Ανταβάλ
Το Ανταβάλ ή Ακτάς (τουρκικά: Aktaş «Ακτάς»[1]) είναι ορεινός οικισμός στην επαρχία Νίγδης της κεντρικής Τουρκίας στην περιοχή της Καππαδοκίας. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011, ο πληθυσμός του ανέρχεται στους 2210 κατοίκους.
| Ανταβάλ | |
|---|---|
  Ανταβάλ | |
| Διοικητική υπαγωγή | Νίγδη |
| Ζώνη ώρας | UTC+03:00 (επίσημη ώρα) |
Ονομασία Επεξεργασία
Σύμφωνα με κάποιες εκτιμήσεις αποτελεί ιστορική συνέχεια της βυζαντινής πόλης Αντάβαλις, ενώ ως σύγχρονος οικισμός αναφέρεται πρώτα υπό τις ονομασίες Κάγνετζικ, Καγνιτζίκ ή Καλετζίκ[2][3]. Ως μεταγενέστερες ονομασίες παραδίδονται οι Αντίβαλος, Αντίβαλο και Αντίβολο[4], ενώ μέχρι τη δεκαετία του 1920 ήταν γνωστό ως Ανταβάλ. Το 1926 μετονομάστηκε σε Ακτάς[5], το οποίο μεταφράζεται ως «Λευκή πέτρα» και οφείλεται σε ένα λατομείο που βρίσκεται σε κοντινή απόσταση[4].
Γενικά και ιστορικά στοιχεία Επεξεργασία
Ο οικισμός βρίσκεται 99 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Καισαρείας[1] και 10 χλμ βορειοανατολικά της Νίγδης[2] σε υψόμετρο 1380 μέτρων, κοντά στην κοιλάδα του Μπουτάκ Οβά. Ο χρόνος και ο λόγος δημιουργίας του Ανταβάλ παραμένουν άγνωστοι, ωστόσο σύμφωνα με τον Κ. Νίγδελη, οι πιο βάσιμες θεωρίες σχετίζονται με την ανάγκη των πρώτων οικιστών του να προστατευθούν από ληστρικές επιδρομές[6]. Το 1815 αναφέρεται από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Κύριλλο ΣΤ΄ ως χριστιανικό χωριό[2], ενώ υπολογίζεται πως κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα ο πληθυσμός του γνώρισε αλματώδη άνοδο[7], με αποτέλεσμα να υπολογίζεται πως γύρω στο 1900 αριθμούσε 2000 κατοίκους[8].
Το 1916, σύμφωνα με αναφορά του Έλληνα πρόξενου στην Κωνσταντινούπολη, επρόκειτο για ένα αποκλειστικά ελληνικό χωριό 400 οικογενειών[8]. Οι κάτοικοί του ασχολούνταν κυρίως με αγροτικές εργασίες ή ως εργάτες σε κοντινό λατομείο. Επιπλέον, αρκετοί είχαν μεταναστεύσει για βιοποριστικούς λόγους στην Κωνσταντινούπολη[9], όπου είχαν δημιουργήσει φιλεκπαιδευτική αδελφότητα[10]. Γλωσσικά, οι κάτοικοι του Ανταβάλ ήταν τουρκόφωνοι[11][12] αν και υποστηρίχθηκε από τον Αναστάσιο Λεβίδη πως σε παλαιότερες εποχές είχαν ως μητρική γλώσσα την ελληνική[11]. Παράλληλα, ο οικισμός διέθετε ελληνικό σχολείο[11].
Εκκλησιαστικά το Ανταβάλ υπαγόταν στην επισκοπή Πέρτων της μητρόπολης Ικονίου[13] και διέθετε αρκετούς ορθόδοξους ναούς, οι σημαντικότεροι εκ των οποίων ήταν του Αγίου Νικολάου (που κτίστηκε γύρω στο 1844) και του Αγίου Κωνσταντίνου (λίγο έξω από τον οικισμό με άγνωστο έτος ανέγερσης)[14]. Τον Ιούνιο του 1924, ως συνέπεια της Μικρασιατικής Καταστροφής και της ανταλλαγής πληθυσμών που συμφωνήθηκε μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, αποχώρησαν από τον οικισμό περίπου 530 οικογένειες Ελλήνων, οι οποίες εγκαταστάθηκαν κυρίως στη Μακεδονία[15][16]. Στη θέση τους εγκαταστάθηκαν Τούρκοι πρόσφυγες και το 1926 ο οικισμός μετονομάστηκε από Ανταβάλ σε Ακτάς[5]. Το 1999 συστάθηκε ο δήμος Ακτάς.
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 Κωνσταντίνος Μ. Νίγδελης, Ανταβάλ - Ακτάς. Μια πρώτη ιστορική προσέγγιση, Δήμος Νεάπολης-Συκεών. Κοινωφελής Επιχείρηση Υπηρεσιών, Θεσσαλονίκη 2015, σελ. 17.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Συμεών Κοιμίσογλου, Καππαδοκία. Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, Ελλήνων Ιστορία, Πίστη, Πολιτισμός, ILP Productions, Θεσσαλονίκη 2005, σελ. 426.
- ↑ Νίγδελης, 2015, σελ. 31-32.
- ↑ 4,0 4,1 Νίγδελης, 2015, σελ. 32-33.
- ↑ 5,0 5,1 «AKTAŞ KASABASININ TARİHİ». aktas.bel.tr (στα Τουρκικά). Aktaş Belediyesi. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Αυγούστου 2019. Ανακτήθηκε στις 3 Νοεμβρίου 2019.
- ↑ Νίγδελης, 2015, σελ. 37-38.
- ↑ Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, Αθήναι 1977, τόμος ΙΓ΄, σελ. 431.
- ↑ 8,0 8,1 Κοιμίσογλου, 2005, σελ. 426-427.
- ↑ Κοιμίσογλου, 2005, σελ. 428.
- ↑ Νίγδελης, 2015, σελ. 195.
- ↑ 11,0 11,1 11,2 Κοιμίσογλου, 2005, σελ. 427.
- ↑ Νίγδελης, 2015, σελ. 147-156.
- ↑ Νίγδελης, 2015, σελ. 117.
- ↑ Νίγδελης, 2015, σελ. 128-134.
- ↑ Νίγδελης, 2015, σελ. 262-265.
- ↑ Κοιμίσογλου, 2005, σελ. 429.
Βιβλιογραφία Επεξεργασία
- Συμεών Κοιμίσογλου, Καππαδοκία. Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, Ελλήνων Ιστορία, Πίστη, Πολιτισμός, ILP Productions, Θεσσαλονίκη 2005.
- Κωνσταντίνος Μ. Νίγδελης, Ανταβάλ - Ακτάς. Μια πρώτη ιστορική προσέγγιση, Δήμος Νεάπολης-Συκεών. Κοινωφελής Επιχείρηση Υπηρεσιών, Θεσσαλονίκη 2015.