Αμπελόφυτο Κιλκίς

εγκαταλειμμένος οικισμός της Ελλάδας

Το Αμπελόφυτο είναι ιστορικός οικισμός του Κιλκίς στην Κεντρική Μακεδονία, ο οποίος ανήκει στα "Μαρτυρικά χωριά" και από το 1951 έχει καταργηθεί[1][2].

Αμπελόφυτο
Διοίκηση
ΧώραΕλλάδα
ΠεριφέρειαΚεντρική Μακεδονία
ΔήμοςΚιλκίς
Δημοτική ΕνότηταΚρουσσών
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμαΜακεδονία
ΝομόςΝομός Κιλκίς
Πληροφορίες
Παλαιά ονομασίαΜουρσαλή ή Μουρασλή

Γεωγραφία - Ιστορία

Επεξεργασία

Το Αμπελόφυτο βρίσκεται στα Κρούσσια Όρη, νότια της λίμνης Κερκίνης στην περιοχή ανάμεσα στα χωριά Ποντοκερασιά και Ελληνικό. Στα μέσα του 15ου αιώνα, γύρω στο 1450 είχε 3 οικίες μουσουλμάνων[3].Η παλιά ονομασία του χωριού, από την εποχή της τουρκοκρατίας, ήταν Μουρασλή ή Μουρσαλή[4] και μετά τους Βαλκανικούς πολέμους και την ανταλλαγή πληθυσμών, η Επιτροπή Αποκατάστασης Προσφύγων (ΕΑΠ) εγκατέστησε σε αυτό 11 οικογένειες προσφύγων από τον Πόντο[5]. Το χωριό χαρακτηρίστηκε ως "μαρτυρικό" το 2014 με το υπ' αριθμ. 139/08.10.2014 Προεδρικό Διάταγμα[6].

Ολοκαύτωμα Κρουσσίων

Επεξεργασία

Στην περιοχή των Κρουσσίων έδρασε από τις πρώτες μέρες της κατοχής η ένοπλη ανταρτική ομάδα "Αθανάσιος Διάκος" με αρχηγό τον Χριστόδουλο Μόσχο (καπετάν Πέτρο) που είχε συγκροτηθεί από την αντιστασιακή οργάνωση "Ελευθερία" της Θεσσαλονίκης (βλ. Η γέννηση της Εθνικής Αντίστασης)[7]. Λόγω της δράσης που ανέπτυξε εναντίον των κατοχικών στρατευμάτων οι Γερμανοί οργάνωσαν επιχείρηση αντιποίνων. Στις 25 Οκτωβρίου 1941 ισχυρές μηχανοκίνητες δυνάμεις των Ες Ες και ταγμάτων θανάτου κύκλωσαν από μακριά σε δυο ζώνες την περιοχή και τα χωριά. Εισέβαλαν ταυτόχρονα στα χωριά Αμπελόφυτο (Μουρσαλή), Κυδωνιά (Κοτσαλάρ) και Κλειστό (Μουσγαλή), που μετά από υπόδειξη συνεργατών τους θεωρήθηκαν ως κέντρα των ανταρτών. Αφού συγκέντρωσαν τον ανδρικό πληθυσμό, από 15 χρονών και πάνω, τους εκτέλεσαν και εν συνεχεία ισοπέδωσαν και τα τρία χωριά. Οι εκτελέσεις του άμαχου πληθυσμού έγιναν στις πλατείες του Αμπελόφυτου και Κυδωνιάς. Στην Κυδωνιά εκτελέστηκαν και 10 κάτοικοι από το γειτονικό Ίσωμα που βρέθηκαν στο χωριό. Στο Κλειστό αφού τους έβαλαν μέσα στην εκκλησία την γκρέμισαν με δυναμίτες. Όσοι προσπάθησαν να ξεφύγουν εκτελέστηκαν από τους Γερμανούς. Συνολικά εκτελέστηκαν 96 πατριώτες[8][9].

Διοικητικά

Επεξεργασία

Ως οικισμός αναφέρεται το 1919 στο ΦΕΚ 48Α-05/03/1919 με το όνομα Μουρασλή να προσαρτάται στην κοινότητα Μουσγαλή που τότε ανήκε στο νομό Θεσσαλονίκης. Το 1927 μετονομάστηκε σε Αμπελόφυτο, το 1934 αποσπάστηκε στο νεοϊδρυθέντα νομό Κιλκίς και το 1951 καταργήθηκε[1].

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. 1,0 1,1 «Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών». ΕΕΤΑΑ. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  2. «Η Ναυτεμπορική». www.naftemporiki.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Δεκεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  3. Φορολογικές κατηγορίες των χωριών της Θεσσαλονίκης κατά την Τουρκοκρατία, Βασίλειος Δημητριάδης, Σύγγραμα Περιοδικόν «Μακεδονικά» της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, τόμος Κ', Θεσσαλονίκη, 1980, σελ.382
  4. «Πανδέκτης: Moursali -- Ampelofyto». pandektis.ekt.gr. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  5. «Εγκατάσταση προσφύγων - Γραφείο Κιλκίς | lithoksou.net». www.lithoksou.net. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  6. «Δήμος Κιλκίς - ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ, ΩΣ ΜΑΡΤΥΡΙΚΩΝ, ΤΩΝ ΧΩΡΙΩΝ ΤΟΥ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟΥ ΚΙΛΚΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟ, ΑΜΠΕΛΟΦΥΤΟ ΚΑΙ ΚΥΔΩΝΙΑ». www.e-kilkis.gr. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. [νεκρός σύνδεσμος]
  7. «Πρώτη Σελίδα, εβδομαδιαία εφημερίδα Κιλκίς, 11ο Αντάμωμα Κιλκισιωτών, Οι Κιλκισιώτες της Αθήνας τίμησαν το Ολοκαύτωμα των Κρουσίων». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Ιουνίου 2013. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  8. «Κυδωνιά, 25 Οκτωβρίου 1941». Δημοτικό Μουσείο Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Οκτωβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  9. Yada - Mc Neal, Stephan D. Places of Shame - German and Bulgarian war crimes in Greece 1941-1945. σελ. 192. ISBN 9783744850735.