Το Βιλαέτι της Υεμένης (οθωμανικα τουρκικά: ولايت یمن, Vilâyet-i Yemen) ήταν ένα διοικητικό τμήμα πρώτου επιπέδου (βιλαέτι) της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Σύμφωνα με πληροφορίες, στις αρχές του 20ου αιώνα είχε έκταση 200.000 χλμ2.[1] Ο πληθυσμός για το βιλαέτι δίνεται από την οθωμανική απογραφή του 1885 σε 2.500.000.

Σε γενικές γραμμές, το βιλαέτι οριοθετήθηκε από τον 20ο βόρειο παράλληλο προς τα βόρεια, το Προτεκτοράτο του Άντεν στα νότια, την Ερυθρά Θάλασσα στα δυτικά και τον 45ο ανατολικό μεσημβρινό προς τα ανατολικά. Τα νότια σύνορα οριοθετήθηκαν από την Αγγλο-Τουρκική Επιτροπή Συνόρων 1902–1905, ενώ το όριο των ανατολικών συνόρων αφέθηκε ασαφές.[2]

Ιστορία Επεξεργασία

Μετά την οθωμανική κατάκτηση της Υεμένης το 1517, ήταν γνωστή ως Εγιαλέτι της Υεμένης. Μετά τις μεταρρυθμίσεις Τανζιμάτ στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, δημιουργήθηκε το Βιλαέτι της Υεμένης, από το μεγαλύτερο μέρος του πρώην Εγιαλετιού το 1872.[3] Στη δεκαετία του 1830, με τη βοήθεια της κατάρρευσης της Ζαϊντίγια λόγω της εσωτερικής διχοτόμησης και της υιοθέτησης σύγχρονων όπλων μετά τον Κριμαϊκό Πόλεμο, οι Οθωμανοί μετακόμισαν στη βόρεια Υεμένη, καταλήγοντας τελικά στη Σαναά και καθιστώντας την πρωτεύουσα του Βιλαετιού της Υεμένης το 1872. Ακόμα και τότε, ο οθωμανικός έλεγχος περιοριζόταν σε μεγάλο βαθμό σε πόλεις και αναγνωρίστηκε επίσημα ο κανόνας του ιμάμη της Ζαϊντίγια στην Άνω Υεμένη.

Ξεκινώντας το 1872, αφού η περιοχή της Σαναά ήταν υπό αυστηρό έλεγχο, ο Αχμέντ Μουχτάρ Πασά άρχισε να αναδιαρθρώνει τη διοίκηση του Βιλαετιού της Υεμένης, χωρίζοντάς το σε τέσσερα σαντζάκια, με την Σαναά να χρησιμεύει ως πρωτεύουσα του βιλαετιού.[4] Το Ασίρ έγινε σαντζάκι της Υεμένης το 1872.[5]

 
Τούρκοι αξιωματικοί με στρατιώτες της Υεμένης πριν από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Στα τέλη του 19ου αιώνα, οι Ζαΐδες επαναστάτησαν εναντίον των Τούρκων και ο Ιμάμης Μουχάμαντ μπιν Γιάχια Χαμίντ αντ-Ντιν έθεσε τα θεμέλια μιας κληρονομικής δυναστείας.[6] Όταν πέθανε το 1904, ο διάδοχός του, Ιμάμης Γιάχια Μουχάμαντ Χαμίντ εντ-Ντιν, ηγήθηκε της εξέγερσης εναντίον των Τούρκων το 1904–1905 και τους ανάγκασε να παραχωρήσουν σημαντικές παραχωρήσεις στους Ζαΐδες. Οι Οθωμανοί συμφώνησαν να αποσύρουν τον αστικό κώδικα και να αποκαταστήσουν τη σαρία στην Υεμένη.

