Αγαθοδαίμων ο Αλεξανδρινός
Ο Αγαθοδαίμων ο Αλεξανδρινός ήταν Έλληνας ή εξελληνισμένος Αιγύπτιος χαρτογράφος, ο οποίος πιθανώς έζησε στην Αλεξάνδρεια.[1] Μνημονεύεται στο κείμενο της Γεωγραφικής Υφήγησης του Κλαύδιου Πτολεμαίου (2ος αιώνας) όπου αναφέρεται πως από τα οκτώ βιβλία της γεωγραφίας του Πτολεμαίου ο Αγαθοδαίμων αποτύπωσε όλη την οικουμένη.[2][3][4][σημείωση 1]
| Αγαθοδαίμων ο Αλεξανδρινός | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Ἀγαθοδαίμων (Αρχαία Ελληνικά) |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | γεωγράφος χαρτογράφος |
| Περίοδος ακμής | 2ος αιώνας π.Χ. |
Χρονολόγηση
ΕπεξεργασίαΚαθώς η αναφορά αυτή είναι η μόνη που διασώζεται σχετικά με τον Αγαθοδαίμονα, και τα αντίγραφα των γραπτών του Πτολεμαίου που διασώζονται προέρχονται από την έκδοση του Μάξιμου Πλανούδη στα τέλη του 13ου αιώνα, γίνεται η υπόθεση πως ο Αγαθοδαίμων είτε ήταν σύγχρονος του Πτολεμαίου και έζησε κατά τον 2ο αιώνα, είτε έζησε αργότερα και η αναφορά του ονόματος του στο έργο του Πτολεμαίου έγινε σε κάποια μεταγενέστερη έκδοση του έργου, και επομένως ο Αγαθοδαίμονας μπορεί να έζησε το πολύ έως τα τέλη του 13ου αιώνα.[6][4] Καθώς όμως το όνομα του συμβαδίζει με τα ονόματα της αρχαιότητας, και κυρίως λόγω του ότι το επίθετο του είναι Αλεξανδρεύς, οι πιθανότητες είναι πως το απώτατο χρονολογικό όριο το οποίο έζησε ήταν έως το 641, όταν η Αλεξάνδρεια καταλήφθηκε από τους Άραβες και οι Βυζαντινοί έχασαν την πόλη.[4]
Χαρτογραφία
ΕπεξεργασίαΣτην Γεωγραφική Υφήγηση, ο Πτολεμαίος αναφέρει πως υπάρχουν πολλές ανακρίβειες που έχουν τοποθετηθεί από μεταγενέστερους χαρτογράφους στο έργο του Μαρίνου του Τύριου το οποίο ο Πτολεμαίος χρησιμοποίησε ως μια από τις πηγές για τα γεωγραφικά δεδομένα του.[σημείωση 2] Επειδή όμως τα δεδομένα ήταν ανακριβή ο Πτολεμαίος προσπάθησε να διορθώσει το πρόβλημα αυτό τοποθετώντας επεξηγήσεις στο 7ο και 8ο βιβλίο του έργου του,[8] σημειώνοντας πως το κείμενο του θα συνοδεύεται από χάρτες σύμφωνα με τις επεξηγήσεις του.[σημείωση 3]
Υπάρχουν διαφορετικές εκτιμήσεις των συγχρόνων ερευνητών:
- η εκδοχή πως οι χάρτες των κειμένων του Πτολεμαίου δημιουργήθηκαν από τον Αγαθοδαίμωνα και πως αυτός ήταν σύγχρονος του Πτολεμαίου,[11]
- η υπόθεση πως ο Αγαθοδαίμων μάλλον ήταν ο αντιγραφέας των αρχικών παπύρων του Πτολεμαίου σε κώδικες,[12]
- η εκτίμηση πως ο Αγαθοδαίμων ήταν ο δημιουργός του Παγκόσμιου χάρτη του Πτολεμαίου αλλά όχι των επιμέρους τοπικών χαρτών[13]
Ένα επίσης σημαντικό στοιχείο είναι πως οι τοπικοί χάρτες του Πτολεμαίου οι οποίοι διασώζονται, έχουν αποτυπωθεί με την τεχνική της κυλινδρικής χαρτογραφικής προβολής την οποία είχε αναπτύξει ο Μαρίνος ο Τύριος, και με την οποία ο Πτολεμαίος δεν ήταν σε συμφωνία.[14]
Ο Αγαθοδαίμων μερικές φορές συγχέεται με τον αλχημιστή του 3ου αιώνα Αγαθοδαίμων, καθώς και τον γραμματικό του 5ου αιώνα Αγαθοδαίμωνα.
