Γενεακή θεωρία των Στράους και Χάου

Η γενεακή θεωρία των Στράους και Χάου είναι μια ιστοριογραφική υπόθεση, η οποία διατυπώθηκε από τον Γουίλιαμ Στράους και τον Νιλ Χάου.

Όροι Επεξεργασία

  • Γενιά (Generation): το σύνολο όλων των ανθρώπων που έχουν γεννηθεί μέσα σε ένα διάστημα περίπου 20 ετών ή, με άλλα λόγια, κατά την διάρκεια μιας φάσης της ανθρώπινης ζωής (παιδική ηλικία-εφηβεία [γέννηση-20], πρώιμη ενήλικη ζωή [20-40], μέση ενήλικη ζωή [40-65], ύστερη ενήλικη ζωή [65-θάνατος]). Οι άνθρωποι κάθε γενιάς μοιράζονται κοινά χαρακτηριστικά και αισθάνονται ότι ανήκουν στην «ίδια γενιά» με τους εν ευρεία εννοία συνομηλίκους τους.[1] Ο ορισμός βασίζεται σε κλασικούς συγγραφείς, όπως οι Πολύβιος, Ιμπν Χαλντούν, Τζον Στιούαρτ Μιλ, Ογκίστ Κοντ και Χοσέ Ορτέγα ι Γκασέτ.[2]
  • Καμπή (Turning): Ιστορική περίοδος με κοινά κοινωνικά και πολιτισμικά χαρακτηριστικά, που διαρκεί περίπου 20-22 έτη. Υπάρχουν 4 είδη καμπών: Κορυφή, Αφύπνιση, Εκτύλιξη, Κρίση.[3]
    • Κορυφή (High): Η περίοδος που ακολουθεί την Κρίση. Κατά την διάρκειά της, οι θεσμοί είναι ισχυροί, ενώ ο ατομικισμός είναι ανίσχυρος. Η κοινωνία έχει αυτοπεποίθηση όσον αφορά την κατεύθυνσή της (αν και μειοψηφικές τάσεις μπορεί να ασφυκτιούν).[4]
    • Αφύπνιση (Awakening): Η περίοδος που ακολουθεί την Κορυφή. Κατά την διάρκειά της, οι θεσμοί δέχονται επίθεση στο όνομα του ατομικού αυτοπροσδιορισμού. Κουρασμένοι από την κανονική λειτουργία των θεσμών, οι άνθρωποι επιδιώκουν ένα αίσθημα «αυθεντικής ύπαρξης» και «πνευματικότητας».[5]
    • Εκτύλιξη (Unraveling): Η περίοδος που ακολουθεί την Αφύπνιση. Κατά την διάρκειά της, οι θεσμοί είναι ανίσχυροι, ενώ ο ατομικισμός είναι ισχυρός. Πρόκειται για το αντίθετο της Κορυφής.[6]
    • Κρίση (Crisis): Η περίοδος που ακολουθεί την Εκτύλιξη. Κατά την διάρκειά της, οι θεσμοί καταστρέφονται μέσα σε εξεγέρσεις ή πολέμους. Οι θεσμοί ανοικοδομούνται στην Κορυφή που ακολουθεί.[7]
  • Κύκλος (Cycle ή Saeculum): Ιστορική περίοδος που αποτελείται από 4 πλήρεις Καμπές και διαρκεί περίπου 80-90 έτη.[8]
  • Γενεακό αρχέτυπο (Generational archetype): Μια γενιά ιδωμένη υπό το πρίσμα των κοινών αντιλήψεων, εμπειριών και συμπεριφορών της σε θέματα οικογένειας, ρίσκου, κουλτούρας, αξιών και πολιτικής συμμετοχής, καθώς επίσης και της κοινής της εξέλιξης στον βίο.[9] Υπάρχουν 4 είδη γενεακών αρχετύπων: Προφήτης, Νομάς, Ήρωας, Καλλιτέχνης.[10] Οι γενιές υπό την αρχετυπική τους έννοια διακρίνονται επίσης σε 2 κατηγορίες ανάλογα με τον ρόλο που διαδραματίζουν στη διαμόρφωση του ιστορικού γίγνεσθαι: επικρατείς και υπολειπόμενες.
    • Προφήτης (Prophet): Οι Προφήτες μεγαλώνουν ως κακομαθημένα παιδιά της εποχής μετά την Κρίση (Κορυφή), ενηλικιώνονται ως νεαροί σταυροφόροι μιας Αφύπνισης, επικεντρώνονται στα ήθη και τις αρχές ως μεσήλικες (Εκτύλιξη), και καλούνται να διαχειριστούν μια νέα Κρίση στην τρίτη ηλικία.[11]
    • Νομάς (Nomad): Οι Νομάδες μεγαλώνουν χωρίς ιδιαίτερη προστασία (Αφύπνιση), ενηλικιώνονται μέσα στην αποξένωση (Εκτύλιξη), γίνονται πραγματιστές ηγέτες ως μεσήλικες κατά την Κρίση, και μετατρέπονται σε ανθεκτικούς ηλικιωμένους στην εποχή μετά την Κρίση (Κορυφή).[11]
    • Ήρωας (Hero): Οι Ήρωες μεγαλώνουν ως προστατευμένα παιδιά (Εκτύλιξη), ενηλικιώνονται ως νεαροί οπτιμιστές με ομαδικό πνεύμα (Κρίση), αναδύονται ως μεσήλικες με μεγάλη αυτοπεποίθηση (Κορυφή), και γίνονται πολιτικά ισχυροί ηλικιωμένοι που αντιμετωπίζουν μια νέα Αφύπνιση.[11]
    • Καλλιτέχνης (Artist): Οι Καλλιτέχνες μεγαλώνουν ως υπερπροστατευμένα παιδιά μέσα στην Κρίση, ενηλικιώνονται ως κομφορμιστές (Κορυφή), γίνονται τυπολάτρες ενήλικες (Αφύπνιση), και μετατρέπονται σε ηλικιωμένους με αμφιβολίες κατά την Εκτύλιξη της νέας Αφύπνισης.[11]
  • Επικρατής γενιά (Dominant generation): Η γενιά που διαμορφώνει την ιστορία, είναι δηλαδή πιο ανεξάρτητη στις επιλογές της. Εδώ ανήκουν οι Προφήτες και οι Ήρωες.
  • Υπολειπόμενη γενιά (Recessive generation): Η γενιά που διαμορφώνεται από την ιστορία, είναι δηλαδή πιο εξαρτημένη στις επιλογές της. Εδώ ανήκουν οι Νομάδες και οι Καλλιτέχνες.

