Γενικά με τον όρο αμμοληψία χαρακτηρίζεται η εξόρυξη και αφαίρεση ποσότητας άμμου από παραλίες ή κοίτες ποταμών ή όχθες ποταμών και λιμνών. Λαμβάνοντας υπόψη ότι οι χώροι αυτοί ανήκουν στο Ελληνικό Δημόσιο, δηλαδή εμπίπτουν στο χαρακτηρισμό των δημοσίων κτημάτων, η αμμοληψία εξ αυτών υπόκεινται σε έλεγχο και μόνο κατόπιν σχετικής άδειας.

Κατά τα τελευταία χρόνια η αλματώδης και περισσότερο τουριστική ανάπτυξη των παραλίων, όσο επίσης και η αυθαίρετη δόμηση που παρατηρείται σ΄ αυτές για περαιτέρω εκμετάλλευση υποχρεώνει τους αρμόδιους κρατικούς αλλά και ιδιωτικούς παράγοντες (συλλόγους, κ.λπ.) να επιδεικνύουν ιδιαίτερη προσοχή και προστασία των χώρων απ΄ όπου μπορεί να συμβεί αμμοληψία. Ακόμα και λόγοι υγιεινής επιβάλλουν τούτο αφού από μια ανεξέλεγκτη τέτοια πράξη μπορεί να δημιουργήσει επικίνδυνους λάκκους και εστίες σοβαρών μολύνσεων και μικροβίων.

Έτσι η αμμοληψία σήμερα απαγορεύεται με νομαρχιακές κυρίως αποφάσεις, που όμως μπορεί να επιτραπεί από συγκεκριμένες θέσεις επίσης με εγκριτικές οικείες νομαρχιακές αποφάσεις.

Στην Ελλάδα η πρώτη σοβαρή νομοθετική ρύθμιση της προστασίας των δημοσίων κτημάτων επί θεμάτων αμμοληψίας ξεκίνησε επί κυβερνήσεως Μεταξά με τον Α.Ν. 1219/ 1938 που περιλαμβάνει στα άρθρα του τα θέματα αμμοληψίας, όπου κατ΄ εξουσιοδότηση του άρθρου 2 αυτού εκδόθηκε η με αριθμ. 42279/1938 κοινή υπουργική απόφαση που καθορίζει τις θέσεις εκείνες απ΄ όπου μπορεί να γίνει αμμοληψία. Σύμφωνα δε μ΄ αυτή την απόφαση αποκλείονται οι παρακάτω χώροι:

  1. Αρχαιολογικοί χώροι
  2. Κοίτες και όχθες ποταμών
  3. Κοίτες χειμάρρων και ρευμάτων που διασχίζουν πόλεις, χωριά και οικισμούς.
  4. Θέσεις κατασκευών δημοσίων έργων
  5. Τάφροι πρανών των σιδηροδρομικών γραμμών
  6. Περιοχές ιδιαίτερης τουριστικής σημασίας
  7. Χώροι καθ΄ όλου του μήκους διέλευσης αγωγών
  8. Χώροι ιδιαίτερης υγιεινής ευαισθησίας που απαγορεύουν αυτή
  9. Χώροι εκ των οποίων η αμμοληψία μπορεί να προκαλέσει ζημίες σε παρακείμενα κτήματα, ή κτίσματα, ή εγκαταστάσεις.

Άδεια αμμοληψίας

Επεξεργασία

Σχετικά για την έκδοση άδειας αμμοληψίας αποφαίνεται ειδική προς αυτό νομαρχιακή επιτροπή που συγκροτείται σε κάθε νομό της Χώρας της οποίας προεδρεύει ο Νομάρχης και συμμετέχουν ο νομομηχανικός, ο νομίατρος και ο οικονομικός έφορος στην αρμοδιότητα του οποίου υπάγεται η υπόψη περιοχή. Αν η περιοχή είναι παραλία τότε επιλαμβάνεται και η οικεία επιτροπή αιγιαλού και παραλίας, στην οποία συμμετέχουν επιπρόσθετα ο Λιμενάρχης της οικείας Λιμενικής Αρχής και εκπρόσωπος Αξιωματικός της Υδρογραφικής Υπηρεσίας του Π.Ν. Τόπος μη κατονομαζόμενος ρητά στη σχετική άδεια, αυτοδίκαια είναι απαγορευμένος. Για την παρακολούθηση της τήρησης των όρων των σχετικών εκδιδομένων αδειών επιλαμβάνονται οι αρμόδιες εκ των παραπάνω προϊσταμένων υπηρεσίες και κυρίως η Οικονομική Εφορεία και η οικεία Λιμενική Αρχή.
Για την εκτέλεση διαφόρων δημοσίων έργων παρέχεται η ευχέρεια στη παραπάνω επιτροπή να εκδώσει άδεια στην οποία όμως καθορίζεται σαφέστατα ο τόπος και ο τρόπος εξόρυξης και λήψης της άμμου, την ποσότητα, το μέσον μεταφοράς καθώς και τους όρους της παρακολούθησής της που επαφίενται στον έλεγχο των λιμενικών οργάνων (εφόσον πρόκειται για παραλία), έτσι ώστε μετά το πέρας αυτής να μη εγκαταλείπονται λάκκοι, ή υψηλά αναχώματα ή να προκαλείται έντονη παραμόρφωση της παραλίας.

Λαθραμμοληψία

Επεξεργασία

Οι παραβάτες των κειμένων διατάξεων περί αμμοληψίας, δηλαδή οι προβαίνοντες σε αμμοληψία, ανεξαρτήτου ποσότητας χωρίς σχετική άδεια, χαρακτηρίζονται γενικά λαθραμμολήπτες. Λαθραμμολήπτες θεωρούνται σύμφωνα με τις διατάξεις όχι μόνο οι κύριοι μετέχοντες και οι βοηθοί αυτών (εργάτες), όσο και οι ιδιοκτήτες ή οδηγοί και βοηθοί τους παντός είδους μέσων μεταφοράς, μη εξαιρουμένου ακόμα και του εργολάβου για τον οποίο προορίζεται η άμμος, αν αποδειχθεί ότι γνώριζε περί της απαγορευμένης περιοχής.

Οι λαθραμμολήπτες διώκονται σύμφωνα με άρθρα πολλών διατάξεων (αστυνομικών κ.λπ.) με σοβαρότερη εκείνη της "περί προστασίας δημοσίων κτημάτων", της "περί προστασίας αιγιαλού και παραλίας" ακόμα και υγειονομικών διατάξεων που προβλέπουν εκτός από φυλάκιση και υψηλό χρηματικό πρόστιμο ακόμα και κατάσχεση των μέσων εξόρυξης και μεταφοράς.

Στους χώρους αιγιαλών όπου τα κατά τόπους λιμενικά όργανα ενεργούν τακτικούς αιφνίδιους ελέγχους σε περίπτωση που εντοπίσουν αμμολήπτες χωρίς σχετική άδεια ενεργούν αυτεπάγγελτη δίωξη, συλλαμβάνοντας και παραπέμποντας τους δράστες στον εισαγγελέα, ενώ προβαίνουν παράλληλα στη κατάσχεση όλων των μέσων με τα οποία επιχειρήθηκε η παράβαση.

Σημειώσεις

Επεξεργασία
  • Ελληνική νομοθεσία.
  • Κ. Σταμάτη "Λιμενική Αστυνομία" - Πειραιεύς 1968.