Δείτε επίσης
ΕπεξεργασίαΣημειώσεις
Επεξεργασία- ↑ Ο Mason αναφέρει τα χειρόγραφα σε Βενετία και Βιέννη χωρίς να ξεκαθαρίζει ποια είναι.[5] Ο George Long αναφέρει και ένα τρίτο χειρόγραφο χωρίς να αναφέρει την τοποθεσία του.[3]
- ↑ "...the duplication from the original into existing representations is likely to produce, from changes or small variations, remarkable anomalies. And if it should come to pass that there is no independent evidence unearthed for [the] method of map–making, then we are unable to find the proper image and helpless to reveal a solution. It has happened very many times with the maps of Marinus, they have not succeeded in completing a true copy of the original, attempting to do it offhand from commentaries and wrong data for the most part through collective agreement and the spreading abroad of misleading data..."[7]
- ↑ "We have made ten maps (πίνακες στα αρχαία ελληνικά, χάρτες στα σύγχρονα) of Europe, four maps of Libya (Αφρική), and twelve maps of the whole of Asia."[9][10]
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑
Chisholm, Hugh, επιμ.. (1911) «Agathodaemon» Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάννικα 1 (11η έκδοση) Cambridge University Press, σελ. 371
- ↑ Ἐκ τῶν Κλαυδίου Πτολεμαίου Γεογραφικῶν βιβλίων ὄκτο τὴν οἰκουμένην πᾶσαν Ἀγαθοδαίμων Ἀλεξανδρεὺς ὑπετύπωσε
- ↑ 3,0 3,1 Long (1842).
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Berggren (2000), σελ. 48.
- ↑ Mason (1867).
- ↑ Brown (1979), σελ. 74.
- ↑ Ptolemy (c. 150), Vol. I, Ch. 18.
- ↑ Berggren (2000), σελίδες 4–5.
- ↑ Ptolemy (c. 150), Vol. VIII, Ch. 2.
- ↑ Berggren (2000), σελ. 45.
- ↑ Heeren (1827).
- ↑ Dinse (1913).
- ↑ Fischer (1914).
- ↑ Ptolemy (c. 150), Vol. I, Ch. 20.
Πηγές
Επεξεργασία- Berggren, J. Lennart (2000), «Introduction», Ptolemy's Geography: An Annotated Translation of the Theoretical Chapters, Princeton: Princeton University Press, http://press.princeton.edu/chapters/i6963.pdf.
- Brown, Lloyd Arnold (1979), The Story of Maps, Mineola, New York: Dover, https://books.google.co.uk/books?id=Qh7nDfGm7BkC&pg=PA74.
- Dinse, Paul (1913), «Die handschriftlichen Ptolemäus-Karten und die Agathodämonfrage [The Handwritten Ptolemy-Map and the Agathodaemon Question]», Zeitschrift der Gesellschaft für Erdunde zu Berlin, Berlin. (Γερμανικά)
- Fischer, Josef (1914), «Zur Ptolemäusforschung», Petermanns Mitteilungen. (Γερμανικά)
- Heeren, A.H.L. (1827), Commentatio de Fontibus Geographicorum Ptolemaei Tabularumque iis Annexarum; Num ii Graecae an Vero Tyriae Originis Fuerint?, Göttingen: Dieterich, http://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=njp.32101058331479;view=2up;seq=4. (Λατινικά)
- Long, George (1842), «Agathodæmon», The Biographical Dictionary of the Society for the Diffusion of Useful Knowledge, I, Pt. II, London: Longman, Brown, Green, & Longmans, https://books.google.co.uk/books?id=ASVlAAAAMAAJ&pg=PR13.
- Mason, Charles Peter (1867), «Agathodaemon (2)», στο: Smith, William, επιμ., Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology, I, Boston, σελ. 65, http://www.ancientlibrary.com/smith-bio/0074.html, ανακτήθηκε στις 2017-01-14.
- Ptolemy (c. 150), Γεωγραφικὴ Ὑφήγησις, University of Oxford Text Archive.