός Θαλάσσιου Στόλου της ΕΣΣΔ Γκουζένκο. Το ίδιο το πλοίο «τιμήθηκε» με το παράσημο του Τάγματος της Οκτωβριανής Επανάστασης.

Η αποστολή στον Βόρειο Πόλο περιγράφηκε ως «ένα επιστημονικό ταξίδι πρακτικού πειραματισμού» για τη δοκιμή του νέου παγοθραυστικού σε συνθήκες πιο ακραίες από αυτές που θα συναντούσε κατά τη συνηθισμένη υπηρεσία του. Το ταξίδι αυτό έγινε δυνατό χάρη στην εκτεταμένη επιστημονική προετοιμασία και στις μακροπρόθεσμες μελέτες του αρκτικού παγοκαλύμματος.

Αρχικώς το πλοίο ήταν σχεδιασμένο για 100 χιλιάδες ώρες λειτουργίας του πυρηνικού του αντιδραστήρα, διάρκεια που ανανεώθηκε για άλλες 50 χιλιάδες ώρες το 2000, και ακόμα 25 χιλιάδες ώρες στη συνέχεια, προσθέτοντας έτσι οκτώ ακόμα χρόνια σε μία προσχεδιασμένη ενεργό ζωή 25 ετών.[3] Η επιμήκυνση του χρόνου επιτεύχθηκε με την αντικατάσταση κρίσιμης σημασίας εξοπλισμού, ώστε να συνεχισθεί η ασφαλής λειτουργία του πυρηνικού τμήματος. Το έτος 2000 το σκάφος σημείωσε μία ακόμα «πρωτιά» και παγκόσμια επίδοση, καθώς έγινε το πρώτο μη πολεμικό πλοίο στην ιστορία που πέρασε περισσότερο από ένα έτος πλέοντας στη θάλασσα χωρίς να πιάσει λιμάνι (από τις 4 Μαΐου 1999 έως τις 4 Μαΐου 2000).

Στις 9 Απριλίου 2007, ενώ το «Άρκτικα» έπλεε στη Θάλασσα του Κάρα, εκδηλώθηκε πυρκαγιά επί του πλοίου. Προκλήθηκαν ζημιές σε τρεις καμπίνες και έναν πίνακα κατανομής ρεύματος. Οι πυρηνικοί αντιδραστήρες έμειναν άθικτοι και δεν υπήρξαν τραυματισμοί. Το πλοίο επέστρεψε στο Μούρμανσκ.[4][5]

Προσωρινή μετονομασία Επεξεργασία

Το 1982 το πλοίο μετονομάσθηκε προσωρινώς σε «Λεονίντ Μπρέζνιεφ» προς τιμή του Λεονίντ Μπρέζνιεφ, του Γενικού Γραμματέα της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης από το 1964 μέχρι τον θάνατό του το 1982.[6] Το 1986 το όνομα του πλοίου έγινε και πάλι «Άρκτικα».[7]

Παροπλισμός Επεξεργασία

 
Το Арктика παροπλισμένο στο Μούρμανσκ, Ιούλιος 2012

Μετά από σχεδόν 33 χρόνια υπηρεσίας, και αφού είχε διανύσει συνολικά περισσότερο από ένα εκατομμύριο ναυτικά μίλια ως το 2005, Arktika παροπλίσθηκε τον Οκτώβριο του 2008.[8] Σήμερα είναι αγκυροβολημένο στην πυρηνική βάση και αποβάθρα της Atomflot, στο Μούρμανσκ, περίπου 1,5 χιλιόμετρο μακριά από τις αποβάθρες των συμβατικών πλοίων. Αποτελεί το ίδιο πλέον αντικείμενο σημαντικών ερευνών, κυρίως σχετικά με τον τρόπο επιπλέον παρατάσεων των χρόνων υπηρεσίας των άλλων παγοθραυστικών της κλάσεώς του.[9] Υπήρξαν αιτήματα να μετατραπεί το πλοίο σε μουσείο, είτε στο Μούρμανσκ, είτε στην Αγία Πετρούπολη. Το παλαιότερο «Λένιν» είναι όμως ήδη πλοίο-μουσείο στο Μούρμανσκ.[10]

Εικόνες Επεξεργασία

 
Σοβιετικό φιλοτελικό φεγιέ του 1977 με για την αποστολή στον Βόρειο Πόλο με χάρτη της διαδρομής
 
Εκθέματα σχετικά με την κατάκτηση του Πόλου από το «Άρκτικα» σε αίθουσα του λαογραφικού μουσείου της Περιφέρειας Μούρμανσκ
 
Το πλοίο σε άλλο σοβιετικό γραμματόσημο, του 1978


Παραπομπές Επεξεργασία

  1. Paine, Lincoln P (1997). Ships of the World. Houghton-Mifflin. σελ. 39. ISBN 0-395-71556-3. 
  2. Olagaard, P. Reistad, O. (Απρίλιος 2006): Russian Nuclear Power Plants for Marine Applications
  3. «Arktika Rests After 33 Years of Icebreaking» World-Nuclear-News.Org.
  4. «Fire in nuclear-powered icebreaker» Αρχειοθετήθηκε 2012-02-07 στο Wayback Machine., BarentsObserver. Published April 9, 2007.
  5. Fire on an Atomic Icebreaker, Kommersantъ. Δημοσιεύθηκε στις 9 Απρ. 2007.
  6. Kireeva, A.: «Reactor to Russian nuclear icebreaker Arktika stopped, signalling dusk on a golden age of Soviet Technology»/Bellona.Org. «Archived copy». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Νοεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 28 Αυγούστου 2013. 
  7. Arctic legend: Saving North Pole conqueror, rt.com, 9 Οκτωβ. 2012
  8. «Arktika rests after 33 years of icebreaking», world-nuclear-news.org, 7 Οκτωβρίου 2008.
  9. Kireeva, A. (6 Οκτωβρίου 2008): «Reactor to Russian nuclear icebreaker Arktika stopped, signalling dusk on a golden age of Soviet Technology»/Bellona.Org. «Archived copy». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Νοεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 28 Αυγούστου 2013. 
  10. «Arktika» could become museum Αρχειοθετήθηκε 2013-12-30 στο Wayback Machine., Barents Observer, 17 Αυγούστου 2012

Εξωτερικοί σύνδεσμοι και πηγές Επεξεργασία