Το 1906, οι ηγέτες του Εμιράτου Ιντρίσι του Ασίρ επαναστάτησαν κατά των Οθωμανών. Μέχρι το 1910 έλεγχαν το μεγαλύτερο μέρος του Ασίρ, αλλά τελικά ηττήθηκαν από τουρκικές και Χετζάζ δυνάμεις.[5]

Ο Αχμέτ Ιζέτ Πασά σύναψε συνθήκη με τον Ιμάμη Γιαχία τον Οκτώβριο του 1911, με την οποία αναγνωρίστηκε ως χρονικός και πνευματικός επικεφαλής των Ζαΐδων, είχε το δικαίωμα να διορίζει αξιωματούχους και να εισπράττει φόρους από αυτούς. Οι Οθωμανοί διατήρησαν το σύστημα διακυβέρνησής τους στα τμήματα της Υεμένης με την πλειοψηφία των Σουνιτών.[6]

Τον Μάρτιο του 1914, η αγγλοτουρκική συνθήκη οριοθέτησε τα σύνορα μεταξύ Υεμένης και του προτεκτοράτου του Άντεν. Όταν ξέσπασε ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, ο Ιμάμης Γιαχία παρέμεινε ονομαστικά πιστός στον Σουλτάνο, αλλά προσπάθησε να διαπραγματευτεί ταυτόχρονα με τη Βρετανία. Το Ασίρ, από την άλλη πλευρά, προσχώρησε στη Βρετανία μόλις ξεκίνησε ο πόλεμος. Η Αραβική Επανάσταση στο Χετζάζ απέκοψε την Υεμένη από την υπόλοιπη Οθωμανική Αυτοκρατορία και ο ιμάμης εκμεταλλεύτηκε την ευκαιρία να εδραιώσει την εξουσία του σε όλη την Υεμένη.[6]

Οι τουρκικές δυνάμεις αποσύρθηκαν το 1918 και ο Ιμάμης Γιαχία ενίσχυσε τον έλεγχό του στη βόρεια Υεμένη, δημιουργώντας το βασίλειο των Μουταβακιλιτών της Υεμένης.

 
Ο Χουσεΐν Χιλμί Πασάς, κυβερνήτης του Βιλαετιού της Υεμένης πριν από τους Μεγάλους Βεζίρηδες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Διοικητικές διαιρέσεις Επεξεργασία

Σαντζάκια, γύρω στο 1876:[7]

  1. Σαντζάκι της Σαναά
  2. Σαντζάκι της ΑΛ Χουντάιντα
  3. Σαντζάκι του Ασίρ[8]
  4. Σαντζάκι του Ταΐζ

Δείτε επίσης Επεξεργασία

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. Asia του Ογκάστους Χένρι Κιν, σελ. 459
  2. Τζορτζ Μπάρι (Δεκέμβριος 2004). Arabia Infelix Or the Turks in Yamen. Kessinger Publishing. σελίδες 19–. ISBN 978-1-4179-7518-1. Ανακτήθηκε στις 24 Μαΐου 2013. 
  3. Bruce Masters (29 Απριλίου 2013). The Arabs of the Ottoman Empire, 1516–1918: A Social and Cultural History. Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ. σελ. 189. ISBN 978-1-107-03363-4. Ανακτήθηκε στις 8 Ιουνίου 2013. 
  4. Caesar E. Farah (29 Ιουνίου 2002). The Sultan's Yemen: 19th-Century Challenges to Ottoman Rule. I.B.Tauris. σελ. 97. ISBN 978-1-86064-767-3. Ανακτήθηκε στις 24 Μαΐου 2013. 
  5. 5,0 5,1 Τζέιμς Μίναχαν (1 Ιανουαρίου 2002). Encyclopedia of the stateless nations. 1. A – C. Greenwood Publishing Group. σελ. 195. ISBN 978-0-313-32109-2. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουνίου 2013. 
  6. 6,0 6,1 6,2 Νίκσοϊ Τσάτερτζι (1973). Muddle of the Middle East. Abhinav Publications. σελίδες 195–197. ISBN 978-0-391-00304-0. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουνίου 2013. 
  7. Παβέ ντε Κουρτέιγ, Αμπέλ (1876). État présent de l'empire ottoman (στα Γαλλικά). J. Dumaine. σελίδες 91–96. 
  8. Joshua Teitelbaum (2001). The Rise and Fall of the Hashemite Kingdom of Arabia. C. Hurst & Co. Publishers. σελ. 59. ISBN 978-1-85065-460-5. Ανακτήθηκε στις 24 Μαΐου 2013. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία