Βικιπαίδεια

Βιζάρι Ρεθύμνης

οικισμός της Ελλάδας

Συντεταγμένες: 35°12′32.00″N 24°42′6.98″E / 35.2088889°N 24.7019389°E / 35.2088889; 24.7019389

Το Βιζάρι (επίσημο: το Βιζάριον, επίσης Βυζάρι) είναι χωριό και έδρα ομώνυμης Κοινότητος του Δήμου Αμαρίου, στην Περιφερειακή Ενότητα Ρεθύμνης της Κρήτης. Απέχει 37,5 χιλιόμετρα από το Ρέθυμνο[2] και είναι κτισμένο σε κοιλάδα γνωστή ως Ασωμαθιανός Κάμπος, σε υψόμετρο 360 μ. Στην περιοχή παράγεται λάδι και κτηνοτροφικά προϊόντα.[3] Κοντά στο χωριό βρίσκεται λιμνοδεξαμένη.[4]

Βιζάρι
Βιζάρι is located in Greece
Βιζάρι
Βιζάρι
Διοίκηση
ΧώραΕλλάδα[1]
ΠεριφέρειαΚρήτης
Περιφερειακή ΕνότηταΡεθύμνου
ΔήμοςΑμαρίου
Δημοτική ΕνότηταΚουρητών
Γεωγραφία
ΝομόςΡεθύμνης
Πληθυσμός
Μόνιμος67
Έτος απογραφής2021
Πληροφορίες
Ταχ. κώδικας740 62
Τηλ. κωδικός28330
δεδομένα

Ιστορικά στοιχεία

Επεξεργασία

Στη θέση Βίγλα ή Πύργος, ένα λοφίσκο περίπου ένα χιλιόμετρο νότια του χωριού, εντοπίστηκαν όστρακα και οικιστικά κατάλοιπα της κλασικής και ελληνιστικής περιοχής σε μία έκταση διαστάσεων 100 επί 100 μέτρων.[5] Επίσης στην ίδια θέση, ο Τζον Πέντλμπερι εντόπισε το 1935 όστρακα των ρωμαϊκών χρόνων.[3] Στη θέση Ελληνικά, δύο χιλιόμετρα δυτικά του χωριού, έχουν ανασκαφεί κατάλοιπα ρωμαϊκού οικισμού, ανάμεσα στα οποία ξεχωρίζει ένα λουτρό με ψηφιδωτό δάπεδο.[6] Στην ίδια περιοχή έχει ανασκαφεί επίσης λακκοειδής κεραμόσκεπος τάφος της ρωμαϊκής περιόδου. Στο εσωτερικό του βρέθηκαν δύο ταφές και ο σκελετός ενός παιδιού. Δεν είναι γνωστό αν υπήρχαν και άλλοι τάφοι στην περιοχή, οι οποίοι καταστράφηκαν.[7]

Στη θέση Ελληνικά σώζονται επίσης ερείπια βασιλικής των πρώτων Βυζαντινών χρόνων. Το μεγάλο μέγεθός της καθώς και η παρουσία σύνθρονου υποδηλώνουν ότι ήταν έδρα επισκόπου, πιθανόν της επισκοπής Συβρίτου. Ο Κωνσταντίνος Καλοκύρης επισήμανε ότι η πόλη πιθανόν μετακινήθηκε από τη παλιά της θέση, πάνω από το χωριό Θρόνος, για αμυντικούς λόγους την πρώτη βυζαντινή περίοδο. Τοποθετεί την κατασκευή της βασιλικής ανάμεσα στα τέλη του 7ου και στις αρχές του 9ου αιώνα μ.Χ., πριν την εγκατάσταση των Αράβων στην Κρήτη. Είναι πιθανόν ο ναός να καταστράφηκε από τους Άραβες. Στη βασιλική έχουν ανακαλυφθεί νομίσματα του Αλέξιου Α΄, που υποδηλώνουν ότι συνέχισε να χρησιμοποιείται τον 11ο αιώνα.[8] Το χωριό κατά τους ενετικούς χρόνους ήταν φέουδο της οικογένειας των Βλαστών. Το χωριό αναφέρεται από τον Φραντσέσκο Μπαρότσι το 1577 ως Visari. Στην ενετική απογραφή του 1583 από Καστροφύλακα αναφέρεται ως Visari με 130 κατοίκους και στην απογραφή του Βασιλικάτα του 1630 αναφέρεται ως Visari.[3]

Στην απογραφή του 1834 η οποία πραγματοποιήθηκε από τους Αιγυπτίους, το χωριό είχε χριστιανικό πληθυσμό και καταγράφηκαν 20 οικογένειες. Στην απογραφή του 1881 είχε 192 κατοίκους, αμιγώς χριστιανοί, και υπαγόταν στον δήμο Μοναστηρακίου.[3] Στην απογραφή του 1900 το χωριό είχε 236 κατοίκους. Στην απογραφή του 1920 αναφέρεται ως έδρα ομώνυμου αγροτικού δήμου.[3] Το 1925 ορίστηκε έδρα ομώνυμης κοινότητας μέχρι την Καποδιστριακή διοικητική διαίρεση, οπότε και προσαρτήθηκε στον Δήμο Κουρητών.[9]

Απογραφές πληθυσμού

Επεξεργασία

Αναλυτικά η δημογραφική πορεία του χωριού σύμφωνα με τις απογραφές:

Απογραφή 1900 1920 1928 1940 1951 1961 1971 1981 1991 2001 2011
Πληθυσμός[3] 236 237 221 233 221 202 132 116 111 88 89

Σημεία ενδιαφέροντος

Επεξεργασία

Εντός του οικισμού σώζονται τα κατάλοιπα του βενετικού παλάτσο των Σαονάτσι, το οποίο διέθετε στην πόρτα του ηλιακό ρολόι με σημειωμένες της ώρες με λατινικά γράμματα.[3] Το κτιριακό συγκρότημα Βλαστού - Καούνη παρουσιάζει επίσης ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον και αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της αρχιτεκτονικής των κατοικιών του Ν. Ρεθύμνου. Έχει κηρυχθεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο που χρειάζεται ειδική κρατική προστασία.[10] Η κοινοτική κρήνη - δεξαμενή του χωριού έχει χαρακτηριστεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο και έργο τέχνης, ως πολύ ενδιαφέρουσα κατασκευή, χαρακτηριστικό δείγμα λαϊκής τοπικής αρχιτεκτονικής, άρρηκτα συνδεδεμένο με την ζωή των κατοίκων και σημαντικό για την μελέτη της ιστορίας της αρχιτεκτονικής.[11]

Περίπου 150 μέτρα βορειοδυτικά του χωριού βρίσκεται ο παλιός μονόχωρος ναός του Αγίου Νικολάου. Ο ναός είναι τοιχογραφημένος, αν και σώζονται ελάχιστες από τις τοιχογραφίες, οι οποίες χρονολογούνται από τον 14ο-15ο αιώνα.[3][12] Κοντά στο χωριό βρίσκεται παλιός νερόμυλος, για την άλεση των σιτηρών. Ο νερόμυλος έχει χαρακτηριστεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο διότι πρόκειται για αξιόλογο κτίσμα ειδικής λειτουργίας της προβιομηχανικής περιόδου, πολύτιμο και χαρακτηριστικό δείγμα για τη μελέτη της ιστορίας της Αρχιτεκτονικής, αναπόσπαστα συνδεδεμένο με τις μνήμες των κατοίκων της περιοχής.[13]

Στη θέση Ρημοκκλησιά ή Ελληνικά, περίπου δύο χιλιόμετρα δυτικά του χωριού, βρίσκονται τα ερείπια μεγάλης βασιλικής των πρωτοχριστιανικών χρόνων. Η βασιλική έχει διαστάσεις 34,2 επί 17,3 μέτρα και οι τοίχοι της σώζονται σε μεγάλο ύψος. Η βασιλική ήταν τρίκλιτη, με τα κλίτη να χωρίζονται μεταξύ τους με κιονοστοιχίες οι οποίες εδράζονταν σε ψηλό στυλοβάτη ο οποίος εμπόδιζε την επικοινωνία μεταξύ των κλιτών. Η είσοδος στα τρία κλίτη γινόταν από ισάριθμες θύρες στον νάρθηκα του ναού. Ανασκάφηκε τη δεκαετία του 1956 και το 1958 από τον Κωνσταντίνο Καλοκύρη.[8][14]

Μεταφορές

Επεξεργασία

Το χωριό διασχίζει η Επαρχιακή Οδός 13, γνωστή και ως Αμαριώτικος Δρόμος, που το ενώνει με το Ρέθυμνο (Περιβόλια, Πρασιές) και το υπόλοιπο Αμάρι (Απόστολοι, Γεωργική Σχολή, Φουρφουράς, Κουρούτες, Νίθαυρις, Αποδούλου, Βαθιακό, Πλάτανος, Άρδακτος, Λοχριά).[15] Η αναβάθμιση του δρόμου αυτού είναι υπό μελέτη.[16]

Διοικητικά

Επεξεργασία

Το Βιζάρι αναφέρεται επίσημα στο 1925 στο ΦΕΚ 27Α - 31/01/1925 να προσαρτάται στην τότε κοινότητα Φουρφουρά και στο ΦΕΚ 213Α - 17/08/1925 να ορίζεται έδρα της ομώνυμης νεοϊδρυθείσας κοινότητας.[17] Σύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης και την τροποποίηση του Κλεισθένης Ι, αποτελεί την κοινότητα Βιζαρίου[18] που υπάγεται στη δημοτική ενότητα Κουρητών του δήμου Αμαρίου και σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει 89 κατοίκους.[19]

Δείτε: Κοινότητα Βιζαρίου

Προσωπικότητες

Επεξεργασία

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ (Ελληνικά) Βάση δεδομένων της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής.
  2. ↑ «Βιζάρι». www.amariguide.gr. Δήμος Αμαρίου. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Αυγούστου 2020. Ανακτήθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 2019. 
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 Σπανάκης, Στέργιος (1993). Πόλεις και χωριά της Κρήτης στο πέρασμα των αιώνων, τόμος Α΄. Ηράκλειο: Γραφικές Τέχνες Γ. Δετοράκης. σελίδες 190–191. 
  4. ↑ «Προορισμοί/Αξιοθέατα - Φουρφουράς». www.diakopes.gr. Ανακτήθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 2019. [νεκρός σύνδεσμος]
  5. ↑ «ΒΙΓΛΑ - ΠΥΡΓΟΣ». digitalcrete.ims.forth.gr. Ανακτήθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 2019. [νεκρός σύνδεσμος]
  6. ↑ «ΕΛΛΗΝΙΚΑ 2». digitalcrete.ims.forth.gr. Ανακτήθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 2019. [νεκρός σύνδεσμος]
  7. ↑ «ΕΛΛΗΝΙΚΑ 1». digitalcrete.ims.forth.gr. Ανακτήθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 2019. [νεκρός σύνδεσμος]
  8. ↑ 8,0 8,1 Καλοκύρης, Κωνσταντίνος (1959). «Η Βασιλική της βυζαντινής Συβρίτου». Κρητικά Χρονικά ΙΓ΄: 7-38. http://online.cretica-chronica.gr/article.aspx?id=13&artid=1370&l=Gr. 
  9. ↑ «Βιζάριον (Ρεθύμνης)». Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών - Αναλυτικά. ΕΕΤΑΑ-Ελληνική Εταιρία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης Α.Ε. Ανακτήθηκε στις 21 Οκτωβρίου 2019. 
  10. ↑ «ΥΑ ΥΠΠΟ/ΔΙΛΑΠ/Γ/1831/29451/3-8-1987 - ΦΕΚ 466/Β/28-8-1987». listedmonuments.culture.gr. Ανακτήθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 2019. [νεκρός σύνδεσμος]
  11. ↑ «ΥΑ ΥΠΠΟ/ΔΙΛΑΠ/Γ/1258/23996/2-4-1997 - ΦΕΚ 443/Β/30-5-1997». listedmonuments.culture.gr. Ανακτήθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 2019. [νεκρός σύνδεσμος]
  12. ↑ «ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ». digitalcrete.ims.forth.gr. Ανακτήθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 2019. [νεκρός σύνδεσμος]
  13. ↑ «ΥΑ ΥΠΠΟ/ΔΙΛΑΠ/Γ/2477/61274/18-11-1993 - ΦΕΚ 900/Β/13-12-1993». listedmonuments.culture.gr. Ανακτήθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 2019. [νεκρός σύνδεσμος]
  14. ↑ Αγγελάκη, Βάλια. «Βασιλική Βιζαρίου Ρεθύμνου». odysseus.culture.gr. Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Σεπτεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 2019. 
  15. ↑ Απόφαση ΔΜΕΟ/Ε/Ο/266/1995: Ανακατάταξη Επαρχιακού Δικτύου των Νομών της Χώρας
  16. ↑ «Αμαριώτικος δρόμος: Επανεκκίνηση για το φιλόδοξο έργο». Rethemnos News. 7 Απριλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 27 Απριλίου 2021. 
  17. ↑ «ΕΕΤΑΑ-Διοικητικές Μεταβολές των Οικισμών». www.eetaa.gr. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2023. 
  18. ↑ «Νόμος 4555/2018 - ΦΕΚ 133/Α/19-7-2018 ( Άρθρα 1 - 151) (Πρόγραμμα ΚΛΕΙΣΘΕΝΗΣ) (Κωδικοποιημένος)». e-nomothesia.gr | Τράπεζα Πληροφοριών Νομοθεσίας. Ανακτήθηκε στις 2 Μαΐου 2022. 
  19. ↑ «ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού Αρχειοθετήθηκε 2021-10-04 στο Wayback Machine.», σελ. 10883 (σελ. 409 του pdf)
  20. ↑ «Εμμανουήλ Καούνης: Ένας γνήσιος ευπατρίδης». RethNea.gr. 15 Σεπτεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 2019. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Βιζάρι_Ρεθύμνης&oldid=10545761"