Βαρσανούφιος

Ο αββάς Βαρσανούφιος ο Μέγας (5ος και 6ος αιώνας μ.Χ.), γνωστός και ως «Μέγας Γέρων», Βαρσανούφιος της Παλαιστίνης και Βαρσανούφιος της Γάζης, ήταν ασκητής και συγγραφέας.

Βαρσανούφιος
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	5ος αιώνας Αίγυπτος
Θάνατος	540 Γάζα
Χώρα πολιτογράφησης	Αίγυπτος
Θρησκεία	Ανατολικός Ορθόδοξος Χριστιανισμός
Eορτασμός αγίου	11 Απριλίου
Εκπαίδευση και γλώσσες
Μητρική γλώσσα	Αιγυπτιακά Αραβικά
Ομιλούμενες γλώσσες	Αραβικά Αιγυπτιακά Αραβικά αρχαία ελληνικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	μοναχός
Σχετικά πολυμέσα

Ο Βαρσανούφιος ήταν Αιγύπτιος ως προς την καταγωγή. Γεννήθηκε περί τα μέσα του 5ου αιώνα και έγινε μοναχός στους Αγίους Τόπους. Αργότερα εγκαταστάθηκε στη μονή του Σερίδου, κοντά στη Γάζα. Η επικοινωνία του με τον κόσμο γινόταν με αποκρίσεις (απαντήσεις) που έδινε στους επισκέπτες διαμέσου του ηγουμένου Σερίδου. Το γεγονός όμως αυτό δημιούργησε σε πολλούς την εντύπωση ότι ο Βαρσανούφιος ήταν ανύπαρκτο πρόσωπο και ότι τις αποκρίσεις τις έδινε ο ίδιος ο Σερίδης. Τότε ο Βαρσανούφιος δέχθηκε για μία φορά να εμφανισθεί δημόσια, μόνο όμως σε μία εκδήλωση στην οποία έπλυνε τα πόδια των μοναχών (Απόκρ. 61).

Επίσης, ο Βαρσανούφιος απέφευγε συστηματικά τις δογματικές συζητήσεις, κάτι που είχε ως αποτέλεσμα να κατηγορηθεί ως μονοφυσίτης. Την κατηγορία αυτή απέκρουσε ο Θεόδωρος Στουδίτης (P.G. 88, στ. 1613, και 99, στ. 1816). Ο Βαρσανούφιος απεβίωσε μεταξύ του 540 και του 545.

Το μοναδικό έργο του Βαρσανουφίου είναι οι Αποκρίσεις του, τις οποίες συγκέντρωσε ο Αββάς Δωρόθεος. Ολόκληρη η συλλογή του Δωροθέου περιλαμβάνει 840 αποκρίσεις, από τις οποίες όμως μόνο οι 396 είναι του ίδιου του Βαρσανουφίου, ενώ οι υπόλοιπες 444 είναι του μαθητή του, του Ιωάννη του Προφήτη. Οι Αποκρίσεις μεταφράσθηκαν στη ρωσική και ορισμένα τμήματα και σε άλλες γλώσσες. Ο Βαρσανούφιος ανακηρύχθηκε άγιος και εορτάζεται από μεν την Ορθόδοξη Εκκλησία στις 6 Φεβρουαρίου, από δε τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία στις 11 Απριλίου.

Κάποιος ανώνυμος Παλαιστίνιος μοναχός μετέφερε το λείψανο του Αγίου Βαρσανουφίου στην πόλη Όρια της νότιας Ιταλίας το έτος 850 και ο τοπικός επίσκοπος Θεοδόσιος το εναπέθεσε στον σημερινό ναό του Αγίου Φραγκίσκου της Πάολα. Κατά τη διάρκεια μιας πολιορκίας και αλώσεως της πόλεως από τους Μαυριτανούς, το λείψανο χάθηκε, αλλά ξαναβρέθηκε και τοποθετήθηκε στη βασιλική της πόλεως. Σύμφωνα με την παράδοση, ο άγιος έχει από τότε σώσει την πόλη δύο φορές. Συγκεκριμένα, θρυλείται ότι απέτρεψε μία ισπανική εισβολή εμφανιζόμενος μπροστά στον Ισπανό διοικητή οπλισμένος με ξίφος. Επίσης, κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, λέγεται ότι άπλωσε την κυανή κάπα του στον ουρανό πάνω από την πόλη προκαλώντας θύελλα με βροχή και αποτρέποντας έτσι τον αεροπορικό βομβαρδισμό της Ορίας από τις δυνάμεις των Συμμάχων.

Πηγές

• Το αντίστοιχο λήμμα στη Νέα Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια (Χάρη Πάτση), τόμος 7, σελ. 825
• Βεσελίνοβιτς: Βαρσανούφιος ο Μέγας, Ιωάννης ο Πρόφήτης και Δωρόθεος ο Αββάς, Αθήναι 1940

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Barsanuphius of Palestine στο Wikimedia Commons
• «Ο άγιος Βαρσανούφιος ο ερημίτης» (στην ιταλική)
• Άγιος Βαρσανούφιος Τόμος Α