Αρμενική διασπορά

Η αρμενική διασπορά αναφέρεται στις κοινότητες των Αρμενίων που ζουν εκτός Αρμενίας και άλλων περιοχών όπου οι Αρμένιοι είναι αυτόχθονες. Από τα αρχαία χρόνια οι Αρμένιοι ζουν σε πολλές περιοχές του κόσμου. Ωστόσο, η σύγχρονη αρμενική διασπορά σχηματίστηκε σε μεγάλο βαθμό λόγω του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, καθώς η γενοκτονία των Αρμενίων που διέπραξε η Οθωμανική Αυτοκρατορία ανάγκασε τους Αρμένιους που ζούσαν στην πατρίδα τους να μεταναστεύσουν.^[1]

Ορολογία

Στην αρμενική γλώσσα, η λέξη διασπορά αναφέρεται με τον όρο σπιουρκ, ο οποίος γράφεται με τη μορφή սփիւռք στην κλασική ορθογραφία και με τη μορφή սփյուռք στη μεταρρυθμισμένη ορθογραφία.^[2]^[3] Στο παρελθόν, η λέξη γκαγκούτ (գաղութ) χρησιμοποιούταν κυρίως για να αναφερθεί στις αρμενικές κοινότητες έξω από την αρμενική πατρίδα. Η λέξη προέρχεται από την αραμαϊκή λέξη^[4] που συγγενεύει ετυμολογικά με την εβραϊκή γκαλούτ (גלות).^[5]^[6]

Ιστορία

Η αρμενική διασπορά χρονολογείται εδώ και πάνω από 1.700 χρόνια.^[7] Η σύγχρονη αρμενική διασπορά διαμορφώθηκε σε μεγάλο βαθμό μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο λόγω της Αρμενικής Γενοκτονίας. Σύμφωνα με τον Ράνταλ Χάνσεν, "Τόσο στο παρελθόν όσο και σήμερα, η αρμενική κοινότητα σε όλο τον κόσμο έχει αναπτυχθεί με σημαντικά διαφορετικούς τρόπους στο πλαίσιο των περιορισμών και ευκαιριών που έβρισκαν στις διάφορες χώρες και πολιτισμούς που τους φιλοξενούσαν."^[1]

Τον τέταρτο αιώνα, υπήρχαν ήδη αρμενικές κοινότητες εκτός της μείζονος Αρμενίας. Κατά την εποχή της αυτοκρατορίας των Σασσανιδών και των Περσών, δημιουργήθηκαν αρμενικές κοινότητες στις αυτοκρατορίες αυτές. Αρμενικές κοινότητες υπερασπίζονταν τα ανατολικά και βόρεια σύνορα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Προκειμένου να κατοικηθούν οι αραιοκατοικημένες περιοχές του Βυζαντίου, πολλοί Αρμένιοι μεταφέρθηκαν σε αυτές τις περιοχές. Μερικοί Αρμένιοι μετατραπεί έγιναν ορθόδοξοι αλλά διατήρησαν τα αρμενικά ως μητρική γλώσσα, ενώ άλλοι παρέμειναν στην Αρμενική Εκκλησία παρά την πίεση από τις αρχές. Ένας αυξανόμενος αριθμός Αρμενίων μετανάστευσαν εθελοντικά ή υποχρεωτικά στην Κιλικία κατά τη διάρκεια του ενδέκατου και δωδέκατου αιώνα. Μετά την πτώση των Μαμελούκων και την απώλεια της αρμενικής ανεξαρτησίας το 1375, μεγάλος αριθμός ατόμων (ο οποίος φτάνει ακόμη και τα 150.000 άτομα) μετακόμισαν στην Κύπρο, τα Βαλκάνια και την Ιταλία.^[8] Η αρμενική διασπορά υπήρχε κατά την Αρχαιότητα και τον Μεσαίωνα, ωστόσο μεγάλωσε αριθμητικά λόγω μετανάστευσης από την Οθωμανική Αυτοκρατορία, τον Ιράν, τη Ρωσία και τον Καύκασο.

Η αρμενική διασπορά χωρίζεται σε δύο κοινότητες – αυτή που κατάγεται από την Οθωμανική Αρμενία (ή Δυτική Αρμενική) και αυτή που κατάγεται από την πρώην Σοβιετική Ένωση, την ανεξάρτητη Αρμενία και το Ιράν (ή Ανατολική Αρμενική).

Οι Αρμένιοι της σύγχρονης Δημοκρατίας της Τουρκίας θεωρούν τους ιδίους ως κατοίκους της ιστορικής πατρίδας των Αρμενίων και όχι ως μέρος της διασποράς.

Η αρμενική διασπορά διευρύνθηκε σημαντικά κατά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο λόγω της διάλυσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.^[9] Αν και πολλοί Αρμένιοι πέθαναν κατά τη Γενοκτονία των Αρμενίων, κάποιοι Αρμένιοι κατάφεραν να ξεφύγουν και εγκαταστάθηκαν στη Σοβιετική Αρμενία και διάφορα μέρη του κόσμου. Στη δεκαετία του 1940 και του 1950 χιλιάδες Αρμένιοι (περίπου 150.000) της διασποράς μετανάστευσαν στη Σοβιετική Αρμενία, μετά από κάλεσμα της Σοβιετικής κυβέρνησης για να αναπληρώσουν τις απώλειες κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Αν ήταν πετυχημένες, οι σοβιετικές εδαφικές αξιώσεις κατά της Τουρκίας θα μπορούσαν να είχαν επαναπατρίσει σημαντικό μέρος της αρμενικής διασποράς στην Αρμενία.

Διανομή

Σήμερα, η αρμενική διασπορά αναφέρεται στις κοινότητες των Αρμενίων που ζουν εκτός Αρμενίας. Ο εκτιμώμενος πληθυσμός των Αρμενίων ανά τον κόσμο είναι 11.000.000 άτομα.

Από αυτούς, περίπου 3 εκατομμύρια ζουν στην Αρμενία, 130,000 στην ντε φάκτο ανεξάρτητη δημοκρατία του Αρτσάχ και 120.000 στην περιοχή Τζαβάχκ της Γεωργίας. Οι υπόλοιποι περίπου 7.000.000 Αρμένιοι ζουν εκτός των προαναφερθέντων περιοχών (με τους μεγαλύτερους πληθυσμούς να ζουν στη Ρωσία, τις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Γαλλία, την Αργεντινή, τον Λίβανο, τη Συρία, το Ιράν, την Τουρκία, τον Καναδά, την Ουκρανία, την Ελλάδα και την Αυστραλία).^[10]

Λιγότερο από το ένα τρίτο του παγκόσμιου αρμενικού πληθυσμού ζει στην Αρμενία. Πριν την έναρξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου οι Αρμένιοι ζούσαν σε μια έκταση εξαπλάσια της σημερινής έκτασης τους, η οποία συμπεριλάμβανε τις ανατολικές περιοχές της Τουρκίας, το βόρειο τμήμα του Ιράν, και το νότιο τμήμα της Γεωργίας,.^[11]

Παραπομπές

↑ ^1,0 ^1,1 Hansen, Randall. Immigration and asylum: from 1900 to the present. σελ. 13.
↑ Dufoix, Stéphane (2008). Diasporas. Berkeley, California: University of California Press. σελ. 84. ISBN 978-0-520-25359-9.
↑ Harutyunyan, Arus (2009). Contesting National Identities in an Ethnically Homogeneous State: The Case of Armenian Democratization. Western Michigan University. σελ. 56. ISBN 978-1-109-12012-7.
↑ Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979). Hayerēn Armatakan Baṙaran. 1. Yerevan: Yerevan University Press. σελ. 505.
↑ Melvin Ember· Carol R. Ember (2004). Encyclopedia of diasporas: immigrant and refugee cultures around the world. Dordrecht, Netherlands: Kluwer Academic Publishers. σελ. 37. ISBN 978-0-306-48321-9.
↑ Diaspora: Volume 1, Issue 1. Oxford University Press. 1991. ISBN 978-0-19-507081-1.
↑ Herzig, Edmund (10 Δεκεμβρίου 2004). The Armenians: Past And Present In The Making Of National Identity. σελ. 126. ISBN 9780203004937.
↑ Ember, Melvin· Ember, Carol R. (2004). Encyclopedia of Diasporas: Immigrant and Refugee Cultures around the World. Springer. σελίδες 36–43. ISBN 0-306-48321-1.
↑ Harutyunyan, Arus. Contesting National Identities in an Ethnically Homogeneous State: The Case of Armenian Democratization. Western Michigan University. σελ. 192. ISBN 9781109120127. ^{[νεκρός σύνδεσμος]}
↑ «Armenia seeks to boost population». BBC News. 2007-02-21. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 September 2008. https://web.archive.org/web/20080903224928/http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/6382703.stm. Ανακτήθηκε στις 2008-09-05.
↑ Melvin Ember· Carol R. Ember (2004). Encyclopedia of diasporas: immigrant and refugee cultures around the world. Dordrecht, Netherlands: Kluwer Academic Publishers. σελ. 36. ISBN 978-0-306-48321-9. Currently, only one-sixth of that land [ancestral territory] is inhabited by Armenians, due first to variously coerced emigrations and finally to the genocide of the Armenian inhabitants of the Ottoman Turkish Empire in 1915.

Βιβλιογραφία

Ayvazyan, Hovhannes (2003). Encyclopedia of Armenian Diaspora (στα Αρμενικά). 1. Yerevan: Armenian Encyclopedia publishing. ISBN 5-89700-020-4.
de Waal, Thomas (2003). Black Garden: Armenia and Azerbaijan Through Peace and War. New York: New York University Press. ISBN 978-0-8147-1945-9.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα
Αρμενική διασπορά

[RHansen-1] 1,0 ^1,1 Hansen, Randall. Immigration and asylum: from 1900 to the present. σελ. 13.

[2] Dufoix, Stéphane (2008). Diasporas. Berkeley, California: University of California Press. σελ. 84. ISBN 978-0-520-25359-9.

[3] Harutyunyan, Arus (2009). Contesting National Identities in an Ethnically Homogeneous State: The Case of Armenian Democratization. Western Michigan University. σελ. 56. ISBN 978-1-109-12012-7.

[4] Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979). Hayerēn Armatakan Baṙaran. 1. Yerevan: Yerevan University Press. σελ. 505.

[5] Melvin Ember· Carol R. Ember (2004). Encyclopedia of diasporas: immigrant and refugee cultures around the world. Dordrecht, Netherlands: Kluwer Academic Publishers. σελ. 37. ISBN 978-0-306-48321-9.

[6] Diaspora: Volume 1, Issue 1. Oxford University Press. 1991. ISBN 978-0-19-507081-1.

[7] Herzig, Edmund (10 Δεκεμβρίου 2004). The Armenians: Past And Present In The Making Of National Identity. σελ. 126. ISBN 9780203004937.

[Encyclopedia_of_Diasporas-8] Ember, Melvin· Ember, Carol R. (2004). Encyclopedia of Diasporas: Immigrant and Refugee Cultures around the World. Springer. σελίδες 36–43. ISBN 0-306-48321-1.

[9] Harutyunyan, Arus. Contesting National Identities in an Ethnically Homogeneous State: The Case of Armenian Democratization. Western Michigan University. σελ. 192. ISBN 9781109120127. ^{[νεκρός σύνδεσμος]}

[10] «Armenia seeks to boost population». BBC News. 2007-02-21. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 September 2008. https://web.archive.org/web/20080903224928/http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/6382703.stm. Ανακτήθηκε στις 2008-09-05.

[Encyclopedia_of_diasporas-11] Melvin Ember· Carol R. Ember (2004). Encyclopedia of diasporas: immigrant and refugee cultures around the world. Dordrecht, Netherlands: Kluwer Academic Publishers. σελ. 36. ISBN 978-0-306-48321-9. Currently, only one-sixth of that land [ancestral territory] is inhabited by Armenians, due first to variously coerced emigrations and finally to the genocide of the Armenian inhabitants of the Ottoman Turkish Empire in 1915.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]