Η Αψίδα του Γαλλιηνού, (λατιν.: Arcus Gallienus), είναι η μεταγενέστερη ονομασία της Πύλης Εσκουιλίνα των Σέρβιων τειχών της Αρχαίας Ρώμης.[1] Από εδώ ξεκινούσαν οι αρχαίοι ρωμαϊκοί δρόμοι Βία Λουμπικάνα και Βία Τιμπουρτίνα. Η Πύλη Εσκουιλίνα ανακατασκευάστηκε γύρω στο 262 μ.Χ. όταν ο Μάρκος Αυρήλιος Βίκτωρ,[2] μέλος της αυτοκρατορικής οικογένειας, χρηματοδότησε την οικοδόμηση δυο ακόμα τόξων και ανέγειρε την αφιερωματική αψίδα προς τιμήν του αυτοκράτορα Αυτοκράτορα Γαλλιηνού και της γυναίκας του Αυγούστας Σαλονίνα.

Αψίδα του Γαλλιηνού
Χάρτης
Είδοςθριαμβική αψίδα
Γεωγραφικές συντεταγμένες41°53′45″N 12°30′5″E
Διοικητική υπαγωγήΡώμη
ΤοποθεσίαΠόρτα Εσκουιλίνα
ΧώραΙταλία
Commons page Πολυμέσα

Η τοποθεσία

Επεξεργασία
 
Η Αψίδα του Γαλλιηνού, από τον Πιρανέζι.

Ήδη στην περίοδο του Αυγούστου η Πόρτα Εσκουιλίνα θεωρήθηκε ότι περιλαμβανόταν στην Αγορά του Εσκουιλίνου, η οποία περιλάμβανε την αγορά που ονομαζόταν Macellum Liviae. Όταν αυτά τα κτίρια εγκαταλείφθηκαν στην ύστερη αρχαιότητα, τα ανέλαβε η διακονία και το μοναστήρι του Σαν Βίτο, όπως καταγράφεται στο Δρομολόγιο του Άινσηντελν (Itinerario Einsiedeln). Είναι αυτή η εκκλησία, επάνω στην οποία βρίσκονται τώρα τα λείψανα της αψίδας.

Αρχιτεκτονική

Επεξεργασία

Το κεντρικό μόνο τόξο που σώζεται, είναι από τραβερτίνη, ύψους 8,80 μ., μήκους 7,30 . και πλάτους 3,50 μ. Στηρίζεται σε πεσσούς, που έχουν μήκος 1,40 μ. και πλάτος 3,50 μ. Έξω από αυτούς τους πεσσούς υπάρχουν δύο παραστάδες ίδιου πλάτους, με κορινθιακά κιονόκρανα στην κορυφή. Οι πεσσοί στηρίζουν οριζόντιο θριγκό ύψους 2 μ., που φέρει αφιερωματική επιγραφή στο επιστύλιο. Υπάρχει ένα απλό γείσο σε κάθε πλευρά της Αψίδας, κάτω από το άνοιγμα του τόξου. Ένα σχέδιο του 15ου αι. δείχνει δύο μικρά πλαϊνά τόξα. [3] Αυτά τα τόξα για πεζούς κατεδαφίστηκαν κατά τον 15ο αι. [4]

Η επιγραφή

Επεξεργασία

Έχει ως εξής:

GALLIENO CLEMENTISSIMO PRINCIPI

CVIVS INVICTA VIRTVS SOLA PIETATE

SVPERACTA EST ET SALONINAE /

SANCTISSIMAE AVGVSTAE AVRELIVS

VICTOR V[IR] E[GREGIVS] DICATISSIMVS

NVMINI MAIESTATIQVE EORVM

Δηλ. Στον Γαλλιηνό, τον επιεικέστατο πρίγκιπα [της Συγκλήτου],

του οποίου η ακατανίκητη αρετή μόνο από την ευσέβειά του

ξεπερνιέται και τη Σαλονίνα /

την αγιοτάτη Αυγούστα, ο Αυρήλιος

Βίκτωρας, ανήρ εξαίρετος (=ευγενής) και πολύ αφοσιωμένος

στη θειότατη μεγαλοπρέπειά τους

[αφιερώνει αυτήν εδώ την αψίδα].

Αυτές οι δύο γραμμές που σώζονται, αντιπροσωπεύουν το τέλος μίας επιγραφής.[5] Ο μεγάλος ορθογώνιος, κενός χώρος πιο επάνω είχε στερεωμένες μαρμάρινες πλάκες με την αρχή της επιγραφής· και οι οπές, για τους ήλους στερέωσης αυτών των πλακών, είναι ακόμα ορατές. Στο τμήμα της επιγραφής που λείπει, πιθανότατα αναφερόταν ο Αυτοκράτορας Βαλεριανός -πατέρας του Γαλλιηνού- που είχε αιχμαλωτιστεί από τους Σασσανίδες Πέρσες το 260.[4]

Δείτε επίσης

Επεξεργασία

Βιβλιογραφικές αναφορές

Επεξεργασία
  1. Thein, Alexander. "Porta Esquilina" in Digital Augustan Rome Αρχειοθετήθηκε 2017-03-13 στο Wayback Machine.
  2. Mennen, Inge. "Power and Status in the Roman Empire, AD 193-284" in Volume 12 of The Impact of Empire, Koninklijke Brill, Leiden, the Netherlands, 2011. Page 230.
  3. «LacusCurtius • Arches of Ancient Rome (Platner & Ashby, 1929)». penelope.uchicago.edu (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 2017. 
  4. 4,0 4,1 Claridge, Amanda (2010). Rome: An Oxford Archaeological Guide (στα Αγγλικά). Oxford University Press. σελ. 335. ISBN 9780199546831. 
  5. CIL VI.1106; ILS 548
  • Corpus Inscriptiorum Latinarum VI.1106