Αγριόλευκα Σερρών
Συντεταγμένες: 41°15′0.36″N 23°17′18.06″E / 41.2501000°N 23.2883500°E
Η Αγριόλευκα ή Αγριολεύκη, έως το 1927 γνωστή ως Ουμπαγιά, είναι εγκαταλελειμμένος οικισμός στον σημερινό Δήμο Σιντικής της Περιφερειακής Ενότητας Σερρών της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας. Βρίσκεται σε απόσταση 2,5 χλμ. νότια από το κέντρο του χωριού Νέο Πετρίτσι, δίπλα στην παλιά όχθη του ποταμού Στρυμόνα.[1]
| Αγριόλευκα | |
|---|---|
 | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Κεντρικής Μακεδονίας |
| Περιφερειακή Ενότητα | Σερρών |
| Δήμος | Σιντικής |
| Δημοτική Ενότητα | Πετριτσίου |
| Γεωγραφία | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Μακεδονίας |
| Νομός | Σερρών |
| Πληθυσμός | |
| Πραγματικός | 87 |
| Έτος απογραφής | 1951 |
| Πληροφορίες | |
| Παλαιά ονομασία | Ουμπαγιά Ομπαγιά Ομπάγια |
Ιστορία Επεξεργασία
Οθωμανική περίοδος Επεξεργασία
Κατά την περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ο οικισμός ανήκε διοικητικά στον Καζά του Ντεμίρ Ισάρ του Σαντζακίου των Σερρών του Βιλαετίου της Θεσσαλονίκης.
Στη δημογραφική μελέτη «Εθνογραφία των Βιλαετίων Αδριανούπολης, Μοναστηρίου και Θεσσαλονίκης» που εκδόθηκε το 1878 στην Κωνσταντινούπολη, εκτιμάται ότι το 1873 αποτελούνταν από 80 σπίτια και 270 κατοίκους.[2] Σύμφωνα με εθνογραφικά στοιχεία για το σαντζάκι των Σερρών, από δύο Σλάβους μελετητές του 19ου αιώνα, το 1878 η Ομπαγιά (Obaja, Dorf) αναφερόταν ως χωριό με 14 σπίτια, 25 ζευγάρια και 81 ανύπαντρους, ενώ η Άνω Ομπαγιά (Ober-Obaja) αναφερόταν ως τσιφλίκι με 5 σπίτια, 4½ ζευγάρια και 7 ανύπαντρους.[3] Η στατιστική μελέτη του Βούλγαρου γεωγράφου Βασίλ Κάντσωφ, «Μακεδονία, Εθνογραφία και Στατιστική», εκτιμά ότι το 1900 ο οικισμός είχε 210 κατοίκους,[4] ενώ η στατιστική μελέτη «La Macédoine et sa Population Chrétienne» του Βούλγαρου Ντίμιταρ Μπρανκόφ, αναφέρει ότι το 1904 ζούσαν εκεί 280 κάτοικοι.[5] Στην «Εθνολογική Στατιστική των Βιλαετίων Θεσσαλονίκης και Μοναστηρίου» του Αθανάσιου Χαλκιόπουλου που εκδόθηκε το 1910 στην Αθήνα, αναφέρεται ότι ο οικισμός είχε 50 εξαρχικούς και 30 Τούρκους αθίγγανους κατοίκους.[6] Τέλος, σε υπολογισμούς που εξέδωσε, το έτος 1919, η Επιτελική Υπηρεσία του Ελληνικού Στρατού, προ του 1912 αναφέρονται 300 εξαρχικοί κάτοικοι.[7]
Σύγχρονη ιστορία Επεξεργασία
Με το τέλος των Βαλκανικών Πολέμων, ο οικισμός περιήλθε στην ελληνική επικράτεια και κατά την ελληνική απογραφή του 1913 είχε πληθυσμό 115 κατοίκων.[8] Το 1920 προσαρτήθηκε στη νεοσυσταθείσα κοινότητα Βετρίνης (Νέο Πετρίτσι) της Υποδιοίκησης Σιδηροκάστρου του Νομού Σερρών, μαζί με το χωριό Κισιολίτι (Αετοβούνι).[9][10][11] Το 1927 μετονομάστηκε σε Αγριόλευκα.[12]
Σύμφωνα με στοιχεία της Επιτροπής Αποκαταστάσεως Προσφύγων, στην Αγριόλευκα εγκαταστάθηκαν τη δεκαετία του 1920 τουλάχιστον 60 οικογένειες προσφύγων.[13][14][15]
Το χωριό καταστράφηκε από τις πλημμύρες του ποταμού Στρυμόνα, καθώς πριν από την κατασκευή των αντιπλημμυρικών έργων στην περιοχή της λίμνης Κερκίνη, την δεκαετία του 1930, ο Στρυμόνας δεν είχε σταθερή κοίτη. Οι περισσότεροι κάτοικοι μετεγκαταστάθηκαν στη νοτιοδυτική πλευρά του Νέου Πετριτσίου.
Τα ερείπια του οικισμού λιθολογήθηκαν και οι πέτρες χρησιμοποιήθηκαν τη δεκαετία του 1950 για την ανέγερση του Γυμνασίου του Νέου Πετριτσίου. Ο οικισμός καταργήθηκε τυπικά το 1961, καθώς έπαψε να καταγράφεται στις ελληνικές απογραφές.
Έως και την δεκαετία του 1960, κατά την περίοδο του Πάσχα διοργανώνονταν στην Αγριόλευκα το τριήμερο πανηγύρι του Αγίου Γεωργίου, που ήταν από τα μεγαλύτερα και πιο γνωστά στην περιοχή.
Σήμερα, η τοποθεσία του οικισμού είναι καλυμμένη από άμμο και είναι ορατά ελάχιστα ερείπια από τα κτίρια που υπήρχαν κάποτε εκεί. Σώζεται όρθιο μόνο το καμπαναριό, δίπλα στα ερείπια της εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου. Κάτοψη του οικισμού, πριν την καταστροφή του, είναι ορατή σε αεροφωτογραφίες της περιόδου 1945-1960.[16]
Πληθυσμός Επεξεργασία
| Απογραφή | Ονομασία | Κάτοικοι | Αναφ. | ||
|---|---|---|---|---|---|
| Άνδρες | Γυναίκες | Σύνολο | |||
| 1913 | Ομπάγια | 53 | 62 | 115 | [8] |
| 1915 | Ουμπαγιά | 104 | 96 | 200 | [7] |
| 1920 | Ουμπαγιά | 63 | 71 | 134 | [17] |
| 1928 | Αγριόλευκα (Ουμπαγιά) | 137 | 135 | 272 | [18] |
| 1940 | Αγριολεύκη | 26 | 29 | 55 | [19] |
| 1951 | Αγριολεύκη | 87 | [20] | ||
Χάρτης Επεξεργασία
Φωτογραφίες Επεξεργασία
-
Η τοποθεσία του οικισμού Αγριόλευκα (Μάιος 2022). -
Η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου. -
Η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου. -
Η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου. -
Η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου. -
Η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου. -
Θέα προς το χωριό Νέο Πετρίτσι. -
Θέα προς τα δυτικά.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ «Gov.gr - Θέαση». gov.gr. Ανακτήθηκε στις 5 Δεκεμβρίου 2023.
- ↑ Ethnographic des Vilayets d'Andrinople, de Monastir, et de Salonique (στα Γαλλικά). Κωνσταντινούπολη: Courrier d`Orient. 1878. σελ. 35. Ανακτήθηκε στις 4 Δεκεμβρίου 2023.
Gorna-obaya
- ↑ Verković, Stjepan; Bradaška, Franjo (1878). «Statistisch-ethnographische Daten des Sandschaks Seres, gesammelt von Stephan J. Verković, mitgetheilt von Fr. Bradaška». Mittheilungen aus Justus Perthes' Geographischer Anstalt über wichtige neue Erforschungen auf dem Gesammtgebiete der Geographie (24. Band, 1878): 299-305. https://zs.thulb.uni-jena.de/receive/jportal_jparticle_00515819. Ανακτήθηκε στις 2023-12-04. «ΙΙΙ. Kasa (Distrikt) Demir-hisar - 24. Ober-Obaja».
- ↑ Κάντσωφ, Βασίλ (1900). Македония. Етнография и статистика. Σόφια: Βουλγαρική Ακαδημία Επιστημών.
103. Овая
- ↑ Μπρανκόφ, Ντίμιταρ (1905). La Macédoine et sa Population Chrétienne (στα Γαλλικά). Παρίσι: Librairie Plon. σελ. 198-199.
48. Obaia
- ↑ Χαλκιόπουλος, Αθανάσιος (1910). Εθνολογική Στατιστική των Βιλαετίων Θεσσαλονίκης και Μοναστηρίου. Αθήνα: Τυπογραφείου "Νομικής". σελ. 50. Ανακτήθηκε στις 5 Δεκεμβρίου 2023.
- ↑ 7,0 7,1 Στατιστικοί πίνακες του πληθυσμού κατ' εθνικότητας των νομών Σερρών και Δράμας. Αθήνα: Επιτελική Υπηρεσία του Ελληνικού Στρατού. 1919. σελ. 10.
60. Ουμπαγιά
- ↑ 8,0 8,1 Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας - Διεύθυνση Στατιστικής (1915). Απαρίθμησις των Κατοίκων των Νέων Επαρχιών της Ελλάδος του Έτους 1913 (PDF). Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο. σελ. 48.
- ↑ Φύλλο της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ) 2Α΄/4-1-1920. Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο. σελ. 7.
- ↑ «Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών - Ουμπαγιά (Σερρών)». Ελληνική Εταιρεία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης (ΕΕΤΑΑ). Ανακτήθηκε στις 4 Δεκεμβρίου 2023.
- ↑ «Διοικητικές Μεταβολές Δήμων και Κοινοτήτων - Κ. Βετρίνης (Σερρών)». Ελληνική Εταιρεία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης (ΕΕΤΑΑ). Ανακτήθηκε στις 4 Δεκεμβρίου 2023.
- ↑ Φύλλο της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ) 7Α΄/14-1-1927. Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο. σελ. 46.
- ↑ Ονομαστικόν Ευρετήριον Αγροτών Προσφύγων - Τόμος 1ος. Αθήνα: Επιτροπή Αποκαταστάσεως Προσφύγων. 1928. σελ. ΧΧΧI.
Αύξων αριθ. υπεύθ. δηλώσεων 111921 - 111980: Αγριόλευκα (πρ. Ουμπαγιά)
- ↑ Επιτροπής Αποκαταστάσεως Προσφύγων (Ε.Α.Π.) - Γενική Διεύθυνσις Εποικισμού Μακεδονίας - Τμήμα Στατιστικής. Εποικιστικός Χάρτης Μακεδονίας (Κλίματα 1:400.000). Σχεδιαστής: Μ. Μηλιαρέσης, Χαράκτης: Λάζαρος Αρχοντόπουλος (Ψηφιακή Βιβλιοθήκη του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών - United Nations Library & Archives at Geneva έκδοση). Θεσσαλονίκη: Γραφικαί Τέχναι Ασπιώτη Ε.Λ.Κ.Α. Α.Ε.
- ↑ Γενική Διεύθυνσις Εποικισμού Μακεδονίας - Τμήμα Στατιστικής (1926). Εποικιστικός Χάρτης Μακεδονίας. Χαράκτης: Λάζαρος Αρχοντόπουλος (Ψηφιακή Βιβλιοθήκη του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών - United Nations Library & Archives at Geneva έκδοση). Θεσσαλονίκη: Λιθογραφείον - Τυπογραφείον Δ. Γκατένιο.
- ↑ «Gov.gr - Θέαση (υπόβαθρο 1945-1960)». gov.gr. Ανακτήθηκε στις 4 Δεκεμβρίου 2023.
- ↑ Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας - Διεύθυνση Στατιστικής (1921). Πληθυσμός του Βασιλείου της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 19 Δεκεμβρίου 1920 - Πραγματικός πληθυσμός (PDF). Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο. σελ. 281.
- ↑ Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας - Διεύθυνση Στατιστικής (1935). Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 15-16 Μαΐου 1928 - Πραγματικός πληθυσμός (PDF). Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο. σελ. 322.
- ↑ Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας - Γενική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος (1950). Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 16 Οκτωβρίου 1940 - Πραγματικός πληθυσμός (PDF). Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο. σελ. 353.
- ↑ Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος (1955). Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 7ης Απριλίου 1951 - Πραγματικός πληθυσμός (PDF). Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο. σελ. 168.