Ο Ανατόλι Αλεξάντροβιτς Σομπτσάκ (ρωσικά: Анатолий Александрович Собчак‎‎, 10 Αυγούστου 1937 – 19 Φεβρουαρίου 2000) ήταν Σοβιετικός καθηγητής Νομικών και μετέπειτα Ρώσος πολιτικός. Συνέβαλε στην δημιουργία της Συντάγματος της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Ήταν ο πρώτος εκλεγμένος με άμεση εκλογή, δήμαρχος της Αγίας Πετρούπολης, καθηγητής και εργοδότης των μελλοντικών προέδρων Βλαντιμίρ Πούτιν και Ντμίτρι Μεντβέντεφ.[8]

Ανατόλι Σόμπτσακ
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση10  Αυγούστου 1937[1][2][3]
Τσιτά
Θάνατος19  Φεβρουαρίου 2000[4]
Σβετλογκόρσκ
Αιτία θανάτουέμφραγμα του μυοκαρδίου[5]
Συνθήκες θανάτουφυσικά αίτια
Τόπος ταφήςNikolskoe Cemetery of Alexander Nevsky Lavra
Χώρα πολιτογράφησηςΈνωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών
Ρωσία
ΘρησκείαΑνατολικός Ορθόδοξος Χριστιανισμός
Εκπαίδευση και γλώσσες
Μητρική γλώσσαΡωσικά
Ομιλούμενες γλώσσεςΡωσικά
ΕκπαίδευσηDoctor of Juridical Science
ΣπουδέςΣχολή Νομικής, Πανεπιστήμιο της Αγίας Πετρούπολης
Κρατικό Πανεπιστήμιο Αγίας Πετρούπολης
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητανομικός
πολιτικός
κυβερνητικός υπάλληλος
ΕργοδότηςΚρατικό Πανεπιστήμιο Αγίας Πετρούπολης
Πολιτική τοποθέτηση
Πολιτικό κόμμα/ΚίνημαΚομμουνιστικό Κόμμα Σοβιετικής Ένωσης, Russian Democratic Reform Movement και Το σπίτι μας η Ρωσία
Οικογένεια
ΣύζυγοςΛιουντμίλα Ναρούσοβα (1980–2000)
ΤέκναΞένια Σομπτσάκ
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμαμέλος του Ομοσπονδιακού Συμβουλίου της Ρωσίας
Governor of Saint Petersburg (1991–1996)[6]
Βραβεύσειςβραβείο Σταροβόιτοβα
Jubilee Medal "300 Years of the Russian Navy"
Αργυρό Ολυμπιακό Τάγμα (1995)[7]
Order of Holy Prince Daniel of Moscow 1st class
επίτιμος πολίτης της Αγίας Πετρούπολης
Russian Federation Presidential Certificate of Gratitude
Ολυμπιακό Τάγμα
τάγμα του Αγίου Πρίγκιπα Ντάνιελ της Μόσχας
Ιστότοπος
sobchak.org
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Βιογραφία Επεξεργασία

Ως καθηγητής Επεξεργασία

Ο Σομπτσάκ γεννήθηκε στην Τσίτα, της Ρωσικής ΣΟΣΔ, στη Σοβιετική Ένωση, στις 10 Αυγούστου 1937. Ο πατέρας του, Αλεξάντερ Αντόνοβιτς, ήταν μηχανικός σιδηροδρόμων πολωνικής και τσέχικης καταγωγής και η μητέρα του, Ναντέζντα Αντρέγιεφνα Λιτβίνοβα, ήταν λογίστρια ρωσικής και ουκρανικής καταγωγής.[9] Ο Σομπτσάκ είχε τρεις αδερφούς. Το 1939, η οικογένεια μετακόμισε στο Ουζμπεκιστάν, όπου ο Σομπτσάκ έζησε εκεί μέχρι το 1953 όταν πέρασε στο τμήμα νομικής της Σταυρούπολης. Το 1954, άρχισε να φοιτά στο Κρατικό Πανεπιστήμιο του Λένινγκραντ . Το 1958 παντρεύτηκε τη Νόνα Γκαντζιούκ, φοιτήτρια της σχολής διδασκάλων Χέρτσεν. Είχαν μια κόρη, την Μαρία Σομπτσάκ, γεννημένη το 1965, δικηγόρο σήμερα, ενώ ο γιος της Γκλεμπ Σομπτσάκ, γεννημένος το 1983, αποφοίτησε επίσης από τη Νομική Σχολή του Κρατικού Πανεπιστημίου της Αγίας Πετρούπολης.[10][11]

Αφού αποφοίτησε από το Κρατικό Πανεπιστήμιο του Λένινγκραντ, εργάστηκε για τρία χρόνια σαν δικηγόρος στη Σταυρούπολη και στη συνέχεια επέστρεψε στο Κρατικό Πανεπιστήμιο του Λένινγκραντ για το μεταπτυχιακό του (1962–1965). Αφού απέκτησε διδακτορικό, δίδαξε νομικά στην Αστυνομική Σχολή του Λένινγκραντ και στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας Βιομηχανιών Κυτταρίνης και Χαρτιού του Λένινγκραντ (1965–1973) και μεταξύ των ετών 1973 και 1990 δίδαξε στο Κρατικό Πανεπιστήμιο του Λένινγκραντ. Το 1980, παντρεύτηκε τη Λιουντμίλα Νάρουσοβα, φοιτήτρια Ιστορίας εκείνη την εποχή στην Ακαδημία Σοβιετικής Πολιτισμού του Λένινγκραντ και αργότερα γνωστή βουλευτή. Είχαν μια κόρη, την Ξένια Σομπτσάκ.

Αφού απέκτησε ένα επιπλέον πτυχίο το 1982 διορίστηκε Καθηγητής και Προϊστάμενος του Τμήματος Κοινού Δικαίου στη Σοσιαλιστική Οικονομία. Ο Σομπτσάκ έγινε πολύ δημοφιλής καθηγητής στους φοιτητές νομικής, ειδικά για την ήπια κριτική που έκανε στη κυβέρνηση. Κατά τη διάρκεια της εργασίας του στο Κρατικό Πανεπιστήμιο του Λένινγκραντ, δημιούργησε στενές σχέσεις με τον τότε υπεύθυνο για τις διεθνείς σχέσεις του πανεπιστημίου και σήμερα πρόεδρο της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν, τις οποίες διατήρησε για το υπόλοιπο της ζωής του.

Νομοθέτης Επεξεργασία

Το 1989, μετά την αλλαγή των εκλογικών νόμων κατά τη διάρκεια της Περεστρόικα, εξελέγη ως ανεξάρτητος υποψήφιος στο Κογκρέσο των Λαϊκών Εκπροσώπων της Σοβιετικής Ένωσης. Επειδή ήταν γνώστης της νομικής έπαιξε πολύ μεγάλο ρόλο στην διαμόρφωση των περισσότερων νόμων που ψηφίστηκαν από το κογκρέσο την περίοδο 1989-91. Ήταν ένας από τους ιδρυτές και συμπρόεδρος της Ομάδας Διαπεριφερειακών Αντιπροσώπων μαζί με τον Αντρέι Ζαχάρωφ και τον Μπόρις Γέλτσιν. Διετέλεσε πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής για τη διερεύνηση των γεγονότων της 9ης Απριλίου 1989 στην Τιφλίδα. Η Επιτροπή καταδίκασε τον στρατό, ο οποίος κατηγορήθηκε για αρκετούς θανάτους στην προσπάθεια απομάκρυνσης των διαδηλωτών. Τα συμπεράσματα της επιτροπής έκαναν πιο δύσκολη τη χρήση στρατιωτικής βίας κατά των πολιτικών διαδηλώσεων στη Σοβιετική Ένωση και τη Ρωσία.

Υπήρξε μέλος του Συμβουλευτικού Συμβουλίου του Προέδρου κατά τη θητεία του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ και συνέβαλε στην δημιουργία της νομοθεσίας του προέδρου.

Μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991, ο Σομπτσάκ έχασε την θέση του βουλευτή, αλλά ήταν μέλος του Προεδρικού Συμβουλίου του Γέλτσιν και πρόεδρος της Συνταγματικής Συνέλευσης που ετοίμασε το Σύνταγμα της Ρωσικής Ομοσπονδίας το οποίο εγκρίθηκε το 1993, αν και η αντιπαράθεση της βουλής και του Γέλτσιν για το σύνταγμα οδήγησε σε συνταγματική κρίση. Το σύνταγμα συχνά είναι ανεπίσημα γνωστό σαν σύνταγμα του Σομπτσάκ, αν και οι πραγματικοί συντάκτες του ήταν κάπως λιγότερο γνωστοί.

Δήμαρχος Αγίας Πετρούπολης Επεξεργασία

Τον Απρίλιο του 1990, ο Σομπτσάκ εξελέγη μέλος του Δημοτικού Συμβουλίου του Λένινγκραντ και τον Μάιο έγινε πρόεδρος του Συμβουλίου. Από την αρχή, η ηγεσία του σημαδεύτηκε από μια έντονη κλίση προς τον αυταρχισμό.[12] Το Συμβούλιο αποφάσισε να αλλάξει τη δομή της διακυβέρνησης του Λένινγκραντ, ώστε να εκλεγεί Δήμαρχος με άμεσες εκλογές. Οι τις δημοτικές εκλογές του Ιουνίου 1991 συνοδεύτηκαν από δημοψήφισμα για την αλλαγή του ονόματος της πόλης. Ο Σομπτσάκ κέρδισε τις εκλογές και η πόλη ψήφισε να μετονομαστεί στο παλιό της όνομα, το Αγία Πετρούπολη. Η αλλαγή του ονόματος καθιερώθηκε σε μια από τις τελευταίες συνεδριάσεις του Συνεδρίου των Λαϊκών Εκπροσώπων της Σοβιετικής Ένωσης στις 12 Σεπτεμβρίου 1991. Για να αλλάξει το όνομα έπρεπε να τροποποιηθεί το Σύνταγμα της Σοβιετικής Ένωσης και η ψήφισή του απαιτούσε μεγάλη προσπάθεια από τον Σομπτσάκ.

Κατά τη διάρκεια της θητείας του, ο Σομπτσάκ δημιούργησε μια επιτροπή με τον Χένρι Κίσινγκερ για να προσελκύσει δυτικές επενδύσεις στην Αγία Πετρούπολη.[13]

Ο Σομπτσάκ ήταν δήμαρχος της Αγίας Πετρούπολης από το 1991 έως το 1996. Κατά τη διάρκεια της θητείας του, η πόλη έγινε τόπος διοργάνωσης λαμπερών πολιτιστικών και αθλητικών εκδηλώσεων. Το μεγαλύτερο μέρος του καθημερινού ελέγχου της δομής της πόλης ανέλαβαν οι Βλαντίμιρ Γιακόβλεφ και Βλαντίμιρ Πούτιν. Οι επικριτές του τον κατηγόρησαν για την επιδείνωση της ποιότητας των υποδομών της πόλης, την άνοδο της διαφθοράς και της εγκληματικότητας. Στις δημαρχιακές εκλογές του 1996, ο Σομπτσάκ έχασε από τον Γιακόβλεφ για 1.2%. Το κύριο επιχείρημα της εκστρατείας του Γιακόβλεφ ήταν ότι η προστασία των τεχνών από τον Σομπτσάκ (με χρήματα του δήμου) και η ανάμειξη του στα πολιτικά πράγματα της κεντρικής κυβέρνησης τον εμπόδισαν από τον να λύσει τα πραγματικά προβλήματα της πόλης. [14]

Αφού χώρισε [ασαφές] με τον Σομπτσάκ ο Γιούρι Σούτοφ έγραψε το βιβλίο Καρδιά του σκύλου (ρωσικά: Собчачье сердце‎‎) ως κριτική του Σομπτσάκ το 1991.[15]

Μετανάστευση και επιστροφή Επεξεργασία

Το 1997, οι κρατικές αρχές ξεκίνησαν έρευνα κατά του Σομπτσάκ. Ο ίδιος κατηγορήθηκε για παρατυπίες στην ιδιωτικοποίηση του διαμερίσματός του, του διαμερίσματος της μεγαλύτερης κόρης του και του στούντιο τέχνης της συζύγου του. Σύμφωνα με τα πρότυπα της δεκαετίας του 1990 στη Ρωσία, οι ισχυρισμοί ήταν σχετικά ήσσονος σημασίας (αν και οι υποτιθέμενες απώλειες για την πόλη έφταναν τα χιλιάδες δολάρια). Οι υποστηρικτές του Σομπτσάκ είδαν την προσπάθεια δίωξης σαν μια προσπάθεια πολιτικής καταστολής του. Σύμφωνα με την Ξένια Σομπτσάκ, αυτή η εκστρατεία ξεκίνησε το 1995, και ήταν μέρος ενός σχεδίου του Κρεμλίνου για να μην συμμετάσχει ο πατέρας της στις εκλογές.[16]

Στις 7 Νοεμβρίου 1997, ο Σομπτσάκ έφυγε για το Παρίσι με ιδιωτικό αεροπλάνο χωρίς να ελεγχθεί το διαβατήριό του από τη ρωσική πλευρά. Επίσημα, ο λόγος για τον οποίο έφυγε ήταν η ιατρική περίθαλψη σε νοσοκομείο του Παρισιού για τα καρδιακά του προβλήματα, αλλά ο Σομπτσάκ δεν έκανε ποτέ καρδιακές εξετάσεις στο νοσοκομείο.[εκκρεμεί παραπομπή] Μεταξύ 1997 και 1999, έζησε την τυπική ζωή ενός πολιτικού μετανάστη στο Παρίσι.

Θάνατος Επεξεργασία

 
Η σύζυγος του Σομπτσάκ Λιουντμίλα Ναρούσοβα (στο κέντρο), η κόρη του Ξένια Σομπτσάκ (στο δεξί άκρο) και ο Βλαντίμιρ Πούτιν στην κηδεία του Σομπτσάκ.

Στις 17 Φεβρουαρίου 2000, ο Πούτιν συναντήθηκε με τον Σομπτσάκ και τον προέτρεψε να ταξιδέψει στο Καλίνινγκραντ για να υποστηρίξει την προεκλογική του εκστρατεία.[17] Ο Σόμπτσακ πήγε εκεί μαζί με δύο βοηθούς και σωματοφύλακές του. Στις 20 Φεβρουαρίου 2000, ο Σομπτσάκ απεβίωσε ξαφνικά από καρδιακή προσβολή στο Καλίνινγκραντ. Αρχικά ο θάνατος του αποδόθηκε σε καρδιακή προσβολή, αλλά τα ευρήματα δύο ειδικών γιατρών ήταν αντιφατικά.[18][19] Η ποινική έρευνα για τον θάνατο του Σομπτσάκ από «εκ προμελέτης φόνο με επιβαρυντικές περιστάσεις» ξεκίνησε μόλις στις 6 Μαΐου 2000, περισσότερο από δύο μήνες αργότερα. Μετά από τρεις μήνες, η έρευνα έκλεισε χωρίς κάποιο αποτέλεσμα.[17][20] Το κόμμα Δημοκρατική Ένωση με επικεφαλής τη Βαλέρια Νοβοντβόρσκαγια έκανε επίσημη ανακοίνωση σύμφωνα με την οποία οι δύο βοηθοί του υπέστησαν και εκείνοι καρδιακή προσβολή την ίδια ημέρα, κάτι που υπονοεί προσπάθεια δηλητηρίασης τους.[21] Δύο άλλοι άνδρες ήταν παρόντες μαζί με τον Σομπτσάκ κατά τη διάρκεια του θανάτου του, αλλά τα ονόματά τους δεν αποκαλύφθηκαν ποτέ.[19][22][23]

Σύμφωνα με μια ανεξάρτητη έρευνα από τον Αρκάντι Βάξμπεργκ, οι δύο σωματοφύλακες του Σομπτσάκ υποβλήθηκαν σε θεραπεία για συμπτώματα δηλητηρίασης μετά τον θάνατο του Σομπτσάκ, γεγονός που υποδηλώνει μια πιθανή προσπάθεια δολοφονίας του μέσω δηλητηρίασης.[17][24] Η Ναρούζοβα, έκανε τη δική της αυτοψία στο σώμα του συζύγου της, αλλά δεν αποκάλυψε ποτέ τα ευρήματα της. Έχει πει σε συνέντευξη στο BBC ότι διατηρεί τα ευρήματα σε ασφαλή τοποθεσία εκτός Ρωσίας. [25]

Τάφηκε στο νεκροταφείο Νικόλσκογιε στο μοναστήρι Αλεξάντερ Νέφσκι στην Αγία Πετρούπολη, κοντά στον τάφο της Γκαλίνας Σταροβόιτοβα.[26]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. 1,0 1,1 www.wsws.org/en/articles/2000/03/sobc-m10.html.
  2. 2,0 2,1 russiaprofile.org/bg_people/resources_whoiswho_alphabet_s_sobchak.html.
  3. 3,0 3,1 russiapedia.rt.com/prominent-russians/politics-and-society/anatoly-sobchak/.
  4. www.sptimes.ru/archive/pdf/748.pdf.
  5. novayagazeta.ru/articles/2012/11/08/52265-lyudmila-narusova-171-eto-moe-politicheskoe-zaveschanie-187.
  6. jJFnzh9ibQg.
  7. 1200603.
  8. Newsweek, "Russia's Mighty Mouse", 25 February 2008.
  9. «Детство». Александр Собчак. Официальный сайт. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Νοεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 24 Σεπτεμβρίου 2020. 
  10. "sobchak.org", accessed 12 October 2012.
  11. "granitim.ru", accessed 12 October 2012.
  12. Inside Putin's Russia, Andrew Jack, pp. 69–70.
  13. «От первого лица: Разговоры с Владимир Путин» (στα ru). Президент России Официальный сайт: КРЕМЛЬ (President Russia Official site). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2012-11-11. https://web.archive.org/web/20101111233253/http://archive.kremlin.ru/articles/bookchapter5.shtml. Ανακτήθηκε στις 2020-11-19. «Chapter 5: разведчик (scout)» 
  14. «Скончалась Марина Салье, чья комиссия некогда нашла в работе Путина махинации на 100 млн долларов». NEWSru.com. 21 Μαρτίου 2012. Ανακτήθηκε στις 6 Μαΐου 2022. 
  15. Шутов, Юрий Титович (Shutov, Yuri Titovich) (1991). Собчачье сердце, или Записки помощника ходившего во власть (στα Ρωσικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Δεκεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 22 Δεκεμβρίου 2020. 
  16. Polupanov, Vladimir (17 February 2010). «Собчак о Собчаке: Папа воспитал Путина и Медведева!» (στα ru). Argumenty i Fakty. http://www.aif.ru/politics/world/16345. 
  17. 17,0 17,1 17,2 The best theory for explaining the mysterious death of Putin's mentor by Masha Gessen, Business Insider, 2015
  18. Gessen, Masha (2012). The Man Without a Face: The Unlikely Rise of Vladimir Putin, pages 134-144, London: Granta. (ISBN 978-1-84708-149-0).
  19. 19,0 19,1 «Караулов». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Αυγούστου 2022. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2022. 
  20. Farewell (Russia) Αρχειοθετήθηκε 2023-01-31 στο Wayback Machine., Website dedicated to A. Sobchak
  21. «Загадка смерти Анатолия Собчака» [The riddle of the death of Anatoly Sobchak]. ds.ru (στα Ρωσικά). 12 Απριλίου 2000. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Μαρτίου 2022. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2022. 
  22. «Vestnik.com». www.vestnik.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Μαρτίου 2006. Ανακτήθηκε στις 6 Μαΐου 2022. 
  23. Анатолий Собчак был убит // СМИ.ru
  24. Arkadi Vaksberg and Paul McGregor Toxic Politics: The Secret History of the Kremlin's Poison Laboratory from the Special Cabinet to the Death of Litvinenko, pages 175-186, 2011, 978-0-313-38746-3
  25. Gatehouse, Gabriel (5 March 2018). «The day Putin cried». BBC News. https://www.bbc.co.uk/news/stories-43260651. Ανακτήθηκε στις 5 March 2018. 
  26. Pipia, Besik (20 September 2004). «Загадка смерти Анатолия Собчака» (στα ru). Nezavisimaya Gazeta. http://www.ng.ru/regions/2004-09-20/15_kladbishche.html. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

  •   Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Anatoly Sobchak στο Wikimedia Commons