Βαθιακό Ρεθύμνης
Συντεταγμένες: 35°8′48.44″N 24°44′46.90″E / 35.1467889°N 24.7463611°E
Το Βαθιακό ή Βαθειακό (επίσημο: Βαθιακόν) είναι οικισμός της Κοινότητας Νιθαύρεως του Δήμου Αμαρίου, στην Περιφερειακή Ενότητα Ρεθύμνου της Κρήτης. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει 8 κατοίκους. Απέχει 56,5 χιλιόμετρα από το Ρέθυμνο και είναι κτισμένο εντός μικρής κοιλάδος, σε υψόμετρο 460 μ.[1] στους νότιους πρόποδες του Ψηλορείτη. Η οικονομία του χωριού είναι αγροκτηνοτροφική.[2]
| Βαθιακό | |
|---|---|
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Κρήτης |
| Περιφερειακή Ενότητα | Ρεθύμνου |
| Δήμος | Αμαρίου |
| Δημοτική Ενότητα | Κουρητών |
| Γεωγραφία | |
| Νομός | Ρεθύμνης |
| Πληροφορίες | |
| Παλαιά ονομασία | 740 59 |
| Τηλ. κωδικός | 28330 |
Ιστορικά στοιχεία Επεξεργασία
Σε λόφο νοτιοδυτικά του χωριού έχουν αποκαλυφθεί λείψανα αρχαίων κτισμάτων και όστρακα της κλασσικής και ελληνιστικής εποχής. Λόγω της στρατηγικής θέσης είναι πιθανόν να ήταν παρατηρητήριο ή οχυρό. Σε μικρή απόσταση σώζονται τα ερείπια οθωμανικού οχυρού.[2]
Το χωριό αναφέρεται από τον Φραντσέσκο Μπαρότσι το 1577 ως Vathiaco. Στην ενετική απογραφή του 1583 από Καστροφύλακα αναφέρεται ως Vathiaco με 169 κατοίκους και 537 οφειλόμενες αγγαρείες και στην απογραφή του Φραντσέσκο Βασιλικάτα του 1630 αναφέρεται ως Vatiaco.[1] Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας ήταν ένα από τα μεγαλύτερα χωριά της Αμπαδιάς, στα οποία κατοικούσαν μουσουλμάνοι. Κατά τη διάρκεια της επανάστασης του 1821, οι Τούρκοι είχαν οχυρωθεί στο χωριό υπό την αρχηγία του Ντελή Μουσταφά. Ο Αντώνης Μελιδόνης το 1822 μαζί με άλλους 80 επαναστάτες κατάφεραν να τους νικήσουν, σκοτώνοντας τη φρουρά και τη πλειονότητα των κατοίκων του χωριού.[2] Στην απογραφή του 1834 η οποία πραγματοποιήθηκε από τους Αιγυπτίους, το χωριό είχε μουσουλμανικό πληθυσμό και καταγράφηκαν 15 οικογένειες.[1]
Στην απογραφή του 1881 είχε 49 μουσουλμάνους και ένα χριστιανό κατοίκους και υπαγόταν στον δήμο Αποδούλου.[1] Το 1897 οι μουσουλμάνοι αποχώρησαν και στη θέση τους εγκαταστάθηκε μικρές αριθμός ελληνικών οικογενειών.[2] Στην απογραφή του 1900 το χωριό είχε 33 κατοίκους και υπαγόταν στον ίδιο δήμο. Στην απογραφή του 1920 αναφέρεται ως έδρα ομώνυμου αγροτικού δήμου.[1] Το 1926 προσαρτήθηκε στην κοινότητα Νιθαύρεως μέχρι την Καποδιστριακή διοικητική διαίρεση, οπότε και προσαρτήθηκε στον Δήμο Κουρητών.[3]
Απογραφές πληθυσμού Επεξεργασία
Αναλυτικά η δημογραφική πορεία του χωριού σύμφωνα με τις απογραφές:
| Απογραφή | 1900 | 1920 | 1928 | 1940 | 1951 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Πληθυσμός[1] | 33 | 47 | 29 | 51 | 53 | 48 | 28 | 13 | 10 | 8 |
Σημεία ενδιαφέροντος Επεξεργασία
Τόσο εντός όσο και πέριξ του χωριού σώζονται ναοί της εποχής της Ενετοκρατίας. Περίπου στο κέντρο του χωριού βρίσκεται ο μονόχωρος ναός του Αγίου Γεωργίου, ο οποίος είναι τοιχογραφημένος. Οι τοιχογραφίες είναι δύο εποχών, με τις παλαιότερες (στο ανατολικό τμήμα) να έχουν χρονολογηθεί στα τέλη του 12ου με αρχές του 13ου αιώνα και τις νεότερες (στο δυτικό τμήμα) να χρονολογούνται στο δεύτερο μισό του 14ου αιώνα. Περίπου ένα χιλιόμετρο βορειοανατολικά του χωριού βρίσκεται ο ερειπωμένος ναός του Αγίου Στεφάνου, με σπαράγματα τοιχογραφιών. Στην ίδια κατεύθυνση βρίσκεται επίσης ο νεώτερος ναός του Αγίου Νικολάου, κτισμένος στη θέση ερειπωμένου ναού των ενετικών χρόνων. Δυτικά του χωριού σώζεται ο ερειπωμένος μικρός ναός αφιερωμένος στην Αγία Αικατερίνη, επίσης των ενετικών χρόνων.[2]
Στο κέντρο του χωριού σώζεται επίσης κρήνη των ενετικών χρόνων με ανάγλυφο διάκοσμο από πωρόλιθο. Σε ορθογώνιο πλαίσιο υπήρχε κτητορική επιγραφή, η οποία όμως πλέον δε δύναται να διαβαστεί λόγω της φθοράς την οποία έχει υποστεί. Εντός του χωριού σώζονται επίσης τα ερείπια του μουσουλμανικού τεμένους. Σε ύψωμα νοτιοδυτικά του χωριού σώζονται τα ερείπια οθωμανικού φρουρίου (Κούλε), το οποίο επόπτευε την πρόσβαση από τη Μεσσαρά προς το Αμάρι.[2]
Μεταφορές Επεξεργασία
Το χωριό διασχίζει η Επαρχιακή Οδός 13, γνωστή και ως Αμαριώτικος Δρόμος, που το ενώνει με το Ρέθυμνο (Περιβόλια, Πρασιές) και το υπόλοιπο Αμάρι (Απόστολοι, Γεωργική Σχολή, Βιζάρι, Φουρφουράς, Κουρούτες, Νίθαυρις, Αποδούλου, Βαθιακό, Πλάτανος, Άρδακτος, Λοχριά).[4] Η αναβάθμιση του δρόμου αυτού είναι υπό μελέτη.[5]
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Σπανάκης, Στέργιος (1993). Πόλεις και χωριά της Κρήτης στο πέρασμα των αιώνων, τόμος Α΄. Ηράκλειο: Γραφικές Τέχνες Γ. Δετοράκης. σελ. 171.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Ιωάννης, Βολανάκης (1985). «Ο βυζαντινός ναός του Αγίου Γεωργίου στο Βαθειακό Αμαρίου Ρεθύμνης». Πεπραγμένα του Ε΄ Διεθνούς Κρητολογικού Συνεδρίου (1981). Β΄. Ηράκλειο Κρήτης: Εταιρία Κρητικών Ιστορικών Μελετών. σελ. 75-85.
- ↑ «Βαθιακό (Ρεθύμνης)». Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών - Αναλυτικά. ΕΕΤΑΑ-Ελληνική Εταιρία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης Α.Ε. Ανακτήθηκε στις 21 Οκτωβρίου 2019.
- ↑ Απόφαση ΔΜΕΟ/Ε/Ο/266/1995: Ανακατάταξη Επαρχιακού Δικτύου των Νομών της Χώρας
- ↑ «Αμαριώτικος δρόμος: Επανεκκίνηση για το φιλόδοξο έργο». Rethemnos News. 7 Απριλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 27 Απριλίου 2021.