Άρνισσα
Συντεταγμένες: 40°48′N 21°50′E / 40.800°N 21.833°E
Η Άρνισσα είναι κωμόπολη του Δήμου Έδεσσας και βρίσκεται στις βορειοανατολικές όχθες της λίμνης Βεγορίτιδας[1] και στους πρόποδες του όρους Βόρα. Κατά την Απογραφή του 2011 η Άρνισσα είχε μόνιμο πληθυσμό 1.411 κατοίκων.[2]
| Άρνισσα | |
|---|---|
  Άρνισσα | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Κεντρικής Μακεδονίας |
| Περιφερειακή Ενότητα | Πέλλας |
| Δήμος | Δήμος Έδεσσας |
| Δημοτική Ενότητα | Βεγορίτιδας |
| Γεωγραφία και Στατιστική | |
| Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Μακεδονία |
| Νομός | Πέλλας |
| Υψόμετρο | 560 |
| Πληθυσμός | 1.411 (2011) |
| Πληροφορίες | |
| Παλαιά ονομασία | Όστροβο |
| Ταχ. κωδικός | 580 02 |
| Τηλ. κωδικός | 2381 |
Όνομα Επεξεργασία
Παλαιότερα ονομαζόταν Όστροβο, σλαβική λέξη που σημαίνει νησί, ονομασία που διατηρήθηκε μέχρι το 1926 οπότε πήρε το όνομα Άρνισσα.,[3] το οποίο είναι προϊστορικό και ομόρριζο με το όνομα της πόλης Άρνη, στη λίμνη της Κωπαΐδας.
Ιστορία Επεξεργασία
Αρχαία ιστορία Επεξεργασία
Η Άρνισσα ήταν ένα από τα αρχαιότερα μακεδονικά πολίσματα (αναφέρεται από τον Θουκυδίδη), που ταυτίζεται με τον αρχαίο ερειπιώνα κοντά στο σημερινό ομώνυμο χωριό και συγκεκριμένα στη μικρή χερσόνησο της Βεγορίτιδας λίμνης, όπου βρέθηκαν διάφορα αρχαιολογικά ευρήματα (αρχιτεκτονικά μέλη και επιγραφές).[4]
Νεότερη ιστορία Επεξεργασία
Στα τέλη του 14ου αιώνα, με την οθωμανική κατάκτηση, το Όστροβο μετατράπηκε σε έδρα μουδιρλικίου ενώ το 1798 πέρασε στη δικαιοδοσία του Αλή πασά των Ιωαννίνων.[5] Στα τέλη του 19ου αιώνα στον οικισμό κατοικούσαν 300 περίπου οικογένειες από τις οποίες οι 200 ήταν χριστιανικές και οι υπόλοιπες μουσουλμανικές ενώ ο πληθυσμός ήταν σλαβόφωνος. Παράλληλα, είχαν ξεκινήσει οι εντάσεις μεταξύ των πατριαρχικών και των εξαρχικών χριστιανών με τους τελευταίους να καταλαμβάνουν με τη βία τους δύο σημαντικότερους ιερούς ναούς του χωριού.[6]
Κατά τη διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα, πολλοί Οστροβίτες συμμετείχαν στα Ελληνικά αντάρτικα σώματα, με κυριότερους Μακεδονομάχους τον οπλαρχηγό Χρήστο Στογιαννίδη και τον διευθυντή του Εθνικού Κέντρου Οστρόβου Σταύρο Χατζηχαρίση. Άλλοι Μακεδονομάχοι ήταν οι Παντελής Θεοδώρου, Φώτιος Θεοδώρου και Ιωάννης Κουτσάλης (Μακρής).[7] Στην περιοχή σημειώθηκαν συγκρούσεις μεταξύ του ελληνικού και του τουρκικού στρατού στις 3 και 4 Νοεμβρίου 1912 κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων.[8] Κατά το 1913, υπηρετούσε ως σταθμάρχης του οικισμού ο μακεδονομάχος Γεώργιος Δικώνυμος - Μακρής, ο οποίος το ίδιο έτος συνέβαλε στην εξόντωση του σημαντικού κομιτατζή Βασίλ Τσεκαλάρωφ.[9]
Αρκετοί κάτοικοι της Άρνισσας σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια του πολέμου του 1940 - 1941 υπηρετώντας στις ελληνικές ένοπλες δυνάμεις.
Αξιοθέατα Επεξεργασία
Το 1953, όταν υποχώρησαν τα νερά της λίμνης, αποκαλύφθηκαν ερείπια προϊστορικής νεκρόπολης, τα οποία είναι και ένα από τα αξιοθέατα της περιοχής. Mέσα στην Άρνισσα ο επισκέπτης συναντά την παλαιά εκκλησία της Aγίας Tριάδας, χτισμένη το 1865 με αξιόλογες εικόνες, καθώς και το μεταβυζαντινό ναό της Kοιμήσεως της Θεοτόκου (18ος αιώνας) με τοιχογραφίες και αγιογραφημένο τέμπλο, καθώς επίσης και την καινούργια λιθόκτιστη εκκλησία της Αγίας Βαρβάρας.
Γεωγραφία Επεξεργασία
Η Άρνισσα βρίσκεται σε υψόμετρο 560 μέτρα[1], απέχει 20 χλμ. από την Έδεσσα[10] και βρίσκεται στα σύνορα με τον νομό Φλωρίνης, ενώ σε μικρή απόσταση, σε υψόμετρο 1.150 μέτρα, βρίσκεται ο παλαιός οικισμός του Αγίου Αθανασίου, ένα απ’ τα πιο γνωστά τουριστικά μέρη της περιοχής.
Οικονομία Επεξεργασία
Η Άρνισσα είναι γνωστή για τις καλλιέργειες των μήλων της, ενώ δραστηριοποιείται και γυναικείος συνεταιρισμός που παράγει με πατροπαράδοτα μέσα, ζυμαρικά, γλυκά του κουταλιού, τουρσιά, πάπρικα και κομπόστες.
Απογραφές Επεξεργασία
| Απογραφή | 1928 | 1940 | 1951 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Πληθυσμός | 1289[8] | 1669[8] | 1730[8] | 1827[8] | 1396[8] | 1464[8] | 1530[8] | 1550 | 1411[11] |
Προσωπικότητες Επεξεργασία
- Χρήστος Στογιαννίδης, Μακεδονομάχος οπλαρχηγός
- Αικατερίνη Χατζηγεωργίου, Υφυπουργός Μακεδονίας - Θράκης
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή. Αθήνα: Τεγόπουλος - Μανιατέας. 1996. σελ. 142, τομ. 5.
- ↑ «ΕΛ.ΣΤΑΤ. - Μόνιμος πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2011» (PDF). Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 17 Μαΐου 2017. Ανακτήθηκε στις 11 Ιανουαρίου 2018.
- ↑ Πανδέκτης - Μετονομασίες των Οικισμών της Ελλάδας, Ι.Ν.Ε.
- ↑ Δημήτρης Κ. Σαμσάρης, Ιστορική γεωγραφία της ρωμαϊκής επαρχίας Μακεδονίας (Το τμήμα της σημερινής Δυτικής Μακεδονίας), Θεσσαλονίκη 1989 (Έκδοση της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών), σ. 168-169
- ↑ Συλλογικό, Μακεδονικός αγών - Εκατό χρόνκ,ξκλιλνια από τον θάνατο του Παύλου Μελά - επιστημονικό συνέδριο, Θεσσαλονίκη 12-13 Νοεμβρίου 2004, ΕΜΣ, Θεσσαλονίκη 2006, σ. 218.
- ↑ Μακεδονικός αγών - Εκατό χρόνια από τον θάνατο του Παύλου Μελά, 2006, σ. 219 - 222.
- ↑ Ιωάννης Σ. Κολιόπουλος (επιστημονική επιμέλεια), Αφανείς, γηγενείς Μακεδονομάχοι, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, University Studio Press, Θεσσαλονίκη, 2008, σελ. 121
- ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 8,6 8,7 Σταματελάτος Μιχαήλ - Βαμβά Σταματελάτου Φωτεινή, Γεωγραφικό Λεξικό της Ελλάδας, ΤΑ ΝΕΑ, 2012, Α' τόμος, σελ. 101.
- ↑ Μακεδονικός αγών - Εκατό χρόνια από τον θάνατο του Παύλου Μελά, 2006, σ. 224.
- ↑ «Οδηγικές χιλιομετρικές αποστάσεις μεταξύ πόλεων, χωριών - apostaseis.gr». www.apostaseis.gr. Ανακτήθηκε στις 20 Νοεμβρίου 2017.
- ↑ «Ματιές Πέλλας: Απογραφή στο νομό Πέλλας με 139680 κατοίκους. Αναλυτικά». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Φεβρουαρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 30 Μαΐου 2015.