Έρμαρχoς

αρχαίος Έλληνας επικούρειος φιλόσοφος

Ο Έρμαρχος (325 π.Χ. - 250 π.Χ.[2]) ήταν Επικούρειος φιλόσοφος. Ήταν ο μαθητής και διάδοχος του Επίκουρου ως επικεφαλής της σχολής. Κανένα από τα γραπτά του δεν έχουν επιβιώσει. Έγραψε έργα που στόχευαν εναντίον του Πλάτωνα, του Αριστοτέλη και του Εμπεδοκλέους. Ένα απόσπασμα από το Πρὸς Ἐμπεδoκλέα του, που σώζεται από τον Πορφύριο, συζητά την ανάγκη για νόμους στην κοινωνία. Οι απόψεις του για τη φύση των θεών αναφέρονται από τον Φιλόδημο.

Έρμαρχoς
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση325 π.Χ. (περίπου)
Μυτιλήνη
Θάνατος250 π.Χ. (περίπου)
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςαρχαία ελληνικά[1]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταφιλόσοφος
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμασχολάρχης της Επικούρειας Σχολής (Δεκαετία του 270 π.Χ. – Δεκαετία του 250 π.Χ.)
Commons page Σχετικά πολυμέσα
Φωτογραφία της χάλκινης προτομής του Έρμαρχου «Έρμαρχος παρελθόν, παρόν και μέλλον» στη Βίλα των Παπύρων.

Ζωή Επεξεργασία

Ο Έρμαρχος ήταν γιος του Αγήμαρχου, ενός φτωχού ανθρώπου από τη Μυτιλήνη και πρωτοεμφανίστηκε ως ρήτορας, αλλά στη συνέχεια έγινε πιστός μαθητής του Επίκουρου, ο οποίος άφησε σε αυτόν τον Κήπο του και του ανέθεσε τη διαδοχή του ως επικεφαλής της σχολής του αυτής, περίπου το 270 π.Χ.. Πέθανε στο σπίτι της Λυσίας σε προχωρημένη ηλικία και άφησε πίσω του τη φήμη ενός μεγάλου φιλόσοφου. Ο Κικέρωνας διατήρησε μία επιστολή του Επίκουρου που απευθυνόταν στον ίδιο.

Ο Διογένης ο Λαέρτιος ανέφερε για μία επιστολή που γράφτηκε από τον Επίκουρο: «Όλα τα βιβλία μου πρέπει να δοθούν στον Έρμαρχο. Και αν συμβεί κάτι στον Έρμαρχο πριν να μεγαλώσουν τα παιδιά του Μητρόδωρου, οι Αμυνόμαχος και Τιμοκράτης θα δώσουν από τα κεφάλαια που κληροδότησαν από εμένα, στο μέτρο του δυνατού, αρκετό για τις διάφορες ανάγκες τους, εφ' όσον είναι καλά κατανεμημένα. Και ας παρέχουν για τους υπόλοιπους σύμφωνα με τις ρυθμίσεις μου, ότι όλα μπορούν να εκτελεστούν, στο μέτρο που βρίσκεται στην εξουσία τους».[3]

Έργα Επεξεργασία

Ο Έρμαρχος ήταν ο συγγραφέας πολλών έργων, τα οποία χαρακτηρίζονται από τον Διογένη τον Λαέρτιο[4] ως «κάλλιστα»:

  • Πρὸς Ἐμπεδoκλέα (σε 22 βιβλία)
  • Περὶ τῶν μαθημάτων
  • Πρὸς Πλάτωνα
  • Πρὸς Ἀριστoτέλην

Όλα αυτά τα έργα έχουν χαθεί και δεν γνωρίζουμε τίποτα γι 'αυτά, παρά μόνο τους τίτλους τους.[5] Αλλά από μία έκφραση του Κικέρωνα, μπορούμε να συμπεράνουμε ότι τα έργα του ήταν πολεμικής φύσης και στρέφονταν κατά της φιλοσοφίας του Πλάτωνα, του Αριστοτέλη και του Εμπεδοκλέους.[6]

Ένα μεγάλο απόσπασμα (αναφορά ή παράφραση) από ένα απροσδιόριστο έργο του Έρμαρχου έχει διατηρηθεί από τον Πορφύριο.[7] Αυτό το απόσπασμα είναι πιθανότατα από το Πρὸς Ἐμπεδoκλέα.[8] Σε αυτό το απόσπασμα, ο Έρμαρχος συζητά τους λόγους της τιμωρίας για ανθρωποκτονία. Ισχυρίζεται ότι οι πρώτοι νομοθέτες καθοδηγήθηκαν από την αρχή ότι η ανθρωποκτονία δεν ήταν καλή για την κοινωνία και ότι ήταν σε θέση να εκπαιδεύσουν άλλους ανθρώπους ότι αυτή ήταν μία λογική αρχή. Στη συνέχεια, δημιούργησαν τιμωρίες για εκείνους τους ανθρώπους που δεν μπορούσαν να εκπαιδευτούν. Για όσους καταλάβαιναν ότι η ανθρωποκτονία ήταν χρήσιμη, οι νόμοι δεν θα χρειάζονταν. Οι τιμωρίες χρειάζονται μόνο για εκείνους που δεν το καταλαβαίνουν αυτό. Για τον Έρμαρχο, αυτό ήταν ένα παράδειγμα κοινωνικής προόδου και αύξησης του ορθολογισμού.[9]

Ο Φιλόδημος στην Οδό του Βίου των Θεών [10] αναφέρεται στην άποψη του Ερμάρχου ότι οι θεοί αναπνέουν, επειδή οι θεοί είναι ζωντανά όντα και όλα τα ζωντανά όντα αναπνέουν.[11] Ο Φιλόδημος συνεχίζει και λέει ότι, σύμφωνα με τον Έρμαρχο, οι θεοί πρέπει να μιλούν ο ένας στον άλλο, επειδή η συνομιλία είναι ευνοϊκή για την ευτυχία:

Και ένας πρέπει να πει ότι χρησιμοποιούν ομιλία και συνομιλούν μεταξύ τους. Γιατί [ο Έρμαρχος] λέει ότι δεν θα τους θεωρούσαμε πιο τυχερούς και άφθαρτους εάν δεν το έκαναν, αλλά μάλλον παρόμοιους με τους σιωπηλούς ανθρώπους. Γιατί όλοι όσοι δεν είναι παραμορφωμένοι χρησιμοποιούν τη γλώσσα, να λένε ότι οι θεοί είτε είναι παραμορφωμένοι είτε δεν μας μοιάζουν σε αυτή την άποψη (δεν υπάρχει κανένας άλλος τρόπος που είτε αυτοί ή εμείς θα μπορούσαν να δώσουν μορφή στις εκφορές) είναι εξαιρετικά ανόητοι, ειδικά αφού η συνομιλία με αυτούς όπως οι ίδιοι είναι μια πηγή απερίγραπτης ευχαρίστησης για το καλό.[12]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. «Identifiants et Référentiels». (Γαλλικά) IdRef. Agence bibliographique de l'enseignement supérieur. Ανακτήθηκε στις 5  Μαρτίου 2020.
  2. Ντοράντι, Τιτσιάνο (1999). «Chapter 2: Chronology». Στο: Άλγκρα, Κέιμπε. The Cambridge History of Hellenistic Philosophy. Κέιμπριτζ: Cambridge University Press. σελίδες 51–52. ISBN 9780521250283. 
  3. Διογένης ο Λαέρτιος. «Lives Of Eminent Philosophers II: 6 10». 
  4. Laërtius 1925.
  5. A small papyrus fragment showing the title of his "Against Empedocles", was actually found at Oxyrhynchus, POxy 3318
  6. Κικέρων, Academica, ii. 30; Athenaeus, Deipnosophistae, xiii. 53; Photius, Bibliotheca, 167.
  7. Porphyry, De Abstinentia i. 7-12; 26
  8. Κάθριν Όσμπορν, (2007), Dumb Beasts and Dead Philosophers: Humanity and the Humane in Ancient Philosophy and Literature, σελ 202. Oxford University Press.
  9. A. A. Λονγκ, (2006), From Epicurus to Epictetus: Studies in Hellenistic and Roman Philosophy, σελ. 196-7. Oxford University Press.
  10. PHerc 152/7
  11. Κέιμπε Άλγκρα, (1999), The Cambridge History of Hellenistic Philosophy, σελ. 456. Cambridge University Press
  12. Philodemus quoted in Michael Wigodsky, Emotions and Immortality in Philodemus "On the Gods" and the "Aeneid". in David Armstrong, Vergil, Philodemus, and the Augustans, σελ. 219. (2004). University of Texas Press