Ανάλυση Επεξεργασία

Σύμφωνα με την θεωρία, η ιστορική εξέλιξη συνδέεται με την διαδοχή γενεακών αρχετύπων. Κάθε γενιά αντιπροσωπεύει ένα τέτοιο αρχέτυπο και η είσοδός της σε κάθε φάση του ανθρώπινου βίου (γέννηση, ενηλικίωση, μέση ηλικία, γήρας) αναδιατάσσει το κοινωνικό, πολιτικό και οικονομικό κλίμα. Έτσι υπάρχει μια διαρκής μετάβαση από μια περίοδο κανονικής λειτουργίας των θεσμών σε μια περίοδο αμφισβήτησής τους, που οδηγεί με τη σειρά της σε μια περίοδο αποδυνάμωσής τους και εν τέλει σε μια περίοδο κρίσης, μέσα από την οποία αναδύεται μια νέα περίοδος κανονικότητας.

Καθώς κάθε γενιά προχωρά στην επομένη φάση της ζωής και αποκτά νέους κοινωνικούς ρόλους, η νοοτροπία της κοινωνίας αλλάζει και δίνει ώθηση στην νέα Καμπή.[12] Έτσι, για παράδειγμα, οι Κορυφές έρχονται μετά από Κρίσεις (όταν η κοινωνία θέλει να ανασυνταχθεί και να προχωρήσεις), ενώ οι Εκτυλίξεις έρχονται μετά από Αφυπνίσεις (όταν η κοινωνία θέλει να χαλαρώσει και να απολαύσει).[13]

