Άρνισσα
Συντεταγμένες: 40°48′N 21°50′E / 40.800°N 21.833°E
Η Άρνισσα είναι κωμόπολη του Δήμου Έδεσσας και βρίσκεται στις βορειοδυτικές όχθες της λίμνης Βεγορίτιδας[1] και στους πρόποδες του όρους Βόρα. Κατά την Απογραφή του 2011 η Άρνισσα είχε μόνιμο πληθυσμό 1.411 κατοίκων[2].
| Άρνισσα | |
|---|---|
  Άρνισσα | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Κεντρικής Μακεδονίας |
| Δήμος | Έδεσσας |
| Δημοτική Ενότητα | Βεγορίτιδας |
| Γεωγραφία και στατιστική | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Μακεδονία |
| Νομός | Πέλλας |
| Υψόμετρο | 560 |
| Πληθυσμός | 1.411 (2011) |
| Άλλα | |
| Παλαιά ονομασία | Όστροβο |
| Ταχ. κωδ. | 58002 |
| Τηλ. κωδ. | 23810-31 |
ΌνομαΕπεξεργασία
Παλαιότερα ονομαζόταν Όστροβο, σλαβική λέξη που σημαίνει νησί, ονομασία που διατηρήθηκε μέχρι το 1926 οπότε πήρε το όνομα Άρνισσα.,[3] το οποίο είναι προϊστορικό και ομόρριζο με το όνομα της πόλης Άρνη, στη λίμνη της Κωπαΐδας.
ΙστορίαΕπεξεργασία
Αρχαία ιστορίαΕπεξεργασία
Η Άρνισσα ήταν ένα από τα αρχαιότερα μακεδονικά πολίσματα (αναφέρεται από τον Θουκυδίδη), που ταυτίζεται με τον αρχαίο ερειπιώνα κοντά στο σημερινό ομώνυμο χωριό και συγκεκριμένα στη μικρή χερσόνησο της Βεγορίτιδας λίμνης, όπου βρέθηκαν διάφορα αρχαιολογικά ευρήματα (αρχιτεκτονικά μέλη και επιγραφές)[4].
Νεότερη ιστορίαΕπεξεργασία
Στα τέλη του 14ου αιώνα, με την οθωμανική κατάκτηση, το Όστροβο μετατράπηκε σε έδρα μουδιρλικίου ενώ το 1798 πέρασε στη δικαιοδοσία του Αλή πασά των Ιωαννίνων[5]. Στα τέλη του 19ου αιώνα στον οικισμό κατοικούσαν 300 περίπου οικογένειες από τις οποίες οι 200 ήταν χριστιανικές και οι υπόλοιπες μουσουλμανικές ενώ ο πληθυσμός ήταν σλαβόφωνος. Παράλληλα, είχαν ξεκινήσει οι εντάσεις μεταξύ των πατριαρχικών και των εξαρχικών χριστιανών με τους τελευταίους να καταλαμβάνουν με τη βία τους δύο σημαντικότερους ιερούς ναούς του χωριού[6].
Κατά τη διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα, πολλοί Οστροβίτες συμμετείχαν στα Ελληνικά αντάρτικα σώματα, με κυριότερους Μακεδονομάχους τον οπλαρχηγό Χρήστο Στογιαννίδη και τον διευθυντή του Εθνικού Κέντρου Οστρόβου Σταύρο Χατζηχαρίση. Άλλοι Μακεδονομάχοι ήταν οι Παντελής Θεοδώρου, Φώτιος Θεοδώρου και Ιωάννης Κουτσάλης (Μακρής).[7] Στην περιοχή σημειώθηκαν συγκρούσεις μεταξύ του ελληνικού και του τουρκικού στρατού στις 3 και 4 Νοεμβρίου 1912 κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων.[8] Κατά το 1913, υπηρετούσε ως σταθμάρχης του οικισμού ο μακεδονομάχος Γεώργιος Δικώνυμος - Μακρής, ο οποίος το ίδιο έτος συνέβαλε στην εξόντωση του σημαντικού κομιτατζή Βασίλ Τσεκαλάρωφ[9].
Αρκετοί κάτοικοι της Άρνισσας σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια του πολέμου του 1940 - 1941 υπηρετώντας στις ελληνικές ένοπλες δυνάμεις.
ΑξιοθέαταΕπεξεργασία
Το 1953, όταν υποχώρησαν τα νερά της λίμνης, αποκαλύφθηκαν ερείπια προϊστορικής νεκρόπολης, τα οποία είναι και ένα από τα αξιοθέατα της περιοχής. Άξιοι αναφοράς είναι και οι ιεροί ναοί της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (1860) και της Αγίας Τρίαδας (κτίσμα του 1865)[10].
ΓεωγραφίαΕπεξεργασία
Η Άρνισσα βρίσκεται σε υψόμετρο 560 μέτρα[1], απέχει 20 χλμ. από την Έδεσσα[11] και βρίσκεται στα σύνορα με τον νομό Φλωρίνης, ενώ σε μικρή απόσταση, σε υψόμετρο 1.150 μέτρα, βρίσκεται ο παλαιός οικισμός του Αγίου Αθανασίου, ένα απ’ τα πιο γνωστά τουριστικά μέρη της περιοχής.
ΟικονομίαΕπεξεργασία
Η Άρνισσα είναι γνωστή για τις καλλιέργειες των μήλων της, ενώ δραστηριοποιείται και γυναικείος συνεταιρισμός που παράγει με πατροπαράδοτα μέσα, ζυμαρικά, γλυκά του κουταλιού, τουρσιά, πάπρικα και κομπόστες.
ΑπογραφέςΕπεξεργασία
| Απογραφή | 1928 | 1940 | 1951 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Πληθυσμός | 1289[8] | 1669[8] | 1730[8] | 1827[8] | 1396[8] | 1464[8] | 1530[8] | 1550 | 1411[12] |
ΠροσωπικότητεςΕπεξεργασία
- Χρήστος Στογιαννίδης, Μακεδονομάχος οπλαρχηγός
- Αικατερίνη Χατζηγεωργίου, Υφυπουργός Μακεδονίας - Θράκης
ΥποσημειώσειςΕπεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή. Αθήνα: Τεγόπουλος - Μανιατέας. 1996. σελ. 142, τομ. 5.
- ↑ «ΕΛ.ΣΤΑΤ. - Μόνιμος πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2011» (PDF). Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 17 Μαΐου 2017. Ανακτήθηκε στις 11 Ιανουαρίου 2018.
- ↑ Πανδέκτης - Μετονομασίες των Οικισμών της Ελλάδας, Ι.Ν.Ε.
- ↑ Δημήτρης Κ. Σαμσάρης, Ιστορική γεωγραφία της ρωμαϊκής επαρχίας Μακεδονίας (Το τμήμα της σημερινής Δυτικής Μακεδονίας), Θεσσαλονίκη 1989 (Έκδοση της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών), σ. 168-169
- ↑ Συλλογικό, Μακεδονικός αγών - Εκατό χρόνκ,ξκλιλνια από τον θάνατο του Παύλου Μελά - επιστημονικό συνέδριο, Θεσσαλονίκη 12-13 Νοεμβρίου 2004, ΕΜΣ, Θεσσαλονίκη 2006, σ. 218.
- ↑ Μακεδονικός αγών - Εκατό χρόνια από τον θάνατο του Παύλου Μελά, 2006, σ. 219 - 222.
- ↑ Ιωάννης Σ. Κολιόπουλος (επιστημονική επιμέλεια), Αφανείς, γηγενείς Μακεδονομάχοι, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, University Studio Press, Θεσσαλονίκη, 2008, σελ. 121
- ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 8,6 8,7 Σταματελάτος Μιχαήλ - Βαμβά Σταματελάτου Φωτεινή, Γεωγραφικό Λεξικό της Ελλάδας, ΤΑ ΝΕΑ, 2012, Α' τόμος, σελ. 101.
- ↑ Μακεδονικός αγών - Εκατό χρόνια από τον θάνατο του Παύλου Μελά, 2006, σ. 224.
- ↑ Μακεδονικός αγών - Εκατό χρόνια από τον θάνατο του Παύλου Μελά, 2006, σ. 219.
- ↑ «Οδηγικές χιλιομετρικές αποστάσεις μεταξύ πόλεων, χωριών - apostaseis.gr». www.apostaseis.gr. Ανακτήθηκε στις 20 Νοεμβρίου 2017.
- ↑ Ματιές Πέλλας: Απογραφή στο νομό Πέλλας με 139680 κατοίκους. Αναλυτικά.