Αντιφλεγμονώδες

Αντιφλεγμονώδες (Anti-inflammatory) ή αντιφλογιστικό (antiphlogistic) είναι η ιδιότητα μιας ουσίας ή θεραπείας που μειώνει τη φλεγμονή ή το οίδημα. Τα αντιφλεγμονώδη φάρμακα, που ονομάζονται επίσης αντιφλεγμονώδη, αποτελούν περίπου τα μισά αναλγητικά. Αυτά τα φάρμακα θεραπεύουν τον πόνο μειώνοντας τη φλεγμονή σε αντίθεση με τα οπιοειδή, τα οποία επηρεάζουν το κεντρικό νευρικό σύστημα για να εμποδίσουν τη μετάδοση του πόνου στον εγκέφαλο.

Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα

Τα Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ) ανακουφίζουν τον πόνο εξουδετερώνοντας το ένζυμο κυκλοοξυγενάση (cyclooxygenase, COX). Από μόνο του, το ένζυμο COX συνθέτει προσταγλανδίνες, δημιουργώντας φλεγμονή. Συνολικά, τα ΜΣΑΦ εμποδίζουν τη σύνθεση των προσταγλανδινών, μειώνοντας ή εξαλείφοντας τη φλεγμονή και τον πόνο που προκύπτει. Μερικά κοινά παραδείγματα ΜΣΑΦ είναι η ασπιρίνη, η ιβουπροφαίνη και η ναπροξένη. Οι νεότεροι ειδικοί αναστολείς COX δεν ταξινομούνται μαζί με τα παραδοσιακά ΜΣΑΦ, παρόλο που πιθανώς έχουν τον ίδιο τρόπο δράσης. Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν αναλγητικά που συνδέονται συνήθως με αντιφλεγμονώδη φάρμακα, αλλά δεν έχουν αντιφλεγμονώδη αποτελέσματα. Ένα παράδειγμα είναι η παρακεταμόλη (γνωστή ως ακεταμινοφαίνη στις Η.Π.Α.). Σε αντίθεση με τα ΜΣΑΦ, τα οποία μειώνουν τον πόνο και τη φλεγμονή αναστέλλοντας τα ένζυμα COX, η παρακεταμόλη έχει αποδειχθεί - ήδη από το 2006 - ότι εμποδίζει την επαναπρόσληψη ενδοκανναβινοειδών (endocannabinoids), που μειώνει μόνο τον πόνο, εξηγώντας πιθανώς γιατί έχει ελάχιστη επίδραση στη φλεγμονή. Η παρακεταμόλη συνδυάζεται μερικές φορές με ένα ΜΣΑΦ (αντί για ένα οπιοειδές) στην κλινική πρακτική για να ενισχύσει την ανακούφιση από τον πόνο του ΜΣΑΦ, ενώ εξακολουθεί να λαμβάνει τη ρυθμιστική επίδραση τραυματισμού/ασθένειας της επαγόμενης από ΜΣΑΦ μείωσης της φλεγμονής (η οποία δεν λαμβάνεται από συνδυασμοούς οπιοειδών/παρακεταμόλης).

Παρενέργειες

Η μακροχρόνια χρήση ΜΣΑΦ μπορεί να προκαλέσει γαστρικές διαβρώσεις, οι οποίες μπορεί να γίνουν έλκος και σε ακραίες περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσουν σοβαρή αιμορραγία, με αποτέλεσμα τον θάνατο. Ο κίνδυνος θανάτου ως αποτέλεσμα αιμορραγίας του γαστρεντερικού σωλήνα που προκαλείται από τη χρήση ΜΣΑΦ είναι 1 στους 12.000 για ενήλικες ηλικίας 16–45 ετών. Ο κίνδυνος αυξάνεται σχεδόν είκοσι φορές για τα άτομα άνω των 75 ετών. Άλλοι κίνδυνοι των ΜΣΑΦ είναι η επιδείνωση του άσθματος και η πρόκληση νεφρικής βλάβης. Εκτός από την ασπιρίνη, οι συνταγές και τα μη συνταγογραφούμενα ΜΣΑΦ αυξάνουν επίσης τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής και εγκεφαλικού.

Αντιλευκοτριένια

Τα αντιλευκοτριένια είναι αντιφλεγμονώδεις παράγοντες που λειτουργούν ως αναστολείς ενζύμου (enzyme inhibitors) που σχετίζονται με το λευκοτριένιο (αραχιδονική 5-λιποξυγενάση) ή ως ανταγωνιστές υποδοχέα (receptor antagonists) των λευκοτριενίων (υποδοχείς κυστεϊνυλολευκοτριενίου), και κατά συνέπεια αντιτίθενται στη λειτουργία αυτών των φλεγμονωδών μεσολαβητών. Αν και δεν χρησιμοποιούνται για αναλγητικά οφέλη, χρησιμοποιούνται ευρέως στη θεραπεία ασθενειών που σχετίζονται με φλεγμονή των πνευμόνων, όπως άσθμα και χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, καθώς και σε φλεγμονή των παραρρινικών κόλπων σε αλλεργική ρινίτιδα. Διερευνώνται επίσης για χρήση σε ασθένειες και τραυματισμούς που περιλαμβάνουν φλεγμονή του εγκεφάλου (π.χ. νόσος του Πάρκινσον).