Πρόκειται ουσιαστικά για μια διαδοχή Κρίσεων και Αφυπνίσεων, δηλαδή περίοδων που σημαδεύονται από ριζικές αλλαγές.[14] Οι Κρίσεις (π.χ. η Μεγάλη Ύφεση της δεκαετίας του 1930) είναι περίοδοι πολιτικής και οικονομικής αναταραχής. Η κοινωνία επικεντρώνεται στην αλλαγή του εξωτερικού κόσμου, δηλαδή των θεσμών και του δημόσιου βίου. Οι Αφυπνίσεις (π.χ. τα κινήματα της δεκαετίας του 1960) είναι περίοδοι πολιτισμικής και θρησκευτικής αμφισβήτησης. Η κοινωνία επικεντρώνεται στην αλλαγή του εσωτερικού κόσμου, δηλαδή των αξιών και του ιδιωτικού βίου.[15]

Τα ιστορικά γεγονότα διαμορφώνουν μια γενιά στην παιδική, εφηβική και πρώιμη ενήλικη ζωή της• στην συνέχεια, τα μέλη της γενιάς αυτής, ως γονείς και ηγέτες, διαμορφώνουν την ιστορία.[16] Οι Strauss και Howe παρομοιάζουν τις Καμπές με τις εποχές της εύκρατης ζώνης: από την Κορυφή (Άνοιξη) περνάμε στην Αφύπνιση (Καλοκαίρι) και από την Εκτύλιξη (Φθινόπωρο) περνάμε στην Κρίση (Χειμώνας).[17]

Πίνακες Επεξεργασία

Γέννηση-20 20-40 40-65 65-Θάνατος
Προφήτες Κορυφή Αφύπνιση Εκτύλιξη Κρίση
Νομάδες Αφύπνιση Εκτύλιξη Κρίση Κορυφή
Ήρωες Εκτύλιξη Κρίση Κορυφή Αφύπνιση
Καλλιτέχνες Κρίση Κορυφή Αφύπνιση Εκτύλιξη
ΑΡΧΕΤΥΠΑ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ
Αρχέτυπο ΗΡΩΑΣ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗΣ ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΝΟΜΑΣ
Γενιά

(φάσμα ετών γέννησης)

Αρθουριανή/Arthurian

(1433-1460)

Ανθρωπιστική/Humanist

(1461-1482)

Μεταρρυθμιστική/Reformation

(1483-1511)

Εκδικητική/Reprisal

(1512-1540)

Ελισαβετιανή/Elizabethan

(1541-1565)

Κοινοβουλευτική/Parliamentary

(1566-1587)

Πουριτανική/Puritan

(1588-1617)

Ιπποτική/Cavalier

(1618-1647)

Ένδοξη/Glorious

(1648-1673)

Διαφωτιστική/Enlightenment

(1674-1700)

Αφυπνιστική/Awakening

(1701-1723)

Ελευθεριακή/Liberty

(1724-1741)

Ρεπουμπλικανική/Republican

(1742-1766)

Συμβιβαστική/Compromise

(1767-1791)

Υπερβατική/Transcendental

(1792-1821)

Επιτηδευμένη/Gilded

(1822-1842)

Προοδευτική/Progressive

(1842-1859)

Ιεραποστολική/Missionary

(1860-1882)

Χαμένη/Lost

(1883-1900)

Σπουδαιότερη/Greatest

(1901-1924)

Σιωπηλή/Silent

(1925-1942)

Μπέιμπι Μπούμερ/Baby Boom

(1943-1960)

Γενιά Χ/Gen X

(1961-1981)

Μιλένιαλ/Millennial

(1982-2004)

Γενιά Ζ/Gen Z

(2004-παρόν)

Ως παιδί, αναγνωρίζεται ως καλό ήσυχο ζωηρό κακό
Ενηλικίωση εμψυχωτικός μη ικανοποιητικός καθαγιαστικός αποξενωτικός
Βασικό σημείο αναφοράς κατά την ενηλικίωση εξωστρέφεια εξάρτηση εσωστρέφεια ανεξαρτησία
Πρώιμη ενήλικη ζωή εποικοδομητικός βελτιωτικός στοχαστικός ανταγωνιστικός
Μετάβαση στην μέση ηλικία ενεργητικός έως υβριστικός κομφορμιστής έως πειραματιζόμενος αποστασιοποιημένος έως επικριτικός φρενήρης έως εξαντλημένος
Ηγετικό στυλ κατά την μετάβαση στην τρίτη ηλικία συλλογικό, επεκτατικό πλουραλιστικό, αναποφάσιστο ηθικολογικό, αυστηρό μοναχικό, πραγματιστικό
Ως ηλικιωμένος, αναγνωρίζεται ως ισχυρός ευαίσθητος σοφός σκληραγωγημένος
Ως ηλικιωμένος, αντιμετωπίζεται ως αποζημιωμένος ευχάριστος σεβάσμιος εγκαταλελειμμένος
Πώς ανατράφηκε αυστηρά υπερπροστατευμένα χαλαρά υποπροστατευμένα
Πώς ανατρέφει χαλαρά υποπροστατευμένα αυστηρά υπερπροστατευμένα
Καλή φήμη Ανιδιοτέλης

Ορθολογικός

Ικανός

Στοργικός

Ανοιχτόμυαλος

Ειδήμονας

Άνθρωπος με αρχές

Αποφασιστικός

Δημιουργικός

Ξύπνιος

Πρακτικός

Οξυδερκής

Κακή φήμη Αστόχαστος

Μηχανιστικός

Παράτολμος

Συναισθηματικός

Μπερδεμένος

Αναποφάσιστος

Ναρκισσιστικός

Θρασύς

Αδίστακτος

Αναίσθητος

Απαίδευτος

Ανήθικος

Χαρίσματα Κοινότητα

Πλούτος

Τεχνολογία

Πλουραλισμός

Εξειδίκευση

Νομιμοφροσύνη

Όραμα

Αξίες

Θρησκεία

Ελευθερία

Επιβίωση

Τιμή

Πολιτική χρήση Επεξεργασία

Η θεωρία έχει επηρεάσει την διαμόρφωση της αμερικανικής πολιτικής, καθώς ηγέτες και αναλυτές από όλο το πολιτικό φάσμα έχουν τονίσει την σημασία της.

Ο πρώην Αντιπρόεδρος των Η.Π.Α. Αλ Γκορ, συναπόφοιτος του William Strauss από το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ αποκάλεσε το βιβλίο «Generations» το πιο συναρπαστικό βιβλίο που διάβασε ποτέ για την Αμερικανική Ιστορία.[18]

Ο Στηβ Μπάνον, πρώην ειδικός σύμβουλος σε θέματα διακυβέρνησης και στρατηγικής του προέδρου των Η.Π.Α. Ντόναλντ Τραμπ, είναι επίσης ένθερμος υποστηρικτής της θεωρίας.[19]

Μιλένιαλ Επεξεργασία

Οι Strauss και Howe ήταν εκείνοι που εισηγήθηκαν τον όρο «Millennials» για να χαρακτηρίσουν την γενιά που γεννήθηκε μεταξύ του 1982 και του 2004, την οποία σύγκριναν με την Σπουδαιότερη Γενιά (Greatest Generation) και πρόβλεψαν επιτεύγματα αντίστοιχου βεληνεκούς.[20]

Έργα Επεξεργασία

Οι Strauss και Howe έχουν αναπτύξει τη θεωρία τους στα παρακάτω έργα:

  • Generations (1991)[21][3]
  • 13th Gen: Abort, Retry, Ignore, Fail? (1993)[22][23][3]
  • The Fourth Turning: An American Prophecy (1997)[24]
  • Millennials Rising: The Next Great Generation (2000)[25][26][27]

Κριτική Επεξεργασία

Η θεωρία έχει δεχθεί τρεις βασικές κριτικές:

  • ότι είναι γενικευτική και δεν λαμβάνει υπόψη ότι υπάρχουν άνθρωποι και ομάδες που δεν ανταποκρίνονται στα γενεακά της αρχέτυπα.[28] Οι συγγραφείς απαντούν ως εξής σε αυτή την κριτική: «Ποτέ δεν έχουμε πει ότι κάθε ξεχωριστή γενιά θα είναι μονόχρωμη. Προφανώς και θα περιλαμβάνει όλα τα είδη ανθρώπων. Αλλά εξετάζοντας τις γενιές ως κοινωνικές μονάδες, θεωρούμε το [μοντέλο μας] το ίδιο τουλάχιστον ισχυρό και, κατά την άποψή μας, ισχυρότερο σε σχέση με άλλες κοινωνικές κατηγοριοποιήσεις όπως η οικονομική τάξη, η φυλή, το φύλο, η θρησκεία και τα πολιτικά κόμματα».[29]
  • ότι δεν προχωρά σε ασφαλείς προβλέψεις για τις μελλοντικές Καμπές. Εντούτοις, οι συγγραφείς τονίζουν ότι ποτέ δεν αξίωσαν μια τέτοια προβλεπτική ικανότητα για το μοντέλο τους και ότι η σύγκριση των Καμπών με τις εποχές στην οποία έχουν προβεί, αναγνωρίζει ακριβώς αυτή την εγγενή αβεβαιότητα για τους ακριβείς χρόνους.[30]
  • ότι είναι μια γενεακή ανάλυση του αγγλοσαξωνικού κόσμου και ιδίως των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. Ωστόσο, οι συγγραφείς έχουν δηλώσει ότι έλαβαν υπόψη τους και παρόμοιους κυκλικούς ρυθμούς σε άλλες χώρες.[31]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. Strauss & Howe 1991, pp. 58–68.
  2. Strauss & Howe 1991, pp. 433–446.
  3. 3,0 3,1 3,2 Strauss, William (2009). The Fourth Turning. Three Rivers Press. ASIN B001RKFU4I. 
  4. Strauss & Howe 1997, p. 101.
  5. Strauss & Howe 1997, p. 102.
  6. Strauss & Howe 1997, pp. 102–103.
  7. Strauss & Howe 1997, pp. 103–104.
  8. Strauss & Howe 1997, pp. 14–15.
  9. Strauss & Howe 1991, pp. 357–365.
  10. Strauss & Howe 1997, p. 70. Νωρίτερα, είχαν προτιμηθεί αντίστοιχα οι εξής όροι: Ιδεαλιστής (Idealist), Αντιδραστικός (Reactive), Πολιτικά συνειδητοποιημένος (Civic), Προσαρμοστικός (Adaptive) (Strauss & Howe 1991, pp. 73–74).
  11. 11,0 11,1 11,2 11,3 Strauss & Howe 1997, p. 84.
  12. Strauss & Howe 1997, pp. 58p62.
  13. Strauss & Howe 1997, pp. 102–103.
  14. Strauss & Howe 1991, pp. 69–72.
  15. Strauss & Howe 1991, p. 71.
  16. Strauss & Howe 1997, pp. 58p62.
  17. Strauss & Howe 1997, pp. 40–41.
  18. Σφάλμα αναφοράς: Σφάλμα παραπομπής: Λανθασμένο <ref>. Δεν υπάρχει κείμενο για τις παραπομπές με όνομα Hoover.
  19. Kaiser, David (2016-11-18). «Donald Trump, Stephen Bannon and the Coming Crisis in American National Life». Time. http://time.com/4575780/stephen-bannon-fourth-turning/. Ανακτήθηκε στις 2017-01-300. 
  20. Strauss & Howe 2007, pp. 23–24.
  21. Howe, Neil (1992). Generations: The History of America's Future, 1584 to 2069. ISBN 978-0688119126. 
  22. Strauss & Howe, 1993.
  23. Howe, Neil (1993). 13th Gen: Abort, Retry, Ignore, Fail?. Vintage. ISBN 978-0679743651. 
  24. Strauss & Howe, 1997.
  25. Σφάλμα αναφοράς: Σφάλμα παραπομπής: Λανθασμένο <ref>. Δεν υπάρχει κείμενο για τις παραπομπές με όνομα The New York Times.
  26. Gomez, Dina (Μάιος 2001). «The next great generation». NEA Today, V.19 No.4. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2017-03-15. https://web.archive.org/web/20170315091840/https://www.saeculumresearch.com/assets/client-assets/files/selected-pubs/NEA-Today-The-Next-Great-Generation.pdf. Ανακτήθηκε στις 2012-12-22. 
  27. Strauss & Howe, 2000.
  28. Giancola 2006. "Some experts believe that the model is limited in its application to minorities and recent immigrants to North America (Robbins 2003); others have questioned its relevance to women (Quadagno, et al., 1993)."
  29. Host: Brian Lamb (1991-04-14). «Generations: The History of America's Future». Booknotes. C-SPAN. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2016-07-03. https://web.archive.org/web/20160703075922/http://booknotes.org/Watch/17548-1/William%2BStrauss.aspx. Ανακτήθηκε στις 2012-10-21. 
  30. Strauss & Howe 1997, pp. 51–52.
  31. Strauss & Howe 1997, pp. 119–121.

Βιβλιογραφία Επεξεργασία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία